Natuurpunt roept burgers op aandacht te hebben voor schadelijke quarantaine-organismen

12 mei werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationale Dag van de Plantengezondheid. Volgens cijfers van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) vertegenwoordigen planten bijna 80 procent van het voedsel dat we eten en gaat jaarlijks bijna 40 procent van de voedselgewassen verloren door plantenplagen of -ziekten. Dat zou niet alleen negatief zijn voor de getroffen landbouwers, maar ook voor de biodiversiteit. Dit omdat bestrijdingsmiddelen gebruikt worden om de plagen onder controle te krijgen, en omdat bijkomende oppervlakte aan landbouwgrond nodig is om de verloren oogsten te compenseren.

Toename landbouwproductie met 60 procent

FAO schat bovendien in dat de landbouwproductie tegen 2050 met 60 procent zal moeten toenemen om de groeiende wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Bovendien dreigt klimaatverandering niet alleen de hoeveelheid gewassen te verminderen door verlaagde opbrengsten, maar ook hun voedingswaarde. Stijgende temperaturen zorgen er ook voor dat plantenplagen en -ziekten eerder verschijnen en op plaatsen waar ze nog nooit eerder zijn verschenen.

"Het is dus belangrijk om nieuwe ziekten tijdig te detecteren zodat in een vroege fase actie kan ondernomen worden", stelt FAO. Natuurpunt sluit zich daarbij aan en grijpt de Internationale Dag van de Plantengezondheid aan om het meldsysteem Beware&Note onder de aandacht te brengen. Recent werd dit project verduurzaamd dankzij een samenwerking tussen de FOD Volksgezondheid, Natuurpunt en Natagora, met de steun van ILVO en het Voedselagentschap. Het meldingssysteem focust op quarantaine-organismen die schadelijk zijn voor planten in België, zodat ze vroegtijdig opgespoord kunnen worden.

Inzet particulieren kan belangrijk zijn

Deze organismen, die nog niet of nauwelijks aanwezig zijn in de EU, zijn ziekten en pathogenen die grote economische en ecologische schade kunnen aanrichten. Om de vestiging of verspreiding van deze organismen te voorkomen, is een snelle detectie, voordat het organisme voet aan de grond krijgt, essentieel. Beware&Note - bereikbaar via waarnemingen.be - werkt op basis van burgerinput. Particulieren kunnen een melding van een quarantaine-organismen invoeren in het systeem. Op het platform staan ook fiches voor de herkenning van de soorten.

Meldingen door particulieren kunnen van onschatbare waarde zijn. “In 2006 meldde een bonsailiefhebber een eigenaardige kever die hij gevonden had op een boompje in Geraardsbergen”, vertelde Jochem Bonte van ILVO vorig jaar aan VILT. “Uit de foto die hij meestuurde bleek al snel dat het om een Oost-Aziatische boktor ging, een uitheemse kever die grote schade kan toebrengen aan allerlei loofbomen. Die was samen met de boom uit Azië geïmporteerd. Kever en boom werden in quarantaine geplaatst, en er werden gelukkig geen andere eitjes of larven gevonden. In Nederland moesten in 2007 en 2009 in totaal zo’n 270.000 planten vernietigd worden na uitbraak van een gelijkaardige Aziatische boktorsoort in woonwijken. Door de snelle reflex van die man uit Geraardsbergen is dus heel wat leed voorkomen kunnen worden.”