Overheidsbemoeienis beknot ondernemerschap in landbouw

Onzekerheid troef in de landbouwsector en dat weegt op het ondernemersvertrouwen en de bereidheid tot investeren. Bijna 1.100 Belgische boeren en tuinders hebben gereageerd op de telefonische enquête die de bank Crelan in april uitvoerde. Op dat moment sprak uit de boerenprotesten tijdens de Vlaamse wielerkoersen veel wanhoop en waren de prijzen van de meeste landbouwproducten (o.a. varkensvlees, melk en aardappelen) ondermaats. Dat weerspiegelt zich in de resultaten van de vertrouwensindex, die een groot wantrouwen jegens het beleid tonen en teleurstelling over het inkomen. Aangezien landbouw voor Crelan een belangrijke sector is en ook een voorname klant in de kredietverlening blijft, springt CEO Luc Versele in de bres voor ‘zijn’ boeren. Als reactie op het moeras van overheidsregels waarin landbouwbedrijven steeds verder wegzinken, pleit Versele voor rechtszekerheid, een stabiel ondernemersklimaat en terughoudendheid bij het uitvaardigen van nieuwe regels.
14 juli 2015  – Laatste update 4 april 2020 15:22
Lees meer over:

Onzekerheid troef in de landbouwsector en dat weegt op het ondernemersvertrouwen en de bereidheid tot investeren. Bijna 1.100 Belgische boeren en tuinders hebben gereageerd op de telefonische enquête die de bank Crelan in april uitvoerde. Op dat moment sprak uit de boerenprotesten tijdens de Vlaamse wielerkoersen veel wanhoop en waren de prijzen van de meeste landbouwproducten (o.a. varkensvlees, melk en aardappelen) ondermaats. Dat weerspiegelt zich in de resultaten van de vertrouwensindex, die een groot wantrouwen jegens het beleid tonen en teleurstelling over het inkomen. Aangezien landbouw voor Crelan een belangrijke sector is en ook een voorname klant in de kredietverlening blijft, springt CEO Luc Versele in de bres voor ‘zijn’ boeren. Als reactie op het moeras van overheidsregels waarin landbouwbedrijven steeds verder wegzinken, pleit Versele voor rechtszekerheid, een stabiel ondernemersklimaat en terughoudendheid bij het uitvaardigen van nieuwe regels.

In de aanloop naar de landbouwbeurs in Libramont, waar Crelan de hoofdsponsor is, peilt de bank jaarlijks naar het vertrouwen bij land- en tuinbouwers. Als coöperatieve bank met roots in de landbouw vindt Crelan het belangrijk om de vinger aan de pols van de sector te houden. De vertrouwensindex meet wat er leeft binnen de sector en toont hoe een representatieve doorsnede van de landbouwerspopulatie de economische omgeving percipieert.

De enquête die in april werd afgenomen, levert voor 2015 een algemene daling van het vertrouwen op. “Onze vertrouwensindex is gebaseerd op het buikgevoel van land- en tuinbouwers. Het is een momentopname van hun vertrouwen in de toekomst”, legt CEO Luc Versele uit. Daarom is de index zeker niet minder waardevol maar het verklaart wel waarom er verschillen kunnen zijn met de Vlaamse landbouwconjunctuurindex die dit voorjaar lichtjes steeg.

Het onderzoek van Crelan toont aan dat het vertrouwen van boeren en tuinders daalt, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. De index daalt op nationaal niveau met acht eenheden (van 48 naar 40). In Wallonië is de terugval (van 51 naar 42) groter dan in Vlaanderen (van 46 naar 39). Toch zit het ondernemersvertrouwen daar nog altijd op een iets hoger niveau. Onzekerheid in verband met nieuwe regelgeving en druk op de prijzen, onder andere door het handelsembargo van Rusland, hebben mentale klappen uitgedeeld.

In de varkenshouderij laat men al langer het hoofd hangen omdat de goede jaren uitblijven door overproductie. Maar gemengde bedrijven en vleesveehouders geven in Vlaanderen nauwelijks blijk van meer ondernemersvertrouwen. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië doet de grootste daling zich voor in de melkveehouderij. Na een jaar met gemiddeld goede prijzen zijn melkveehouders in april 2015 aan het postquotumtijdperk begonnen met een melkvergoeding die weinig ademruimte geeft. In Wallonië is er een vergelijkbaar grote terugval (van 52 naar 44) in de akkerbouw. Daar had men in 2014 terug moed geput uit een financieel beter jaar maar is het vertrouwen enkele maanden later alweer weg.

