Peer zet in op klimaatrobuuste landbouw met houtkanten en waterbeheer

Natuur en landbouw in balans

Boerennatuur Vlaanderen werkt met honderden landbouwers samen aan initiatieven die landbouw en natuur op elkaar afstemmen. Tijdens het bezoek werden diverse maatregelen toegelicht die bijdragen aan een klimaatrobuuster landbouwgebied, zonder de agrarische productiviteit in het gedrang te brengen.

Een belangrijke maatregel is de installatie van stuwen in de bovenloop van de Dommel. Deze structuren reguleren de waterafvoer en zorgen ervoor dat water langer in de bodem kan infiltreren, waardoor de grondwatervoorraad wordt aangevuld. Dit is essentieel voor zowel de landbouw als de omliggende natuur, vooral in droge periodes. Wanneer landbouwers hun velden bewerken, kunnen de stuwen geopend worden om overtollig water af te voeren en bodemverdichting te voorkomen. Momenteel zijn er 36 stuwen geplaatst, met nog eens 18 in de planning.

Herstel van houtkanten als landschapselement

Sinds 2024 coördineert Boerennatuur Vlaanderen het beheer van houtkanten in Peer. Houtkanten, bestaande uit rijen bomen en struiken langs landbouwgronden, speelden vroeger een belangrijke rol in het landschap. Ze werden onderhouden via hakhoutbeheer, waarbij bomen periodiek werden teruggesnoeid om nieuwe scheuten te laten groeien. Door een gebrek aan economisch nut is dit beheer grotendeels verdwenen, met negatieve gevolgen voor zowel de landbouw als de biodiversiteit.

Boerennatuur Vlaanderen werkt samen met landbouwers, de gemeente en natuurorganisaties aan het herstel van dit traditionele beheer, nu met moderne technieken. Dit maakt het proces efficiënter en kosteneffectiever. Landbouwers voeren de beheerwerken uit in de winter, wanneer er minder veldwerk is, en genereren hiermee een bijkomend inkomen. Door gefaseerd te werken, ontstaat een gevarieerd landschap met verschillende hoogtes en dichtheden, wat gunstig is voor de biodiversiteit.

Duurzaam gebruik van snoeiafval

Om de waarde van houtkanen voor landbouwers te verhogen, onderzoekt Boerennatuur Vlaanderen innovatieve toepassingen. In het project ‘Bodemgoud’, ondersteund door de Provincie Limburg en de gemeenten Peer, Pelt en Hamont-Achel, worden snoeiresten van houtkanten verwerkt tot houtsnippers. Deze worden vervolgens ingezet als bodemverbeteraar.

Volgens Sven Defrijn, directeur van Boerrennatuur Vlaanderen, biedt deze aanpak meerdere voordelen. “Door houtsnippers in de bodem te verwerken, slaan we CO2 op en verbeteren we tegelijkertijd de bodemstructuur. Dit verhoogt de waterinfiltratie en -opslag, waardoor gewassen tijdens droge periodes beter bestand zijn tegen waterschaarste.

Samenwerking als sleutel tot succes

Dirk Colaers, schepen van landbouw in Peer, onderstreept het belang van een brede aanpak. “Door landschapsbeheer, waterhuishouding en bodemkwaliteit integraal aan te pakken, bouwen we aan een veerkrachtige landbouw.”

Minister Brouns benadrukt de waarde van deze samenwerking. “Dit toon aan dat landbouw en natuurbeheer perfect samengaan. Landbouwers spelen hierin een cruciale rol, dankzij hun kennis van het landschap en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd”, aldus de minister.

Ook Boerenbond-voorzitter, Lode Ceyssens, ziet toekomstperspectief. “Deze projecten bewijzen dat landbouwers betrouwbare partners zijn voor ecologische en milieu-gerichte doelen. Met gerichte ondersteuning kunnen we in de toekomst nog meer impactvolle initiatieven realiseren.”

Dankzij deze maatregelen zet Peer stappen naar een klimaatrobuuste landbouw, waarin ecologie en landbouw hand in hand gaan voor een duurzame toekomst.