Ranst dreigt 17 ha landbouwgrond te verliezen door boscompensatie: wat zijn de regels?
nieuwsLandbouwers uit Ranst zullen binnenkort waarschijnlijk 17 hectare grond minder hebben om op te boeren. De landbouwgrond werd verkocht aan de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) die deze zal gebruiken om te bebossen. Vorig jaar gold nog een tijdelijke stop op aankopen van landbouwgrond in agrarisch gebied. Hoe zien de spelregels er ondertussen uit?
De Ranstse deelgemeente Emblem dreigt binnenkort 17 hectare landbouwgrond in agrarisch gebied te verliezen. Een landbouwer verkocht er zijn grond aan VLM die de gronden nu zal gebruiken voor de aanplant van bomen. Dit project dient als compensatie voor een stuk bos dat 60 kilometer verderop, in het Zoniënwoud, zal verdwijnen door kapwerken voor de herinrichting van de Brusselse Ring.
Bosdoelstellingen en -compensatie
Ontbossing is slechts uitzonderlijk mogelijk in Vlaanderen. In die gevallen moet men eerst een omgevingsvergunning tot ontbossing krijgen. Een goedgekeurd boscompensatievoorstel geldt als voorwaarde bij die vergunning. Het aantal te compenseren bomen hangt af van de ontboste oppervlakte en de ecologische waarde van het gekapte bos.
Naast het in stand houden van het bosareaal, moet Vlaanderen ook veel extra bos weten te creëren deze legislatuur. De vorige Vlaamse regering stelde de doelstelling om tegen 2030 10.000 hectare extra bos te realiseren, waarvan 4.000 hectare gerealiseerd moest zijn tegen het einde van de legislatuur. Deze ambitie strandde uiteindelijk op 3.000 hectare. De bosdoelstelling van 10.000 hectare werd door de huidige Vlaamse regering overgenomen. Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v) werkt momenteel aan een concreet plan voor zijn bosuitbreidingsbeleid. Dit plan wordt eind deze maand verwacht. In het Vlaams parlement liet de minister onlangs verstaan dat hij alvast een grote rol weggelegd ziet voor lokale besturen om bossen aan te leggen, in goede verstandshouding met landbouwers. Daarnaast wil hij ook de vergunningsplicht voor bebossing schrappen voor landbouwgronden die met overheidsmiddelen zijn aangekocht om te bebossen.
“Niet de kerntaak van VLM”
Het gemeentebestuur van Ranst betreurt de situatie. Schepen van Landbouw Tine Muyshondt (PIT) benadrukte in Het Laatste Nieuws dat “de kerntaak van VLM niet bebossing is en dat het een foute keuze is van de Vlaamse overheid om waardevolle landbouwgronden te gebruiken voor bebossing”.
Gemeenteraadslid Zoë Helsen van oppositiepartij N-VA stipt aan dat het schepencollege nochtans in beroep kon gaan tegen de aanvraag van VLM om het stuk te bebossen, maar dit niet heeft gedaan. Volgens het gemeentebestuur kwam het dossier binnen “op een lastig moment in de eindejaarperiode, wat de zaken bemoeilijkte”. “Tijdens de voorbije verkiezingen hadden de meerderheidspartijen (PIT, Vlaams Belang en Vrij Ranst) nochtans de mond vol van aandacht voor de landbouwers. Maar omdat het college het dossier niet binnen de 30 dagen heeft afgewezen, is de vergunning nu automatisch afgeleverd”, aldus Helsen. De vergunning zou eventueel via de Raad van State nog vernietigd kunnen worden, al is de kans op succes hierbij beperkt.
VLM reageert dat het zelf geen bossen zal aanplanten op het perceel. De uitvoering van het compensatiebos op haar gronden zal gebeuren door 'De Werkvennootschap', een organisatie die door de Vlaamse regering is opgericht om grote infrastructuurwerken aan te pakken. “De Werkvennootschap voert grote projecten uit in heel Vlaanderen en tracht daarbij zoveel mogelijk te vermijden om bomen te kappen”, duidt VLM. “Maar wanneer dat niet kan, voorzien we compensatie. Idealiter gebeurt dat in de nabijheid van het project, maar als dat niet mogelijk is, zoeken we alternatieve locaties.”
