Provincie Antwerpen is ontbossingskampioen

Mieke Schauvliege kaartte eerder al aan dat de Vlaamse overheid de bestaande bossen beter moet beschermen. Uit haar parlementaire vragen blijkt dat vooral in Antwerpen bomen gekapt worden. Bijna de helft van de Vlaamse ontbossing of 42%, gebeurt in de provincie. “Bossen beschermen tegen droogte en opwarming. Die voordelen worden met de kettingzaag neergehaald om plaats te maken voor de luxe van enkelingen”, hekelt Schauvliege. 80% van de ontbossingen gebeurt op voor bouw bestemde gronden.

Tussen 2014 en 2020 verdween 822 hectare bos in de provincie, zoveel als 1.200 voetbalvelden. Uit haar vragen in het parlement leerde Schauvliege dat ook nog steeds hectares waardevol bos in woonparkgebieden gekapt worden, vooral in gemeenten als Brasschaat, Schilde, Kalmthout en Kapellen. Woonparkgebieden kregen ooit een speciaal statuut om de villa’s in het groen te regulariseren en er mag ook verkaveld en gebouwd worden. “Van de 4.200 hectare meest waardevol bos in Vlaanderen ligt 20% in woonparkgebied”, zegt Mieke Schauvliege. “Wie er wil kappen, krijgt daar meestal toch een vergunning voor.”

Strikter juridisch kader

Het zijn de gemeenten die deze vergunningen verlenen. De Vlaamse overheid geeft alleen maar een vrijblijvend advies, via het Agentschap Natuur en Bos, dat vaak alleen maar even naar het gewestplan zou kijken. “Minister van omgeving Zuhal Demir doet daar niks aan”, zegt Mieke Schauvliege. “De overheid zou voor een strikter juridisch kader moeten zorgen en de adviezen bindend maken. Dan moet er tenminste elke keer een grondig onderzoek worden gevoerd naar de waarde van een bos. Bij andere gronden gebeurt dat al.”

Wie kapt moet elders bomen planten of een vergoeding betalen. “Maar voor wie een riante villa kan bouwen, is dat geen obstakel. En een oud bos vervang je niet zomaar.” Mieke Schauvliege vernam dat in Kalmthout, Kapellen, Schilde en Brasschaat in 2020, het meest recente cijfer dat ze kreeg, nog tientallen vergunningen werden gegeven, ook in woonparkgebieden. “Het verkavelen in de woonparkgebieden moet stoppen en gemeenten moeten daarvoor hefbomen krijgen.”

“Sluipmoord”

Ook een organisatie als Bos+ kaart al jaren de “sluipende ontbossing” aan. “In de vorm van honderden dossiers voor vaak kleine stukjes grond, maar het eindresultaat is een sluipmoord op het bosareaal”, zegt woordvoerder Bert De Somviele. Hij ziet wel een mogelijke trendbreuk onder deze Vlaamse regering. “We hebben nog geen harde cijfers die dat bevestigen, maar er wordt in de adviezen al meer rekening gehouden met de waarde van de bestaande bossen. Ook is duidelijk dat minister Demir de bosuitbreiding echt ter harte neemt, terwijl dat vroeger een dode letter bleef.”

Bos+ ziet de vergunningen liever op het Vlaamse niveau. “Nu heb je 300 gemeenten die dat apart beheren. Dat zorgt voor meer lokale druk.” Andy Pieters, woordvoerder van minister Zuhal Demir, wijst op de verantwoordelijkheid van de gemeenten: “Het Agentschap Natuur en Bos geeft soms ook negatieve adviezen, maar in 60% daarvan geven de gemeenten toch een vergunning.”

 Hij wijst er ook dat er in 2021 al een stuk minder ontbost is dan in de voorbije jaren, 229 hectare, tegenover 270 tot 321 hectare in de jaren daarvoor. Binnenkort wordt ook de regel doorgevoerd dat de gemeenten zelf de compenserende aanplantingen moeten doen, in eigen gemeente of elders, maar dan alleen in het geval dat ze ingaan tegen een negatief advies van ANB. “Nu krijgt Vlaanderen dat nog op zijn bord. Zo is het makkelijk om te ontbossen.” Ook slaat de kapvergoeding op, van 3,6 tot 5,6 euro per m².”