5 veelgestelde vragen over de 5-meterbeschermingsstroken

1. Wie moet dit jaar een beschermingsstrook aanleggen?

VLM: “Landbouwers met nitraatgevoelige hoofdteelten op percelen in gebiedstype 2 en 3 langs waterlopen opgenomen in de Vlaams Hydrografische Atlas, moeten een beschermingsstrook aanleggen. Om te weten in welk gebiedstype het perceel ligt en of het om een VHA-waterloop gaat, kan gekeken worden in de app LV-AgriLens, verzamelaanvraag of het geoloket landbouw. VHA-waterlopen zijn in het blauw aangeduid en gebiedstype 2 en 3 zijn de oranje en rode gebieden op de kaart. De beschermingsstrook moet ook aangegeven worden via de verzamelaanvraag tegen 30 juni 2025.”

2. Wat mag er in de strook staan? 

VLM: “In de vijf meter brede zone waar geen bemesting en bestrijdingsmiddelen mogen gebruikt worden, zit ook de 1-meterteeltvrijestrook. Behalve in die strook, mag in de rest van de zone niet-nitraatgevoelige teelten ingezaaid worden en is ook bodembewerking toegelaten. Niet-nitraatgevoelige teelten zijn onder meer granen, gras, vlinderbloemige gewassen zoals klaver. Een volledige lijst van niet-nitraatgevoelige teelten kan hier gevonden worden.”

De Mestbank staat ook toe dat meerjarige nitraatgevoelige teelten die reeds ingezaaid waren voor de goedkeuring van het gewijzigd Mestdecreet, niet verwijderd of gerooid moeten worden tot er meer duidelijkheid is over de kwalificatie nitraatgevoelig of niet-nitraatgevoelig. Hoewel de teelten mogen blijven staan, moeten de nieuwe afstandsregels wel gerespecteerd worden (5m pesticidenvrij en 5m bemestingsvrij).

3. Waarom zijn er beschermingsstroken? 

VLM: “Een beschermingsstrook past niet alleen mooi in het landschap, ze is vooral nuttig voor landbouw en milieu. Zo’n strook, denk maar aan een grasbufferstrook, werkt bufferend tegen erosie. Door te kiezen voor meerjarige mengsels met verschillende bewortelingdieptes worden nutriënten uit diepere lagen opgenomen. Daardoor hebben ze een bijzonder gunstig effect tegen uitspoeling van nutriënten naar grond- en oppervlaktewater. Ze dragen bovendien bij aan de biodiversiteit en trekken insecten en bijen aan die belangrijk zijn voor de bestuiving van gewassen.”

4. Wat is het verschil tussen de 5-meterbeschermingsstroken en 5-meterbemestingsvrijestroken?

VLM: "Het verschil tussen beschermingsstroken en bemestingsvrijestroken is het toepassingsgebied en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Bij percelen waar een niet-nitraatgevoelige teelt ingezaaid is in gebiedstype 2 of 3, of percelen die in gebiedstype 0 en 1 liggen wordt dit jaar nog steeds gesproken over bemestingsvrijestroken. In die zone van 5 meter mag net zoals vorig jaar teelten doorgetrokken worden tot op één meter van de waterloop. Weliswaar zonder meststoffen toe te dienen. Daarnaast mag in de zone ook geen gewasbescherming gebruikt worden, tot op drie meter van het talud van de waterloop. Net zoals in de beschermingsstroken geldt ook in de bemestingsvrijestroken een 1-meterteeltvrijestrook waar bodembewerkingen en pesticiden verboden zijn."

"Daarnaast wijzigt er langs de niet-VHA waterlopen niets. Daar blijft de 5-meterbemestingsvrijestrook van toepassing met een 1-meterstrook vrij van pesticiden en teelt. Verder is bemesting verboden in een strook van tien meter langs alle waterlopen en oppervlaktewaterlichamen voor percelen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Deze 10-meterbemestingsvrijestrook geldt ook voor waterlopen en oppervlaktewaterlichamen langs hellingen.”

5. Is er een vergoeding voor landbouwers met percelen met beschermings-en bemestingsvrijestroken? 

VLM: “Via de ecoregelingen bufferstroken is er dit jaar een vergoeding mogelijk. Daarnaast zijn er ook mogelijkheden via beheerovereenkomsten. Daarvoor moet voor 1 september 2025 contact opgenomen worden met regionale VLM-bedrijfsplanner. Bestaande beheerovereenkomsten blijven doorlopen in 2025. "

Meer info over de afstandsregels kan gevonden worden op de VLM-website.