Daarnaast benadrukt VLM dat deze situatie een uitzondering is en dat ze niet zomaar overal bos kan aanplanten op landbouwgrond. “Het Landbouwakkoord en de bestaande vergunningsprocedures worden gerespecteerd. Zo voorziet dat akkoord een uitzondering voor de aankoop van landbouwpercelen in kader van grote infrastructuurwerken”, klinkt het. De aankoop van landbouwgrond voor boscompensatie in een andere regio, in functie van grote infrastructuurwerken lijkt daar dus ook onder te vallen. Daarnaast stelt ook het Veldwetboek de specifieke bepaling dat een bebossingvergunning aangevraagd moet worden aan de gemeente als er in agrarisch gebied bebost wordt. Ook dit werd nageleefd in Ranst.
Welke afspraken gelden op dit moment?
De frustratie onder landbouwers over het verlies aan landbouwgrond voor natuur- en bosrealisaties laaide vorig jaar zeer hoog op. Om verdere spanningen te vermijden, voerde de Vlaamse regering een tijdelijke stop in op de aankoop van landbouwgronden in agrarisch gebied door de overheid, met enkele uitzonderingen. Ook werd een volledige stop uitgevaardigd op aankopen met andere doeleinden dan landbouw, in herbevestigd agrarisch gebied (HAG) en agrarisch gebied herbevestigd in ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s). Deze beschermingsmaatregelen van het landbouwgebied werden vorig jaar in februari vastgelegd in het Landbouwakkoord.
Ondertussen is het tijdelijke verbod uit het Landbouwakkoord afgelopen, maar dat betekent niet dat landbouwgronden in agrarische gebieden nu zomaar door overheidsinstanties worden opgekocht voor natuur- of bosuitbreiding. Het Vlaams regeerakkoord stelt dat de overheid het grondaanbod voor landbouwers moet faciliteren in agrarisch bestemde gebieden, buiten HAG, speciale beschermingszones (SBZ) of het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN).
Bij aankopen van landbouwgrond met overheidsmiddelen voor natuur- of bosuitbreiding moeten deze percelen eerst actief worden aangeboden aan landbouwers tegen een schattingsprijs. Pas als er binnen drie maanden geen kandidaat-koper is, kan de grond in aanmerking komen voor bebossing. Deze regel zou ook van toepassing moeten zijn op subsidievoorwaarden voor terreinbeherende organisaties zoals Natuurpunt, maar is nog niet wettelijk verankerd.
“Dit is een grote stap vooruit om landbouwgrond te beschermen voor voedselproductie”, reageert Boerenbond. “Maar zolang deze maatregel niet wettelijk is vastgelegd, roepen we de Vlaamse overheid op om haar aankoopbeleid tijdelijk stop te zetten.” De woordvoerder van minister Brouns verzekert dat de realisatie van deze maatregel er aankomt en dat de overheid momenteel geen landbouwpercelen koopt voor extra bos of natuur.
Het regeerakkoord neemt ook het verbod uit het Landbouwakkoord over op aankopen in herbevestigd agrarisch gebied. Minister Brouns bevestigde dit in zijn beleidsnota: “Om de ambities inzake bos- en natuurrealisatie te kunnen nastreven in harmonie met de ambities rond het beschermen van landbouwgronden, zullen we via verschillende regelgevende initiatieven, aankopen met overheidsmiddelen in het agrarisch gebied beperken tot percelen die gelegen zijn buiten herbevestigd agrarisch gebied, behoudens gronden gelegen in SBZ en VEN.” Welke initiatieven dit precies zijn, blijft voorlopig onduidelijk.
Tot slot voorziet het regeerakkoord extra aandacht voor de toegang van jonge land- en tuinbouwers tot landbouwgrond tijdens deze legislatuur.
Bron: Het Laatste Nieuws, eigen berichtgeving
