Natuurherstel in oudste erkend reservaat Torfbroek

Vlaams minister van Natuur Joke Schauvliege gaf deze maand groen licht voor het natuurinrichtingsproject Torfbroek. Als restant van een uitgestrekt, en voor de Lage Landen uniek, moeras dat gevoed wordt door zeer kalkrijk grondwater ontsnapte het Torfbroek in de jaren ’30 maar net aan een verkaveling van het gebied. In 1981 werd het als eerste natuurgebied in ons land erkend als natuurreservaat. Nu maakt de Vlaamse overheid financiële middelen vrij om een uitgebreid natuurherstel door te voeren en zet ze mee haar schouders onder de versterking van deze unieke parel in Kampenhout.

Op basis van een haalbaarheidsrapport opgesteld door de Vlaamse Landmaatschappij heeft minister Schauvliege formeel het natuurinrichtingsproject Torfbroek ingesteld. Ze deed dat in nauw overleg met de belangrijkste partners in dit gebied: het Agentschap voor Natuur en Bos, de gemeente Kampenhout, Natuurpunt die het gebied al meer dan 30 jaar beheerd en enkele privé-eigenaars met een groot hart voor natuur.

Het Torfbroek in Kampenhout behoort ondanks zijn bescheiden oppervlakte van 46 hectare tot de meest waardevolle natuurgebieden in Europa. Het maakt namelijk deel uit van het Europees ecologisch netwerk Natura 2000. Voor de jaren '30 werd er turf gewonnen in het gebied. Daarna werd een deel van het moeras verkaveld (Ter Bronnen), visvijvers werden aangelegd en de Torfbroekvijver van het reservaat werd uitgegraven.

Sinds 1981 wordt het Torfbroek beschermd als natuurreservaat vanwege de topnatuur die er aanwezig is. Grote open waterplassen en een herkenbare kleinschalige perceelstructuur van vroegere beemden vormen een fraai landschappelijk geheel. Het gebied herbergt een aantal unieke vegetaties van zeldzame hooilanden (o.a. blauwgraslanden), trilvenen en kalkmoeras, rietvelden en openwater. Voor verschillende plantensoorten is het de laatste plek waar ze in Vlaanderen nog groeien.

Met de instelling van een natuurinrichtingsproject maakt de Vlaamse overheid financiële middelen vrij om een uitgebreid natuurherstel door te voeren. Belangrijkste focus van de natuurinrichting ligt op het versterken en voor de toekomst veiligstellen van de unieke natuurwaarden. Voormalige visvijvers worden omgevormd tot een natuurlijke moerasbiotoop, een ondergronds stort wordt gesaneerd, slib wordt verwijderd uit de grote waterplassen, er komt een beheergebouw en een aantal recreatieve voorzieningen zoals een belevingspad over een moeras en een vogelkijkhut. Het gebied wordt ook meer toegankelijk gemaakt voor rolstoelgebruikers. De werken starten in 2018.