Ook de korte keten kraakt

“Tijdens corona kon de korte keten rekenen op een groei die hen toeliet investeringen en kosten te recupereren”, klinkt het in een persbericht van Boerenforum. “Dat hadden ze immers nooit gezien: de productie/verkoop was nooit echt rendabel zonder goedkope arbeidskrachten (familie en vrijwilligers), subsidie (sociale werkplaatsen) of een dubbele dosis aan creativiteit: wie een niche kon bespelen (catering, omzet vergroten door internetverkoop of opbouw van netwerken, catering…) kwam er nog best van af.”

Voor de kleine producenten en handelaars in de korte keten komen de exploderende prijzen hard aan: grondstoffen zijn duurder geworden, energieprijzen schieten omhoog en transport is een pak kostelijker geworden. Daarnaast zijn ook de droogte en de vogelgriep factoren die grote impact hebben op veel landbouwers in de korte keten. Volgens Boerenforum is er sprake van een terugval van 20 tot 30 procent van de omzet. “Mensen kiezen opnieuw voor supermarkten met lage prijzen. Men vergeet dat die hun laagste prijs slechts kunnen handhaven door producenten onder druk te zetten, voedsel te verdunnen, monoculturen te lanceren of met het etiket te frauderen.”

Ook Ann Detelder van het Steunpunt Korte Keten ziet dat bij veel korteketenboeren de verkoop slinkt. “We zien dat de consument door de inflatie op zijn centen begint te letten. Voor de echte primaire producten – boeren die groenten, fruit of vlees – valt de omzetvermindering nog mee, maar van zodra er meer bewerkingen komen of het om meer ‘luxueuze’ producten gaat, zoals een geitenkaasje, is het problematischer.”

Ook winkels en markten die zich specifiek op de korte keten toeleggen houden er mee op. Deze zomer al kromp de boerenmarkt Lokaal in van 9 locaties tot 1, in Nukerke in de Vlaamse Ardennen ging Boerkoos dicht. Maar ook concepten als de Voedselteams krijgen het moeilijk, volgens Boerenforum. Daarom willen ze dat de overheid zich actiever opstelt. “Als de overheid wil dat er nog een korte keten bestaat, dan zal ze er zelf haar aankopen moeten doen en systemen zoals maaltijd-, eco- en andere cheques vervangen door reëel loon, of openzetten voor de kleinere sectoren. Voedselzekerheid dient ervoor te zorgen dat degelijk voedsel toegankelijk is voor elke burger. Men zal de inkomens van de mensen moeten garanderen door de index te verbeteren in plaats van af te bouwen. En lage inkomens steunen in de lokale aankoop van gezond voedsel aan de juiste prijs net zoals men nu doet met de energiemaatregels om de hoge prijzen te compenseren.”

Detelder wil vooral de consumenten bewust maken. “Als we ook na deze inflatiegolf een sterke korte keten willen in Vlaanderen, dan moeten de consumenten onze ondernemers blijven steunen in deze moeilijke tijden. Maar ook de landbouwers zelf zullen zich moeten heruitvinden onder deze nieuwe omstandigheden. Succes in de korte keten hangt uiteindelijk altijd van ondernemerschap af.”