Parlement stemt in met bescherming van 30% van de oceanen als natuurgebied

Minstens 30 procent van de oceanen moet beschermd worden als natuurgebied om ze voldoende weerbaar te maken tegen klimaatverandering en andere bedreigingen voor het marien milieu zoals overbevissing en vervuiling. De bescherming van de oceanen vindt zich voor het overgrote deel plaats binnen internationale wateren. Dat was dan ook de inzet van de bijna twee decennia durende onderhandelingen rond het BBNJ-akkoord in de schoot van de lidstaten van de VN. In maart 2023 werd het akkoord finaal goedgekeurd tijdens de United Nations Ocean Conference in New York.

Naast het akkoord om tegen 2030 30 procent van de internationale wateren buiten nationale jurisdictie om te vormen tot mariene beschermde gebieden, zijn er ook afspraken gemaakt over de toegang tot mariene bronnen, de eerlijke verdeling van de voordelen die daaruit voortvloeien, milieueffectbeoordelingen van activiteiten op volle zee en meer.

Nog niet in werking

Het BBNJ-verdrag zal in werking treden 120 dagen nadat 60 landen het akkoord hebben geratificeerd. Dat is een officiële goedkeuring. Momenteel staat de teller op 14 ratificaties. Het is de bedoeling om de kaap van de 60 ratificaties te halen tegen de derde United Nations Ocean Conference (UNOC) in juni 2025 in het Franse Nice.

Nadat de ministerraad het verdrag in februari 2024 goedkeurde, heeft ook de commissie Buitenlandse Zaken van het federaal parlement vandaag ingestemd met de ratificatie van het BBNJ-verdrag. Om de Belgische ratificatie af te ronden moeten ook de plenaire vergadering van het federaal parlement en de deelstaten nog groen licht geven, al worden hier geen problemen verwacht.

WWF België hoopt dat de zaak snel in kannen en kruiken is. “België moet het BBNJ-akkoord van de VN dringend goedkeuren, dus het is een goede zaak dat de commissie Buitenlandse Zaken alvast ingestemd heeft”, meldt Sarah Vanden Eede, Oceans en Fisheries Policy Officer bij WWF-België. “Daar zijn we tevreden over, want het zijn stappen in de goede richting. Een volgende belangrijke stap is natuurlijk de implementatie ervan: hoe zetten we woorden om in daden? Daarvoor moeten we doeltreffende maatregelen invoeren om de mariene biodiversiteit effectief te gaan beschermen. Dat kunnen we doen door alle activiteiten die een impact kunnen hebben op het mariene leven een beoordeling mee te geven en hun impact te monitoren, zodat we vervolgens de schadelijke activiteiten een halt toeroepen. Ook moet opgepast worden met nieuwe activiteiten zoals diepzeemijnbouw en opslaan van koolstof in de zeebodem.”

Afronden in 2025

Ook Paul Van Tigchelt (Open Vld), ontslagnemend minister van Noordzee benadrukt dat dit akkoord best zo snel mogelijk in werking treedt. “2030 is immers niet meer veraf”, meldt hij. Deze goedkeuring door de commissie Buitenlandse Zaken is een belangrijke stap in het Belgische ratificatieproces, dat we tegen juni 2025 willen afronden.”

Dat beaamt Hadja Lahbib (MR), ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken. “Oceaanvervuiling is een gigantisch probleem. In de laatste vijf jaar nam de vervuiling met bijna een kwart toe. Ongeveer acht miljoen ton plastiek komt elk jaar in onze oceanen terecht. Aan dit tempo zal er tegen 2050 meer plastiek in de zee aanwezig zijn dan vissen. In het midden van de Stille Oceaan ligt ook een gigantisch afvaleiland te dobberen, meer dan 44 keer de oppervlakte van België.”

België is ook kandidaat om het secretariaat van het BBNJ-akkoord te huisvesten. Zo’n onafhankelijk secretariaat is nodig om het akkoord voldoende slagkracht te geven. Volgens minister Van Tigchelt is ons land een uitgelezen kandidaat. “Naast de vele internationale instellingen beschikken we in België immers over heel wat mariene expertise en onderzoeksinfrastructuur”, klinkt het.

Natuurherstelwet

Naast dit akkoord van de Verenigde Naties, is er uiteraard ook nog de Natuurherstelwet, die stelt dat de EU uiterlijk in 2030 minstens 20 procent van het land en de zee moet herstellen en uiterlijk in 2050 alle aangetaste ecosystemen. Gezien de wetgeving voortspruitend uit het VN-akkoord zich voornamelijk lijkt te focussen op de internationale wateren, is het niet duidelijk of en in welke mate de doelstellingen van het BBNJ-akkoord overlappen met die van de Natuurherstelwet in EU-landen. VILT vroeg om verduidelijking bij het kabinet Van Tigchelt, maar kreeg geen verdere informatie.