Sinds september bestaat wolvendieet uit fors groter aandeel kleinvee

De waarnemingen die bij Welkom Wolf, het meldpunt van een recent opgerichte natuurorganisatie Landschap vzw, zijn binnen gelopen, zijn telkens visuele waarnemingen in het wolvengebied die als ‘zeker’ worden beschouwd. “In de cijfers zijn de schademeldingen, de foto’s van pootafdrukken, de onzekere zichtwaarnemingen en waarnemingen van al dan niet vermeende wolven in de rest van Limburg niet meegerekend. Ook de waarnemingen van zwervende wolven, zoals wolf Billy, zijn niet meegeteld”, klinkt het.

Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) classificeert alle waarnemingen in drie categorieën: C1 voor vaststaande en bewezen waarnemingen, C2 voor als betrouwbaar beoordeelde waarnemingen en C3 voor onbevestigde waarnemingen. Voor INBO zijn enkel de C1 en C2-categorie bestempeld als reële wolfwaarnemingen. “Dit stijgend aantal waarnemingen toont aan dat steeds meer mensen de wolven ook echt te zien krijgen. Logisch ook, want er zijn nu al vijf wolven in Limburg”, zegt Jan Loos van Welkom Wolf.

Verstrekkende gevolgen

INBO volgt ook nauwgezet het dieet van de Limburgse wolven op. Dat doet het door de uitwerpselen van de wolven te onderzoeken. In totaal werden 105 keutels onderzocht. “Daarbij komt het beeld van het verloop van de aanvallen op onbeschermd vee in 2020 ook naar voor. Tussen april en juli voedden de wolven zich nagenoeg uitsluitend met wild, vooral ree en everzwijn, maar vanaf september steeg het aandeel vee in het dieet fors”, aldus het onderzoeksinstituut.

Dit illustreert volgens INBO dat het ontbreken van beschermende maatregelen voor kleinvee, in een gebied waar jonge wolven opgroeien, bijzonder verstrekkende gevolgen kan hebben. “Veehouders elders worden er vervolgens mee de dupe van, en het maatschappelijk draagvlak voor wolven wordt er door ondergraven. Het is ontstellend te moeten vaststellen dat er ook bij ons in Vlaanderen momenteel wolven opgroeien die steeds meer vertrouwd dreigen te raken met vee als gemakkelijke voedselbron”, klinkt het.

Meer wolfwerende omheiningen nodig

Uit cijfers die in Het Belang van Limburg staan, blijkt dat nog geen tiende van de veehouders met kleine herkauwers in wolvengebied zo’n wolfwerende omheining heeft geplaatst. Amper 119 van de 1.455 kleinveehouders hebben intussen een subsidie aangevraagd om zo’n omheining te plaatsen. Achttien dossiers zitten momenteel in de pijplijn. “Er is dus nog een lange weg te gaan”, zegt omgevingsminister Demir.

Om meer boeren te overtuigen om maatregelen te nemen, zal Vlaanderen een andere strategie hanteren. “Er komen geen infoavonden meer in een grote zaal. In samenwerking met gemeenten, burgemeesters, landbouworganisaties en het Wolf Fencing Team willen we meer op maat gaan werken”, legt Demir uit. Bovendien zal er over twee jaar alleen nog schade aan vee door de wolf vergoed worden als de boer effectief een wolvenomheining plaatste. “Doen ze dat niets, dan krijgen zet niets meer. Zo’n omheining plaatsen loont dus echt de moeite. Zeker als je weet dat 80 procent wordt terugbetaald door de Vlaamse overheid.”

Eveneens nieuw is het inschakelen van onafhankelijke experten die de schade door de wolf gaan ramen. “Deze manier van werken wordt al in Nederland toegepast en vanaf dit jaar ook bij ons. Tot nu toe bepaalden onze eigen mensen en boswachters de schade. Hoewel ze dat goed deden, behoort dat niet tot hun takenpakket. Vandaar dat we onafhankelijke experts inschakelen. Dat garandeert bovendien een objectieve schaderaming”, meent de minister.

Schapenhouder als schuldige of als slachtoffer?

In eerdere communicatie liet Boerenbond al weten dat het ontgoocheld is dat steeds met verwijtende vinger naar de veehouders wordt gewezen. “In sommige gevallen is het nagenoeg onmogelijk en onbetaalbaar om weiden van schapen, paarden of andere gezelschapsdieren wolfproof te omheinen. Wij vragen bovendien al geruime tijd om wolfwerende omheiningen volledig terug te betalen in plaats van maar 80 procent. Ook moet er een vergoeding komen voor het cruciale onderheid van deze omheiningen”, meent de landbouworganisatie.

Ook vzw Vlaamse Schapenhouderij (VSH) is vragende partij voor een vergoeding van alle gemaakte kosten, inclusief arbeids- en onderhoudkost voor het elektrisch afsluiten van de weiden om ze op die manier wolfproof te maken. "De huidige terugbetaling van 80 procent van de investeringssteun betekent in de praktijk amper een terugbetaling van 44 procent van alle gemaakte kosten die de schapenhouder moet doen om zijn dieren te beschermen. Als je het op vijf jaar bekijkt, gaat het zelfs maar om 25 procent van de kosten", zegt André Calus, voorzitter van VSH.

De vereniging van professionele schapenhouders stoelt zijn beweringen ook op cijfers. Voor een perceel van 1 hectare met een omtrek van 500 meter kost het plaatsen van een wolfwerende omheining 2.050 euro en bedraagt de arbeidskost voor de plaatsing ervan minstens 1.000 euro. Het jaarlijkse onderhoud ervan neemt ongeveer 40 uur in beslag en bedraagt 660 euro. De totale kost na 1 jaar loopt dus op tot 3.710 euro, terwijl Vlaanderen een subsidie voorziet van 1.640 euro. Dat betekent dat de veehouder 2.070 euro per hectare uit eigen zak moet betalen het eerste jaar en daarna nog eens 660 euro per jaar voor het onderhoud. "Hoe kan men dit politiek en maatschappelijk verantwoorden?", vraagt voorzitter Calus zich af.

Los van de kostprijs wijst de vzw ook op andere praktische bezwaren. "Buitenlandse ervaringen leren ons dat deze wolfwerende omheiningen door het aanpassingsvermogen en de leergierigheid van de wolf snel zullen omzeild worden. Bovendien is het wolfproof afsluiten van schapenweiden in een aantal gevallen een onhaalbare kaart, bijvoorbeeld omwille van afsluitingen die op perceelsgrenzen staan of de eigenheid van het terrein. Het elke nacht opstallen van de dieren, zoals geregeld gesuggereerd wordt, is voor veel bedrijven onhaalbaar. In Frankrijk zien we bijvoorbeeld dat de wolf al overdag komt jagen", klinkt het.

De vzw Vlaamse Schapenhouderij vindt het bovendien niet kunnen dat vandaag de schapenhouder, en bij uitbreiding de veehouderij, als enige sector in Vlaanderen moet opdraaien voor de komst van de wolf. "De schapenhouder verliest dieren, moet extra kosten maken, heeft extra werk en wordt geconfronteerd met dierenleed en stress. De werkelijkheid staat in schril contrast met de berichtgeving in de media en de uitleg van de wolvenliefhebbers die de schapenhouder in de rol van schuldige willen duwen. Aan deze eenzijdige en tendentieuze berichtgeving moet een einde komen", alsnog voorzitter Calus.