Opnieuw recordomzet voor Belgische tuinbouwcoöperaties, maar kwetsbaarheid loert om de hoek
8 juni 2022Na een historische omzetgroei in 2020 steeg ook in 2021 de omzet van de Belgische groente- en fruitcoöperaties verder. Het gaat om een stijging van 4 procent tot 1,12 miljard euro. Daarvan staat 65 procent op rekening van groenten en 35 procent is het aandeel voor fruit. Dat blijkt uit de jaarcijfers van het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT).
Drie jaar op rij recordomzet
Al drie jaar op rij tekenen de Belgische tuinbouwcoöperaties een recordomzet op. Waar de stijging in 2020 het grootst was, met een onwaarschijnlijke omzetgroei van 9 procent, werd ook een in 2021 verdere groei opgetekend. De omzet van de producentenorganisaties steeg opnieuw met 4 procent, tot bijna 1,12 miljard euro. In vergelijking met het vijfjaarlijks gemiddelde tussen de periode 2017-2021 betekent dit een stijging van 19 procent.
Daar bovenop realiseerde ook Ingro, de coöperatieve telersvereniging voor diepvriesgroenten een omzet van 108,3 miljoen euro, een groei van 4,5 procent. “Dit is een topprestatie”, zegt VBT-secretaris Luc Vanoirbeek, “zeker omdat onze coöperaties opnieuw moesten afrekenen met de onvoorspelbare uitdagingen van de coronapandemie. Maar we zijn onszelf blijven uitdagen om steeds beter te doen.”
Groenten: minder tomaten en prei, maar hogere prijzen
Ondanks deze omzetstijging daalde wel de aanvoer naar de tuinbouwcoöperaties met 3 procent in 2021. Vooral de aanvoer van groenten daalde sterk (-6,6%). Die lagere aanvoer was vooral toe te schrijven aan de tomaten, waar het productievolume van zowel losse (-17 miljoen kg) als van trostomaten (-23 miljoen kg) fors lager lag dan in 2020. Dat lagere aanbod vertaalde zich in een hogere prijs. In 2021 werd gemiddeld 87 cent per kilo tomaten betaald, een jaar eerder ging het om 65 cent. Ondanks de kleinere aanvoer kon op die manier toch een omzetgroei bereikt worden van 12 procent voor losse tomaten en 13 procent voor trostomaten.
De opvallendste omzetgroei werd gerealiseerd door prei. De aanvoer van dit product daalde maar liefst met 6 miljoen kilo prei maar de prijzen waren afgelopen jaar fors beter dan in 2020. Zo werd gemiddeld 0,86 euro per kilo betaald voor prei, terwijl dat in 2020 0,54 euro was. Die gemiddelde hogere prijs vertaalde zich in een omzetgroei van maar liefst 53 procent, tot 47,85 miljoen euro.
De aanvoer van komkommers steeg met 3 miljoen stuks, maar dat resulteerde niet in een prijsdaling waardoor ook hier een omzetgroei werd opgetekend van 5,9 procent tot 54,78 miljoen euro. Ook veldsla deed het goed met een omzetstijging van 18 procent. De grote dalers in omzet waren bloemkolen (-27%), aubergines (-23%) en witloof (-23%). De totale omzet van groenten in 2021 bedroeg 729 miljoen euro.
Fruit: fors meer peren, stabiele prijzen
Bij de aanvoer van fruit valt vooral de sterke daling van het volume appelen op (-6 miljoen kg). Het volume peren ging dan weer wel fors de hoogte: in totaal werden er 21 miljoen kilo peren meer aangeleverd bij de Belgische veilingen dan in 2020. Opvallend is dat ondanks het lager aanbod, de prijs van appelen ook daalde: in 2021 werd 0,43 euro per kilo betaald, terwijl dat een jaar eerder nog 0,49 euro per kilo was (+12%). En meer peren vertaalde zich in 2021 niet in een lagere prijs, de prijs bleef nagenoeg stabiel rond gemiddeld 0,56 euro per kilo.