Vincent Van Zande, die samen met Stef Mertens gestalte geeft aan het landbouwkenniscentrum van Crelan, benadrukt dat de vertrouwensindex in 2015 weliswaar een duik neemt maar nog niet zo bedroevend laag scoort als in de crisisjaren 2009 en 2010. Het dalende vertrouwen weerspiegelt zich ook in de andere onderzoeksvragen. Minder dan de helft van de land- en tuinbouwers (46% in Vlaanderen en 43% in Wallonië) evalueert zijn beroep als positief. Dit is een significante achteruitgang ten opzichte van 2014. Een bijkomend gevolg is dat minder Vlaamse land- en tuinbouwers hun beroep aanraden aan hun kinderen en familie, in Wallonië blijft dat aantal eerder stabiel. Ook zouden minder ondernemers opnieuw voor de boerenstiel kiezen.

Hoewel de sector niet bepaald blinkt van goesting blijven land- en tuinbouwers investeren in hun bedrijven. In Vlaanderen is er zelfs een stijging van de investeringsplannen op korte termijn (< 1 jaar), maar dat laat zich volgens Crelan vooral verklaren door een wijziging van de subsidieregels van het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Op iets langere termijn (2 à 5 jaar) daalt de investeringsbereidheid in Vlaanderen. In het zuiden van ons land doet dat fenomeen zich zowel op korte als middellange termijn voor. Toch kondigt 2015 zich aan als een goed jaar op het vlak van kredietverstrekking door Crelan, waarmee de bank haar dienstverlening naar landbouw kracht bijzet. Luc Versele verklapte dat al voor meer dan 250 miljoen euro landbouwkredieten is verstrekt in de eerste helft van 2015. In die periode steeg de kredietproductie landbouw met 7,8 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2014. De totale kredietomloop landbouw bij Crelan steeg met 1,8 procent tot bijna 2,1 miljard euro.

Dat de cijfers van de bank zo mooi ogen laat zich verklaren door een groot marktaandeel in Vlaanderen en zeker in Wallonië (45 à 50%) en het mag de aandacht niet afleiden van de onzekerheid die heerst in de sector en een rem zet op investeringen. Crelan wijt dat aan volatiele en ondermaatse prijzen voor landbouwproducten maar ook aan de toevloed van nieuwe reglementering. CEO Luc Versele verwijst naar de oranje en rode brieven die voor veehouders als een donderslag bij heldere hemel kwamen. IHD en PAS zijn symbooldossiers als het gaat over boeren overladen met kopzorgen en rechtsonzekerheid. Behalve de stopzetting van een aantal veebedrijven en de verplichte ammoniakreductie die andere veehouders wacht in het licht van de natuurdoelstellingen werden landbouwers de jongste maanden ook murw geslagen door strengere randvoorwaarden erosiebestrijding, een ingrijpende hervorming van het Europees landbouwbeleid en een nieuw mestactieplan.

Het regelkluwen wordt zo groot dat Luc Versele vreest dat het ondernemerschap in de landbouw gefnuikt wordt. De CEO van Crelan vraagt dat beleidsmakers duidelijkheid zouden scheppen over het toekomstpad van de landbouw. En hij rekent erop dat het overheidsapparaat niet aan het huidige hoge tempo nieuwe regeltjes blijft verzinnen. “Rechtszekerheid en een klimaat van stabiliteit, daar ontbreekt het de laatste jaren aan voor ondernemers”, is Versele hard voor de overheden in ons land die nochtans prat gaan op hun ondernemersvriendelijkheid. Crelan wil naar verluidt een eigen bijdrage leveren aan een beter ondernemersklimaat en bijvoorbeeld starters in land- en tuinbouw ten volle ondersteunen. Waar nodig is de bank zelfs bereid om met landbouworganisaties en overheidsadministraties rond de tafel te zitten op zoek naar oplossingen om boeren en tuinders weer wat ademruimte en zin in ondernemen te geven.

De komende dagen blijven we op VILT.be aandacht besteden aan de landbouwvertrouwensindex van Crelan.

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek