Nieuw burgercollectief lanceert class action tegen 3M
Een nieuwe burgercollectief van mensen in en rond Zwijndrecht, Darkwater 3M, lanceert een class action tegen chemiebedrijf 3M in België, maar ook in de VS en tegen twee CEO'S van het chemiebedrijf. Ze nemen daarvoor de gespecialiseerde advocaten Geert Lenssens, Laurent Arnauts en milieuadvocaat Dirk Abbeloos onder de arm.
Rond de site van de fabriek 3M in Zwijndrecht zijn zeer hoge concentraties van de schadelijke stof PFOS gemeten. De inwoners die zich verenigden in Darkwater 3M zijn bijzonder ongerust omdat de eerste onderzoeksresultaten bij hen en hun kinderen alarmerende PFOS-waarden hebben gemeten en dat ook bodemstalen onrustwekkende resultaten aan het licht brachten. Voorlopig gaat het nog om een 25-tal personen, maar de bedoeling is dat op termijn tot 50.000 mensen en zelfs bedrijven aansluiten.
Die burgers zijn dodelijk ongerust over hen en hun kinderen en ze stellen vast dat er vandaag voor hen niets gebeurt, zegt advocaat Geert Lenssens, die het heeft over het "Tsjernobyl van Vlaanderen". "De bevolking op het terrein voelt zich in de steek gelaten. Welke onbekende ziektes gaan zij nog krijgen?", zegt hij.
Lege doos
De class action viseert in de eerste plaats het Belgische 3M met uitbating in Zwijndrecht, maar ook het Amerikaanse 3M met hoofdkwartier in Minnesota en de Belgische en Amerikaanse CEO van het bedrijf, respectievelijk Koenraad Wilms en Mike Roman. "Het Belgische filiaal is een lege doos. Wij richten onze pijlen dan ook op het Amerikaanse moederbedrijf. Zij zijn solvabel", zegt Arnauts. De drie advocaten gaan voor de class action ook samenwerken met Amerikaanse advocaten.
Advocaten Lenssens, Arnauts en Abbeloos verdenken 3M ervan dat het speculeert op de 20-jarige verjaringstermijn. "Het chemiebedrijf blijft vaag is over de stopzetting van de productie in Zwijndrecht. Daar circuleren verschillende data over. Sommige berichten spreken zelfs van 2002, wat zou betekenen dat die verjaring immanent is", zegt Arnauts. Die vreest dan ook dat 3M de slachtoffers in slaapt wiegt met 'snoepjes', zoals de vergoeding voor de lokale landbouwers, maar dat daarachter een strategie zit.
"Er is duidelijk sprake van kwade trouw in hoofde van 3M. Zij weten al heel lang dat er een probleem is. Dat blijkt uit de jaarverslagen", zegt Arnauts nog.
De "pilootprocedure" is in eerste instantie gericht op een poging tot verzoening. Het eerste verzoekschrift daarvoor wordt maandag neergelegd bij de Antwerpse vrederechter bevoegd voor de gemeente Zwijndrecht. Daarbij kunnen beide partijen kijken of ze niet tot een onderlinge regeling kunnen komen om dagvaarding te vermijden. Komt het niet tot een akkoord dan volgt die dagvaarding effectief, zeggen de advocaten. Volgens milieuspecialist Abbeloos laat de procedure toe om binnen het jaar een vonnis te krijgen.
"Er is duidelijk sprake van psychische schade", zegt Lenssens. "Als we uitgaan van 1.000 euro schadevergoeding per inwoner van Zwijndrecht voor die psychische schade komt dat uit op in totaal 45 miljoen euro, Brengen we ook de lichamelijke schade in rekening kan dat gaan tot 45 miljard", becijfert de advocaat.
Het collectief Darkwater 3M verwacht dat op termijn duizenden burgers en ondernemingen zich zullen aansluiten. Dat kan nog tot 30 april van dit jaar.
De bevolking op het terrein voelt zich in de steek gelaten. Welke onbekende ziektes gaan zij nog krijgen?
Milieuorganisaties en burgers opnieuw naar Raad van State
Ondertussen trekken Bond Beter Leefmilieu en Greenpeace België samen met milieuactivist Thomas Goorden en burgerbeweging Grondrecht opnieuw naar de Raad van State om het hervatte grondverzet voor de Oosterweelwerken aan te vechten. Die werken werden begin vorige week hervat. Volgens de indieners zijn "tal van problemen met gehanteerde bodemnormen, milieu-impact, gezondheidsimpact, impact op sanering en aansprakelijkheid nog altijd niet opgelost".
Eind 2021 legde een arrest van de Raad van State de grondwerken binnen het Oosterweelproject grotendeels stil. Op de Antwerpse Linkeroever graaft bouwheer Lantis met PFOS vervuilde grond af op de werf van de Oosterweel, de verbinding die de Antwerpse ring moet rondmaken. Dat is onder meer het geval op de plaats waar tunnelkokers moeten komen.
Na het arrest werden de grondwerken tijdelijk stilgelegd. Vorige week kondigde Lantis de hervatting van de werken aan.
De milieu- en burgerorganisaties gingen de voorbije weken nog in gesprek met bouwheer Lantis, PFAS-coördinator Karl Vrancken en met de bevoegde ministers Zuhal Demir (N-VA) en Lydia Peeters (Open Vld). Maar die gesprekken konden de organisaties en burgers niet overtuigen.
"De aanpak van de werf blijft erg problematisch. Zo schiet het gehanteerde normenkader nog steeds te kort", zegt Tycho Van Hauwaert van Bond Beter Leefmilieu. "Ook wordt geen rekening gehouden met de milieu-impact op grond- en oppervlaktewater en is geen ecotoxicologische risicoanalyse gemaakt voor de werken. Voor zo'n werf, gelegen in en naast woon- en natuurgebied, is dat onaanvaardbaar", klinkt het.
Omwonenden bij Grondrecht vrezen dat de Oosterweelwerken met de huidige aanpak de PFAS-vervuiling verder zullen blijven verspreiden en dat ze een snelle en grondige sanering van hun vervuilde leefomgeving verhinderen. "Wij staan echt niet te springen om opnieuw naar de rechter te stappen, maar men laat ons geen andere keuze", zegt Jonas Vernimmen van Grondrecht.
"Het blijft schokkend vast te stellen hoe de Vlaamse regering in dit dossier steevast de belangen van Lantis en Oosterweel behartigt", zegt milieuactivist Thomas Goorden. "Terwijl ze de kant van omwonenden zou moeten kiezen door voorrang te geven aan sanering en PFAS-vervuiler 3M aansprakelijk moet houden".
Bron: Belga / Eigen verslaggeving
