Met satellietbeelden de vlasteelt op afstand monitoren en finetunen

De monitoringstool zal beschikbaar zijn via het bestaande WatchITgrow-webplatform en zal voornamelijk gebruikmaken van gratis satellietbeelden. “Dit traject moet onze sector klaarstomen voor een duurzame toekomst waarin telers niet alleen op basis van buikgevoel en ervaring beslissen, maar ook - en vooral - op basis van actuele en objectieve data”, schetst Jan Sijnave, directeur van het Algemeen Belgisch Vlasverbond, de doelstelling van het VLAIO LA-traject Flaxsense 2.0 dat in oktober start.

Rotatiefrequentie van zes jaar

Vlas gedijt het best op vruchtbare gronden en kan maar om de zes tot acht jaar op hetzelfde perceel geteeld worden. Hierdoor en door het grillige klimaat met het oog op risicospreiding hebben vlassers de laatste hun areaal uitgebreid over de hele leem- en zandleemstreek, van Noord-Frankrijk over België tot Nederland. Om hun gewassen op te volgen, zijn ze al snel enkele dagen per week onderweg. Opvolging is belangrijke in de vlasteelt, want vlas is een gewas met een kort groeiseizoen dat snel reageert op bijvoorbeeld heterogeniteit in de bodem.

Het systeem dat Inagro, ILVO en VITO ontwikkelen, moet teeltopvolging vanop afstand mogelijk maken met een waarschuwingssysteem dat snelle, accurate teeltbeslissingen faciliteert. “Zo’n systeem moet hoofdzakelijk tonen welke percelen een afwijkende en/of heterogene groei vertonen, zodat de vlasser nog tijdig kan ingrijpen", verduidelijkt Lies Willaert van Inagro. Daarnaast moet de tool voorspellen wat het optimale zaaitijdstip is en waar de groei van het gewas wel of niet geremd moet worden. "Vlassers willen immers een homogene oogst met goede vezelkwaliteit. Daarvoor moet het gewas gelijkmatig en vooral niet te snel groeien."

Satellietbeelden ter ondersteuning van management

Uit een eerdere studie van Inagro en ILVO in nauwe samenwerking met een handvol vlassers, bleek dat satellietbeelden een goede indicatie geven van de gewasgroei op het veld. Om daaraan een bruikbaar teeltadvies te kunnen koppelen, zal ILVO in het nieuwe LA-traject Flaxsense 2.0 een bestaand vlasgroeimodel kalibreren en valideren. Daarvoor zullen Inagro en ILVO jaarlijks data putten uit een twintigtal praktijkpercelen die ze zowel vanop de grond als met satellietbeelden zullen opvolgen.

Daarnaast zullen Inagro en ILVO specifieke proeven aanleggen om het verschil in groei tussen de variëteiten na te gaan en de impact van een groeiregulator op de groei van het vlas te meten. Die proeven worden ook met drones opgevolgd. “Met die data zullen wij een beslissingsondersteunende tool opzetten rond het remmen van het vlas, zodat vlassers onderbouwd kunnen beslissen of remming al dan niet (pleksgewijs) nodig is", vertelt Jonathan Van Beek van ILVO. "Via het gebruik van bodemvochtkaarten en satellietbeelden, in combinatie met de weersvoorspellingen, willen we ook adviezen opstellen over het ideale zaaitijdstip.”

Verdubbeling van het Vlaamse vlasareaal

De satellietbeelden en het bijbehorende teeltadvies worden toegankelijk gemaakt voor vlastelers via een digitale tool. Die zal een plaats krijgen in het webplatform WatchITgrow, dat VITO eerder al ontwikkelde. “WatchITgrow is een onafhankelijk online informatieplatform, oorspronkelijk ontwikkeld voor de aardappelsector. Het platform staat landbouwers bij om tal van teelten vlot en efficiënt op te volgen met behulp van satellietgegevens, bodem- en weergegevens en vele andere data", aldus Jürgen Decloedt van VITO.

De tool komt juist op een moment dat de vlassector een enorme groei kent. Het areaal in Vlaanderen is op tien jaar tijd naar schatting verdubbeld tot 163.000 hectare in 2019. Volgens Jan Sijnave heeft de sector de laatste jaren een behoorlijke verjonging doorgemaakt en staan de jonge ondernemers nu te popelen om de vlasopbrengst per hectare een flinke impuls te geven. Vlas wordt traditioneel in de textielsector verwerkt, maar is recent ook in opmars als grondstof voor bepaalde toepassingen in de industrie.