“Stallenbouw- en mechanisatiesector beleven moeilijke tijden, maar er gloort hoop”

De inkomsthal, hal 5, in Brussels Expo bruist door de bezoekers en exposanten op de eerste dag van de Agribex. De 72ste editie van ‘s lands grootste landbouwbeurs opende woensdag de deuren en loopt nog tot zondag. Ook de kaartvoorverkoop stemt hoopvol. “We lijken af te stevenen op dezelfde bezoekersaantallen van 100.0000 van vier jaar geleden”, zegt beursorganisator Johan Colpaert, voorzitter van beursorganisator Fedagrim, de Belgische federatie van de toeleveranciers van landbouwmachines en -gebouwen.

De positieve eerste signalen verhullen echter een negatieve tendens bij de stallenbouwers, machinebouwers en -dealers. Na elke vorige editie van Agribex zag de landbouwuitrustingssector een piek in de verkoop. “Dat zou deze keer wel eens anders kunnen zijn. De markt is onzeker”, trapt Colpaert ons interview af. In zijn openingsspeech op woensdagavond komen de woorden “stabiel juridisch kader” vaak terug.

Ben u negatief gestemd?

Johan Colpaert: "Ik ben niet perse negatief gestemd. We hebben een fantastische beurs neergezet met 295 standhouders en de opkomst lijkt vorige edities te evenaren. Anderzijds moet je niet blind zijn voor de realiteit. Het stikstofdossier weegt enorm zwaar op de sector. Hierdoor blijven landbouwinvesteringen uit. Dat vertaalt zich in een mindere verkoop van stallen, stalinrichtingssystemen, maar ook landbouwmachines. Daarnaast worden hierdoor ook veel technologische ontwikkelingen geremd en dat is jammer. Technologische innovaties kunnen juist een antwoord bieden op de stikstofproblematiek."

Hoe ziet u deze stikstofproblemen terug in het beursaanbod?

"Deze editie is het aantal veeteeltgerelateerde standhouders afgenomen. De veehouderij heeft de voorbije vier jaar niet stilgezeten, maar ontwikkelingen vonden achter de schermen plaats. Er zijn ammoniakemissiearme systemen ontwikkeld, maar door het ontbreken van een wetgevend kader, kunnen ze deze systemen niet vermarkten. Voor deze bedrijven heeft het geen zin om op de beurs te staan. Enerzijds kunnen ze de systemen, die nog niet erkend zijn, niet verkopen. Anderzijds zijn ze ook niet geneigd met deze systemen naar buiten te treden en de concurrentie wijzer te maken."

Kunnen deze systemen snel op de markt komen?

"De time-to-market van nieuwe stalsystemen en technieken bedraagt minstens twee jaar. Nadat het comité haar goedkeuring verleent, kunnen de producenten op zoek naar een geïnteresseerde boer. Vervolgens moet het systeem doorgemeten worden. Daar gaat ook een jaar overheen. Nadat het systeem doorgemeten is en goedkeuring krijgt, kan de producent pas met de vermarkting beginnen."

En hoe zit het met de machineverkoop? De mechanisatiebranche zou in zwaar weer zitten?

"We zien inderdaad tegenvallende verkoopcijfers. Dat heeft enerzijds te maken met de rentevoeten. Tegenwoordig liggen deze op 4 tot 5 procent. De laatste jaren bedroeg dat percentage minder dan één procent. Door de lage rentestanden is er een overkill aan verkoop geweest. De overvloedige verkoop, waardoor veel landbouwers de nodige machines en uitrusting aangeschaft hebben, in combinatie met de hoge rentevoeten leiden nu tot tegenvallende verkoopcijfers.

Het is dus wachten op lagere rente?

"Onder normale omstandigheden vormen deze rentestanden geen obstakel, maar door de onzekerheid blijven investeringen in de veehouderij uit. Melkveebedrijven hebben de voorbije jaren goed verdiend en zouden best willen investeren, maar kunnen dat niet omdat een kader ontbreekt en zij geen vergunning verkrijgen. En er is ook veel mechanisatie verbonden aan de veehouderij. Denk aan melksystemen, voedersystemen, mestrobots, en ook voedermengwagens, hakselaars en tractoren. Staat de veehouderij stil, dan vermindert ook de verkoop van dergelijke installaties en machines."