De aardbei blijft de omzetkampioen. In 2021 realiseerde dit product een totale omzet van 193,9 miljoen euro, een lichte stijging tegenover een jaar eerder toen de omzet 192,5 miljoen euro bedroeg. Het aanbod steeg licht tot 49.954 ton (+1.521 ton) en dat leidde tot een lichte prijsdaling (3,88 euro per kilo in 2021 tegenover 3,97 euro per kilo in 2020). De totale omzet van fruit in 2021 bedroeg 390 miljoen euro.
BelOrta blijft de grootste
Qua omzet blijft veiling BelOrta de grootste met een totaal van 484 miljoen euro. Ongeveer driekwart (363,2 miljoen euro) daarvan komt van groenten en één derde van fruit (121,6 miljoen euro). De tweede plaats wordt ingenomen door Coöperatie Hoogstraten met een omzet van 299,3 miljoen euro. Het aandeel fruit is daar, als gevolg van de aardbeien, fors groter: 135,9 miljoen euro versus 163,5 miljoen euro voor groenten. De nummer drie, REO Veiling, is dan weer een echte groenteveiling. Van de totale omzet van 217,6 miljoen euro komt 195,6 miljoen euro van groenten en slechts 21,9 miljoen euro van fruit.
Kwetsbaarheid loert steeds om de hoek
Toch was 2021 geen evident jaar, zo klinkt het. “Ondanks de gezonde groei die onze sector kende, werden ook een aantal kwetsbaarheden blootgelegd”, zegt VBT-voorzitter Rita Demaré. Daarmee verwijst ze in de eerste plaats naar de prijs van zowat alle basisgoederen die spectaculair toenam. “De stijgende kosten voor energie, verpakkingen, transport, meststoffen, gewasbeschermingsmiddelen en lonen vormen een ernstige bedreiging voor de rendabiliteit van de groente- en fruitbedrijven en van de hele sector.”
Het is wrang om te moeten vaststellen dat het telkens de tuinbouwers zijn die de rekening van geopolitieke conflicten gepresenteerd krijgen
Ook op vlak van export zijn er nieuwe uitdagingen. “Geopolitieke conflicten in Wit-Rusland, Oekraïne en Noord-Afrika leiden opnieuw tot het verlies van exportmarkten. En ook de eerste gevolgen van de brexit laten zich voelen. Het is wrang om te moeten vaststellen dat het telkens de tuinbouwers zijn die de rekening van dergelijke conflicten gepresenteerd krijgen”, meent Demaré. Volgens haar is de exportfocus op een diversiteit van product/land-combinaties een must voor de duurzame ontwikkeling van de Belgische groente- en fruitsector.
Maar dat zijn niet de enige uitdagingen waar de sector mee moet afrekenen. “We zien ook dat er verschillende plantenziektes, zoals het tomatenvirus ToBRFV, de teelt bemoeilijken en de noodzaak aan aangepaste gewasbescherming duidelijk maken. We hopen dan ook dat de Europese politiek inziet dat een toolbox met effectieve gewasbeschermingsmiddelen zonder meer noodzakelijk blijft”, aldus VBT. De sectorfederatie ziet dat de hoge klimaat- en milieuambities van Europa kansen creëren voor de groente- en fruitsector en wil de uitdaging graag aangaan. “Maar de voorwaarde is wel dat de transitie fair, betaalbaar en realistisch is”, aldus nog de VBT-voorzitter.
Negen coöperaties
Het VBT telt negen leden waarvan acht actief zijn in Vlaanderen en één in Wallonië. Het gaat om de Belgische Fruitveiling (BFV), BelOrta, Coöperatie Hoogstraten, European Fruit Co-operation (EFC), Groupement des Producteurs Horticoles de Fruits et Légumes du Namurois, Ingro, Limburgse Tuinbouwveiling (LTV), Logistieke en Administratieve Veilingassociatie (Lava) en REO Veiling.
Bron: Eigen berichtgeving