Satelliet wijst schepen aan die te veel stikstof uitstoten
nieuwsNederlandse onderzoekers hebben een technologie ontwikkeld om de uitstoot van zeeschepen beter in kaart te brengen. Aan de hand van satellietbeelden kunnen ze de stikstofpluimen die zeeboten uitstoten detecteren. De eerste metingen bevestigen dat nieuwere schepen niet per se minder stikstof uitstoten dan oudere vaartuigen. De onderzoekers hopen met de nieuwe meettechnologie te kunnen bijdragen aan een verscherping van de maritieme regelgeving.
De discussie over de stikstofuitstoot houdt de Vlaamse en ook Nederlandse veeteelt in zijn greep, terwijl ook de industrie en in mindere mate transport onder een vergrootglas liggen. Veel minder aandacht gaat er uit naar de stikstofuitstoot van zeeschepen. Dit terwijl de maritieme sector één van de grootste uitstoters is. “In verhouding tot de CO2-uitstoot is de NOx-uitstoot bij schepen niet te onderschatten. Een gemiddeld zeeschip stoot ongeveer evenveel CO2 uit als 2.000 auto’s, maar evenveel NOx als 120.000 auto’s. Zestig keer meer dus”, constateerde Ward Van Roy eerder in zijn doctoraatstudie van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN).
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) berekende in 2021 dat de internationale zeescheepvaart zorgt voor 17 procent van de totale stikstofuitstoot in Vlaanderen. Wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR) spreken van 24,4 miljard kilogram, oftewel 20 procent van de mondiale stikstofuitstoot. Dat is mogelijk nog een onderschatting. “We weten het simpelweg niet precies, omdat de meetmethoden verre van optimaal zijn. Bovendien kan dit aandeel nog toenemen, doordat de internationale scheepvaart groeit en andere sectoren beter op weg zijn om de stikstofuitstoot te verminderen”, klinkt het.
Satelliet op 824 kilometer hoogte
Om de meetmethode te verbeteren, ontwikkelden de WUR-wetenschappers een nieuwe technologie. Door gebruik te maken van een satelliet die zich op 824 meter van de aarde bevindt, kunnen ze de stikstofpluimen die boten uitstoten detecteren. De eerste resultaten van de nieuwe meettechnologie bevestigen eerdere onderzoeken: dat nieuwe schepen helemaal niet minder CO2 uitstoten dan oudere schepen. Dit heeft alles te maken met de modellen aan de hand waarvan de uitstoot berekend wordt. Nieuwe motoren presteren beter en schoner dan oudere modellen, maar doordat schepen vaak langzamer varen, wordt hun uitstoot onderschat.
Bij de vaststelling van de prestatie van nieuwe motoren wordt de uitstoot bij verschillende snelheden gemeten en omgerekend tot gemiddelden. De gemiddelden bij hogere snelheden krijgen meer gewicht vergeleken met de uitstoot bij lagere snelheden. “Daardoor komt de berekende uitstoot niet overeen met de praktijk, want schepen varen vaak langzaam om brandstof en dus kosten te besparen. Maar als je naar stikstof kijkt, verhoogt dat juist de uitstoot”, aldus een WUR-onderzoeker.
Bewijs van slechtere prestaties dan aangenomen
Het gebruik van satellietdata kan als aanvulling dienen op de bestaande methoden. Momenteel wordt de stikstofuitstoot van schepen bepaald aan de hand van fysieke controles. Daarnaast zijn er zogenaamde snuffelpalen op de kade die de uitstoot van langsvarende schepen meten. In Zeebrugge werd vorig najaar zo’n sensor geïnstalleerd die zeven dagen op zeven de uitstoot van voorbijvarende schepen kan controleren vanop een afstand van 10 kilometer.
Maar deze bestaande technieken hebben hun beperkingen. Met deze technieken kan slechts een deel van de in Vlaanderen en Nederland aanmerende schepen gecontroleerd worden, en daarnaast toont het niet aan hoe schepen zich op open zee gedragen.
De onderzoekers van de Nederlandse universiteit stuurden de resultaten van het onderzoek naar Internationale Maritieme Organisatie (IMO) in Londen, het regulerende orgaan van de internationale scheepvaart. In 2011 werd al besloten dat de huidige regels geëvalueerd moeten worden. "Dat lost helaas nog niet alles op, want handhaving blijft lastig. Boetes moeten namelijk worden opgelegd door het land waar het schip geregistreerd staat. Het verschilt nogal per land of dit ook gebeurt. Maar als wij, samen met andere landen, kunnen bijdragen aan beter bewijs, dan is dat een stap vooruit", klink het gematigd hoopvol.
Bron: WUR / Eigen berichtgeving