En de akkerbouw? Daar spelen de stikstofproblemen toch niet?

"De akkerbouw is momenteel de motor voor de meeste machinebouwers en dealers. Sectoren als bijvoorbeeld de aardappelsector draaiden lange tijd erg goed, alhoewel de huidige regenval en niet geoogste percelen zorgen baren. De mechanisatie voor de akkerbouw is sterk geëvolueerd sinds de vorige editie van Agribex vier jaar geleden. Denk aan precisielandbouw, automatisering en robotisering, technologieën die opgekomen zijn en zich stormachtig ontwikkelen.

"Door precisielandbouw kan het gebruik van water en bestrijdingsmiddelen geoptimaliseerd worden, hetgeen de klimaatimpact vermindert. Automatisering en robotisering bieden een antwoord op de krappe arbeidsmarkt. De technologische innovaties bieden met andere woorden het hoofd aan diverse uitdagingen in de land- en tuinbouw. Technologische innovaties kunnen ook een bijdrage leveren aan de stikstofemissies, maar stallenbouwers en constructeurs kunnen dus niet vooruit."

Geldt dat ook voor uw bedrijf?

"Wij (Altez, red) zijn van origine een stallenbouwer, maar door de vermindering van het aantal landbouwbedrijven in Vlaanderen hebben we ons op andere markten en landen gericht. Sinds de stikstofcrisis is deze ontwikkeling versneld. Wij hebben geen enkel stallenbouwproject meer en het aandeel agrarische projecten is teruggelopen tot 20 procent van onze activiteiten. De agroprojecten die we nog uitvoeren, hebben betrekking op de agrovoedingsindustrie en akkerbouw. Denk bijvoorbeeld aan opslagloodsen voor aardappelen, uien, graan en tractoren."

Wat zijn de gevolgen voor stallenbouwers en constructeurs?

"Vlaanderen telt zo’n 20 stallenbouwers, waarvan vier grote bedrijven. Geen van deze bedrijven verdient momenteel zijn geld met stallenbouw. Ze hebben allemaal alternatieve segmenten aangeboord. Er zijn ook veel specialisten verdwenen. Enkele jaren geleden waren er nog vier bedrijven die zich specialiseerden in de bouw van betonnen vloerroosters. Van deze bedrijven zijn er nog maar twee meer. Dit alles heeft tot gevolg dat er veel kennis verloren gaat voor Vlaanderen. Het is echt te hopen dat er snel een juridisch kader komt, anders zal deze kennis voor altijd verloren zijn.

In uw toespraak op de opening van Agribex vraagt u ook juridische bijschaving voor de akkerbouw. Kunt u dat toelichten?

"Zelfrijdende tractoren, robots en precisielandbouw hebben een enorm potentieel, maar op dat gebied zien we dat de wetgeving ontwikkeling tegenwerkt. Zo zijn er bijvoorbeeld veel beperkingen voor het uitvliegen van drones ter ondersteuning van precisielandbouw. Wij vragen hier om een testkader, net zoals we in de veehouderij vragen om een proefstalregeling, om zo innovaties in de praktijk te kunnen toetsen. Hetzelfde geldt voor de toepassing van renure. Ook hier remt de wet verdere ontwikkelingen af. Dit terwijl wij met onze cluster van sterke chemiebedrijven en moderne landbouwbedrijven alle troeven in handen hebben om renure tot een succes te maken."

Hoe ziet u Agribex verder ontwikkelen? U komt van acht beursdagen en zit nu op vijf dagen. Hoe komt dat?

"De beurs evolueert meer richting een professionele beurs. In het begin liep de beurs van zondag tot zondag, nu voor het eerst van woensdag tot zondag. Dat hebben we onder andere gedaan omdat we veel terugkerende bezoekers zagen. Daarnaast is het “toeristische” gehalte erg hoog tijdens het weekend. Door minder toeristen te trekken neemt de kwaliteit van de bezoekers voor onze standhouders toe."