De Landgenoten zetten nieuwe koers richting publieke gronden

Uit een onderzoek van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) blijkt dat ongeveer 53.000 hectare landbouwgrond in Vlaanderen publiek bezit is. Het maatschappelijk debat over het gebruik van deze publieke gronden woedt volop: verkopen of behouden? Hierdoor voelen steden, gemeenten en andere publieke actoren de nood om hun grondenbeleid te herevalueren. Vaak ontbreekt echter een goed overzicht van het eigen patrimonium. Eind 2024 kreeg de organisatie een kortlopende erkenning als omgevingsvereniging van het Departement Omgeving. Dit maakt het voor De Landgenoten mogelijk om publieke grondeigenaren te inspireren en begeleiden in hun grondenbeleid.

Inspireren tot nieuwe blik op lokale grondenbeleid

“Vaak weten steden en gemeenten niet goed welke gronden bij hun patrimonium horen en wie erop werkt. De eerste stap is om een degelijke inventaris te maken en terug voeling te krijgen met het patrimonium en de huidige gebruikers”, licht Petra Tas, coördinator van De Landgenoten toe. “Vervolgens willen we publieke grondeigenaren inspireren om in het licht van hun beleidsplannen omtrent klimaat, biodiversiteit of lokaal voedsel, met een nieuwe blik naar hun eigen gronden te kijken.” Met eigen grond hebben steden en gemeenten een belangrijk instrument in handen om deze en andere maatschappelijk relevante doelen te realiseren.

Advies op maat van lokale besturen  

De Landgenoten wil in de eerste plaats lokale besturen inspireren en antwoorden bieden op de verschillende knelpunten. Daarnaast neemt de organisatie ook een adviserende rol op. “We werken heel erg op maat van gemeenten met vragen over hun gronden”, vertelt Stijn De Rijck, adviseur publieke gronden. “Soms bieden we advies bij zeer concrete vragen over inventarisatie van de gronden, contracttypes of projectopvolging. Maar we dagen lokale besturen ook uit om grondiger na te denken over hun grondenbeleid.”

Toegang tot grond voor landbouwers verzekeren via lokale besturen

Toegang tot zekere landbouwgrond voor boeren is al meer dan tien jaar de kerntaak van De Landgenoten. Met deze inzet op publieke gronden is dat niet anders. “Heel wat boeren kampen vandaag met onzekerheid over de grond die ze gebruiken. Willen we actieve landbouwers behouden en zij-instromers aantrekken in de landbouw, dan moeten we letterlijk ruimte voor hen maken. Lokale besturen zijn interessante partners om deze verantwoordelijkheid op te nemen”, geeft Tas aan.

De Landgenoten nodigt publieke grondeigenaren uit om met de landbouwers in gesprek te gaan en te bekijken hoe een transitie naar een meer duurzame landbouw kan ingezet worden, mits langetermijnzekerheid. Lokale besturen en andere geïnteresseerden kunnen op de website van De Landgenoten terecht voor enkele voorbeelden en een overzicht van de ondersteuning die de organisatie biedt rond publieke gronden.