Twee op drie Nederlandse varkensboeren besmet met MRSA

Veegerelateerde MRSA (Staphylococcus aureus die resistent is tegen het antibioticum meticilline, nvdr.) komt voor bij maar liefst 63 procent van de Nederlandse varkenshouders. Daarnaast is ook één op de tien van hun familieleden drager van dit type MRSA. In haar doctoraatsonderzoek aan het medisch centrum van de Vrije Universiteit Amsterdam waarschuwt Brigitte van Cleef dat dit een gevaar voor de volksgezondheid kan inhouden. Een simpel mondmasker kan mensen die werken met varkens beschermen.

Gemiddeld komt MRSA maar bij 1 op de 1.000 Nederlanders voor. Bij varkenshouders en hun familieleden blijkt dat veel vaker het geval. "Contact met varkens is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van veegerelateerde MRSA", klinkt het. Mensen die drager zijn van de bacterie merken daar meestal niets van. Toch vormt de hoge aanwezigheid ervan in de veestapel een "potentiële bedreiging voor de volksgezondheid in de toekomst", zegt doctoraatsonderzoeker Brigitte van Cleef.

Het probleem ontstaat als er een andere infectie optreedt. "Omdat MRSA ongevoelig is voor de meest gebruikte antibiotica zijn er weinig behandelopties", legt van Cleef uit. Mensen die ziek zijn en op de afdeling intensieve zorgen liggen, kunnen door MSRA bijvoorbeeld een ernstige longontsteking of bloedvergiftiging oplopen. Op dit moment worden niet veel mensen ziek door deze bacterie en is de verspreiding in ziekenhuizen zeer beperkt. De hoge aanwezigheid van de bacterie in de veestapel is naar verluidt wel een potentiële bedreiging voor de volksgezondheid in de toekomst. Er kunnen bijvoorbeeld genetische veranderingen optreden bij deze moeilijk te behandelen variant van MRSA.

Contact met varkens is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van veegerelateerde MRSA. Een mondmasker kan mensen die werken met varkens beschermen. De huidbacterie Staphylococcus aureus, die bij één op de drie mensen in de neus (en op de huid) aanwezig is, helpt ook als beschermer omdat die letterlijk de plaats inneemt. Hierdoor is er geen plek meer voor de MRSA-bacterie. Verder onderzoek moet dit duidelijker maken. MRSA staat in de volksmond bekend als de ziekenhuisbacterie, maar de veegerelateerde variant is minder ziekmakend. De Nederlandse onderzoekster constateerde evenwel dat de drie varianten van meticilline-resistente stafylokokken (vee, mens en ziekenhuisgerelateerd) steeds meer op elkaar gaan lijken.

Tweeënhalf jaar geleden kwam de problematiek ter sprake in het Vlaams Parlement naar aanleiding van een doctoraatsonderzoek aan het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Diergebonden MRSA werd namelijk aangetroffen op 87 procent van de 30 onderzochte varkensbedrijven in Vlaanderen. De varkenshouder en zijn gezin, de veearts en het slachthuispersoneel zijn in belangrijke mate drager van de antibioticaresistente bacterie. Zij riskeren een infectie in geval van verzwakte weerstand of open wondjes. Het genezingsproces wordt dan bemoeilijkt door de resistentie van de bacterie.

Varkenshouders en andere dragers van de bacterie kunnen derden besmetten, bijvoorbeeld bij een ziekenhuisopname. Toenmalig landbouwminister Kris Peeters nuanceerde het gevaar: “Een Belgische studie wees uit dat slechts twee procent van de MRSA-stammen gevonden bij ziekenhuisopnames van het LA-MRSA type was.” Het diergebonden type MRSA verspreidt zich minder snel dan andere types zoals de ziekenhuisbacterie. Dat neemt niet weg dat de veehouderij momenteel inspanningen doet om het antiobioticumgebruik te reduceren en zo de resistentie terug te dringen.