Nieuwe pachtwet: landbouworganisaties van matig tevreden tot helemaal misnoegd

Het Vlaams parlement keurde woensdagavond een vernieuwd pachtdecreet goed. Boerenbond is tevreden dat de kerntaak van pacht in het nieuwe decreet behouden blijft. “Het biedt voldoende rechtszekerheid aan pachters zodat landbouwers op lange termijn een duurzame bedrijfsvoering kunnen uitbouwen. Ook de gewone en bevoorrechte pachtoverdracht blijft mogelijk, het voorkooprecht van de pachter blijft overeind, de pachtprijs blijft gereguleerd en het pachtdecreet voorziet nog steeds in een beperkte lijst van opzegmogelijkheden”, somt Boerenbond op. “Kortom, de basisprincipes van de huidige pachtregelgeving blijven behouden.”

Verbeteringen en negatieve bijsturing vermeden

Ook zijn er enkele verbeteringen doorgevoerd. “De relatie tussen de pachter en de verpachter wordt verder geoptimaliseerd waarbij wordt gezocht naar hernieuwde evenwichten tussen beiden”, aldus Boerenbond. “Er zijn ook verbeteringen om landbouwgronden in handen te brengen van actieve landbouwers. Daarnaast werden ook een aantal moderniseringen doorgevoerd.”

Een aantal potentieel negatieve bijsturingen komen er niet. “Zo blijft de teeltvrijheid en de vrijheid van exploitatie behouden en komen geen contracten van ‘bepaalde duur’ of van ‘korte duur’”, zegt Boerenbond. “Er komt ook geen algemene verplichting om bestaande mondelinge contacten om te zetten in schriftelijke contracten.”

Boerenbond vindt het ook een gemiste kans dat er ook niet werd ingezet op een bescherming van het agrarisch gebied buiten de pachtregelgeving. “Het huidige aankoopbeleid van overheden en van natuur- en milieuverenigingen en het daaraan gekoppelde subsidiebeleid, onder meer om bos en natuur te realiseren, legt immers heel veel druk op het agrarisch gebied. De herziening van de pachtregelgeving is een gemiste kans om hierover een grondiger debat te voeren", zodus de landbouworganisatie.

Daarnaast geeft Boerenbond aan dat er geen regeling wordt voorzien voor de overname van een integraal bedrijf door zij-instromers en er geen bijkomende fiscale stimuli komen om eigenaars ertoe aan te zetten om nieuwe pachtcontracten af te sluiten. Iets wat ook Groene Kring betreurt. “Fiscale maatregelen zijn de missing link in dit pachtdecreet.”, aldus Maarten Moermans, ondervoorzitter van Groene Kring. “Eén van de maatregelen die had moeten worden toegevoegd, is het voorzien van stimulansen om pachters aan te zetten tot lange of loopbaanpachten. Dit zou gezorgd hebben voor een echte kentering in de pachtwet, één die zeer aantrekkelijk zou geweest zijn voor verpachters.”

Toegang tot grond

Groene Kring erkent dat dit pachtdecreet, ondanks enkele tekortkomingen, een stap vooruit is inzake toegang tot grond. “Het decreet roept op om niet op de lauweren te rusten. Er is meer nodig om ervoor te zorgen dat de toegang tot grond voor jonge boeren beter wordt”, aldus Van Hecke. Volgens hem is toegang tot grond één van de eerste en grootste uitdagingen waar jonge landbouwers mee te maken krijgen. “Het pachtdecreet probeert hier rekening mee te houden door in bepaalde situaties de opzegmogelijkheden te beperken wanneer een jonge boer aan het roer van een bedrijf staat. Ook pachtovereenkomsten met pensioenboeren kunnen makkelijker opgezegd worden, waardoor hun gronden in handen van jonge boeren terechtkomen”, duidt Van Hecke. “Hierover zijn we uiteraard tevreden, maar het geheel mist toch enkele belangrijke maatregelen.”

“Het zal het ABS en Boerenforum niet verweten kunnen worden dat we niet hard en meerdere malen aan de alarmbel getrokken hebben. Gelijk hebben is nu eenmaal niet hetzelfde als gelijk krijgen, niet de eerste keer dat we deze wetmatigheid mogen ondervinden trouwens”, laten de landbouworganisaties weten. “Binnen een aantal jaar, als de gevolgen pijnlijk duidelijk zullen worden en er geen toegang meer is tot grond voor landbouwers, laat staan voor de jonge landbouwer, zal er in Brussel een keer over gedebatteerd worden, zullen de schouders eens omhooggaan om vervolgens weer tot de orde van de dag over te gaan. Ergens zal wel een zondebok gevonden worden, waarschijnlijk naar goede gewoonte bij de landbouw zelf.”

De twee landbouworganisaties stellen dat niemand nog veilig is. “De manieren om een pachtende boer van zijn belangrijkste productiemiddel te schoppen, zijn goed voorzien in dit decreet. Stimulansen om grond aan een boer te verpachten zijn er niet, tenzij perverse. Vrolijk worden we hier, als Boerensyndicaat en Boerenforum niet van.”

“Met de stemming van dit pachtdecreet is het doek voor de familiale landbouw in Vlaanderen weer een beetje lager gevallen. Het besef bij de overheid dat binnenkort het doek wel eens definitief zal vallen, dringt duidelijk niet door”, sluit ABS en Boerenforum hun statement af over het pachtdecreet.