Prevent Agri en Fedagrim waarschuwen voor mestgassen
Prevent Agri en Fedagrim lanceren samen een brochure ‘Veilig omgaan met mestgassen’. Het risico op ongevallen is nu groter dan ooit en zal nog toenemen, klinkt het. Dit omwille van een aantal recente evoluties: mest wordt langer gestockeerd, er wordt vaker en langer gemixt, spuiwater wordt bijgemengd, enzovoort. Daarenboven zijn landbouwers zich onvoldoende bewust van de veiligheidsrisico’s en is er weinig aandacht voor mestgassen in het beleid. “Met onze brochure hopen we hier een antwoord op te bieden”, stelt Robin De Sutter van Prevent Agri. De brochure bevat zowel algemene thema’s als specifieke problemen en oplossingen voor bedrijven met varkens en runderen.
Bij het werken met drijfmest komen gevaarlijke gassen vrij. Sommige van die gassen zijn zwaarder dan lucht, waardoor ze in de kelder onder de roosters blijven hangen zelfs wanneer het luik meerdere dagen heeft opengestaan. Bovendien zijn ze vaak geur- en/of kleurloos, waardoor ze moeilijk te detecteren zijn. Maar blootstelling kan heel ernstige gevolgen hebben. Bij concentraties van blauwzuurgas en waterstofsulfide vanaf een bepaalde drempel is één ademteug zelfs dodelijk. In dat geval komt alle hulp te laat, en is helpen zelfs levensgevaarlijk.
“Twee derde van de dodelijke slachtoffers van ongevallen met mestgassen zijn helpers. Vaak zijn het familieleden die het slachtoffer vinden, en in dat geval is het bijzonder moeilijk om niet zelf de kelder, stal of tank in te gaan. Maar doe het niet, haal hulp in plaats van zelf te helpen”, is één van De Sutters belangrijkste adviezen.
Verder is kennis van risicosituaties en begrip van het ontstaan van gassen belangrijk. “Ongevallen gebeuren vaak bij werkzaamheden aan een meststank of -kelder, en dan vooral wanneer ze ongepland zijn, bijvoorbeeld bij verstopping. In zo’n geval worden preventieve maatregelen door tijdsdruk over het hoofd gezien.” Die maatregelen zijn onder meer voldoende op voorhand ventileren (niet enkele uren maar minstens een dag), een tweede persoon met kennis en duidelijke instructies in de buurt houden (die de ruimte niet mag betreden) en een bron van onafhankelijke ademlucht voorzien.
Andere gevaarlijke situaties ontstaan tijdens het mixen of verpompen van mest, of het toevoegen van spuiwater, middelen tegen schuimvorming, enzovoort. “In zo’n gevallen komen opgehoopte gassen in korte tijd vrij. Ze verspreiden zich via de roosters of via het mixgat, dus blijf tijdens de werkzaamheden niet in de buurt rondhangen en leg runderen op veilige afstand vast. Ze zouden bewusteloos kunnen vallen op de roosters en daardoor alle toevoer van verse lucht kunnen verhinderen. Blijf tot slot niet in de cabine zitten wanneer je mest mixt”, stelt De Sutter.
Nog enkele belangrijke valkuilen: zelfs een gereinigde mestkelder die afgesloten werd, bevat gassen. Ze komen vrij uit de poriën van het beton. Hetzelfde geldt voor open mestsilo’s, want sommige gassen zijn zwaarder dan lucht en ‘vervliegen’ dus niet. Tot slot zijn ook biogasinstallaties, septische putten en waterputten gevaarlijk. “Mestgassen ontstaan in álle afgesloten ruimtes waarin organisch materiaal rot, zelfs al gaat het maar om enkele bladeren.”
Dit en meer praktijkgerichte oplossingen zijn te vinden in de brochure ‘Veilig omgaan met mestgassen’. Ze bevat twee kanten: een specifiek voor varkensbedrijven en een specifiek voor bedrijven met runderen. Daarenboven bevat ze algemene tips. Bijvoorbeeld: “Vermijd het betreden van de stal tijdens en tot 30 minuten na het mixen”. En “Controleer in geen geval tijdens het mixen of de mest goed stroomt vanop de roosters”. De brochure is beschikbaar op de website van Fedagrim en wordt zo breed mogelijk verspreid, onder meer via NAC, PCLT en enkele scholen.
Het is de derde keer dat Prevent Agri en Fedagrim samenwerken in het kader van arbeidsveiligheid in de land- en tuinbouw. Eerder deden ze dat al voor de brochures ‘Veilig gebruik van landbouwmachines’ en ‘Signalisatie op landbouwvoertuigen’. Binnenkort komen ze trouwens opnieuw samen om te praten over de problematiek rond mestgassen. Met vertegenwoordigers van de stallenbouw, stalinrichting en betonproducenten zullen ze enkele heikele thema’s bespreken, zoals de gevaren verbonden aan betonrot (instorten van roosters) en emissiearme stallen.
