PFAS: bodemsaneringsnormen overschreden in agrarisch gebied

De stalen die de voorbije weken werden genomen werden afgezet tegen de strenge ontwerp toetsingswaarden voor PFOS en PFOA die de OVAM op 1 april 2021 publiceerde. “Deze liggen in dezelfde lijn als het Nederlandse tijdelijk handelingskader en behoren tot de strengste van Europa”, klinkt het.

Overschrijding in agrarisch gebied

In totaal werd een eerste reeks van 11 stalen genomen op verschillende plaatsen op grondgebied Zwijndrecht, Beveren en Antwerpen. De stalen werden genomen in landbouwgebied, natuurgebied, industriegebied en recreatiegebied in het centrum van Zwijndrecht. “Het is belangrijk om aan te geven dat voor elk van deze gebieden aparte ontwerp bodemsaneringsnormen gelden”, geeft Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir mee.   

De gemeten waarden in industriegebied (29 µg/kg droge stof), recreatiegebied en in het centrum van Zwijndrecht (7,2 en 6 µg /kg droge stof) overschrijden de ontwerp bodemsaneringsnorm niet. “Dit ligt in lijn met de stalen die gisteren door de gemeente Zwijndrecht werden gepubliceerd en waar ook geen overschrijdingen van de ontwerp bodemsaneringsnorm in woongebied werd gedetecteerd”, aldus Demir.

Bij de overige stalen die gemeten werden in natuurreservaat of agrarisch gebied werden wel overschrijdingen van de ontwerp bodemsaneringsnorm voor PFOS gemeten. In deze gebieden geldt een zeer strenge norm van 3,8 µg/kg droge stof. Ter vergelijking: de achtergrondwaarde bedraagt in Vlaanderen 1,5µg/kg droge stof.

De gemeten waarden variëren er van 2,8 µg/kg droge stof tot een max. gemeten waarde van 18,5 en 22,9 µg/kg droge stof. “Deze laatste twee stalen werden genomen vlakbij de bedrijfssite van 3M wat aangeeft dat de gemeten concentraties afhankelijk zijn van de nabijheid van de site”, klinkt het. “Het ligt ook in lijn met de eerdere bevindingen uit de bodemonderzoeken en het lopende bodemsaneringsproject van 3M.”

Het resultaat voor de stof PFOA is eenduidiger. De ontwerp bodemsaneringsnorm voor PFOA werd op geen van de 11 meetpunten overschreden.

Nog geen conclusies over bodemsanering

Uit de stalen kan nog niet geconcludeerd worden dat er een onmiddellijke saneringsnoodzaak is. “Op basis van deze eerste stalen kan ook nog geen uitspraak gedaan worden over de saneringsnoodzaak”, laat minister Demir weten. “Er worden bovendien nog bijkomende staalnames gedaan door erkende bodemsaneringsdeskundigen.”

“De staalnames moeten nu een risico-analyse ondergaan”, gaat Demir verder. “Het Federaal Voedselagentschap (FAVV) en het Agentschap Zorg  en Gezondheid moeten nu nagaan in welke mate de gemeten concentraties een probleem kunnen vormen voor teelten en gewassen. In tussentijd blijven de voorzorgsmaatregelen van kracht zoals die op 14 juni reeds aanbevolen werden door het Agentschap Zorg en Gezondheid.”

“Het is goed om te merken dat deze resultaten zo spoedig bekend zijn gemaakt en dat ze in lijn liggen van de eerdere resultaten”, reageert Karl Vrancken, opdrachthouder voor PFAS-coördinatie. “Er is geen reden voor verhoogde bezorgdheid of bijkomende no regret maatregelen. De nieuwe resultaten worden nu samengelegd met eerdere metingen en geëvalueerd met de expertengroep”.

Spoedadvies van FAVV moet duidelijkheid brengen over landbouwproducten

Mogen professionele landbouwers hun producten nog verkopen? Voor het antwoord op die vraag wordt gekeken naar het FAVV. “Er is een spoedadvies gevraagd aan het wetenschappelijk comité om de PFAS-limietwaarden voor voedingsproducten te actualiseren en om een perimeter te bepalen waarbinnen analyses van landbouwproducten nodig zijn”, zegt woordvoerster Hélène Bonte aan de krant De Standaard. “Zodra dat advies binnen is, zullen onze medewerkers stalen nemen. Met de resultaten kunnen we dan maatregelen nemen in de landbouwbedrijven. Dat mag géén nattevingerwerk zijn.”