Stikstofakkoord kraakt onder kritische vragen uit de meerderheid

“Nu breekt mijn klomp”, zei Gwendolyn Rutten (Open Vld). “Akkoorden zijn akkoorden, zei minister-president Jan Jambon (N-VA) vanochtend op de radio. Dan lijkt het me toch redelijk existentieel om te weten wat precies in dat akkoord staat. Volgens de administratie zouden wij, politici, dat akkoord namelijk verkeerd gelezen hebben. Wat ik nu van hen hoor, is iets helemaal anders dan wat ik de bevoegde minister en andere regeringsleden de voorbije maanden heb horen zeggen. Ofwel ligt de fout bij hen, ofwel bij de administratie.”

Gwendolyn Rutten bijt zich verder vast in het stikstofakkoord van de Vlaamse regering. Op haar vragen bevestigden de administraties dat er in 2022 nieuwe berekeningen werden gemaakt op basis van de dieraantallen van 2015, de habitatkaart van 2018 en het emissiemodel van 2019.  “De visie achter het stikstofakkoord was duidelijk: dit gaat over landbouwbedrijven die al 7 jaar weten dat ze op de rode lijst staan. Bedrijven die 7 jaar geleden al van de administratie te horen kregen dat ze rood waren. In 2025 zou de regering deze bedrijven vervroegd sluiten en in ruil een compensatie geven”, zei Rutten.

"Er staan op die nieuwe lijst 5 of 6 bedrijven die in 2015 oranje waren. Er is ook minstens 1 bedrijf dat nu rood is en waar in 2015 gewoon geen sprake van was. Dit is een rechtsonzekere situatie", aldus Rutten. Volgens de Open Vld-politica druist de gang van zaken ook in tegen de principes van het politieke akkoord. Maar de verschillen in de lijsten van 2015 en 2022 zetten die redenering volgens haar op de helling. Verschillende bedrijven die niet in het flankerend beleid van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) stapten, maar wel nieuwe vergunningen vroegen en verkregen op basis van een nieuwe impactanalyse komen opnieuw in het vizier. Ook lijkt het er sterk op dat de nieuwe staltechnieken of lagere emissiefactoren die in de vergunning werden aangemeld, niet zijn meegenomen in de nieuwe berekeningen.

Ook CD&V-parlementslid Tine Rombouts toonde zich alweer zeer kritisch. “Minister Zuhal Demir heeft al verschillende keren gezegd dat de rode bedrijven van vandaag al in 2015 rood waren. Dus de vraag is: wie heeft dan die nieuwe lijst opgemaakt? En in opdracht van wie?”

Bij N-VA, de partij van bevoegd minister Zuhal Demir, lijken ze het stilaan op de heupen te krijgen van de kritiek en opmerkingen van CD&V en Open Vld. "Laat ons ook de cijfers in perspectief plaatsen", zegt fractieleider Wilfried Vandaele. "We spreken over 23.000 landbouwexploitaties waarvan er nu 41 in de problemen komen. We komen al van 135 bedrijven. Nu nog rek willen zoeken op die lijst van 41 bedrijven... Ik weet niet of dat geloofwaardig is", aldus Vandaele.

"Akkoord gebouwd op drijfzand"

De oppositiepartijen kijken met grote ogen naar de hele discussie. Voor Groen-fractieleider Björn Rzoska is de conclusie duidelijk: "deze Vlaamse regering heeft geen stikstofakkoord", klinkt het. "Wat een chaos. Eerst was er een akkoord dat de meerderheid met lange tanden verdedigde, en na de eerste dissidente stemmen bij CD&V, wordt nu duidelijk dat ook Open Vld het akkoord aan flarden schiet", aldus Rzoska.

Volgens Rzoska bewijst de zitting van woensdag vooral dat het akkoord van de regering "op drijfzand" is gebouwd. "Niet alleen is er onenigheid over hoe streng of soepel het stikstofakkoord moet zijn, deze Vlaamse meerderheid weet blijkbaar zelfs niet op basis van welke criteria bedrijven op de rode lijst terecht kwamen. Intussen ploeteren boeren verder en slikt onze natuur stikstof die ze niet meer kan slikken. Het is beschamend", besluit de Groen-fractieleider.