Missie van “ketenregisseur” PORK.be na drie jaar onveranderd: inzetten op een weerbare sector
interviewOp vraag van toenmalig Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (cd&v) werd drie jaar geleden, in volle crisistijd, de branchevereniging PORK.be opgericht. Het doel? De varkenssector weerbaarder maken en uit de crisis loodsen. Vandaag kent de varkenshouderij betere tijden, maar de missie blijft onveranderd. PORK.be-voorzitter Filip Fontaine blikt terug op de successen en benadrukt het belang van ketensamenwerking.
Filip Fontaine (58) is algemeen directeur van VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing. Hier maakt hij zich sterk voor de promotie van Vlaamse land- en tuinbouwproducten in binnen- en buitenland. Naast VLAM voert Fontaine ook brancheorganisatie PORK.be aan als voorzitter. De organisatie vierde recent zijn driejarige verjaardag.
Om te beginnen: wat is PORK.be?
Filip Fontaine: "PORK.be is een brancheorganisatie. Anders dan syndicale organisaties, die de belangen van een bepaalde groep verdedigen, maken wij ons sterk voor de gehele sector, de varkenssector. Als ketenregisseur brengen wij de verschillende schakels in de varkensketen bij elkaar, van veevoerleveranciers (BFA) tot varkenshouders (ABS en Boerenbond) en slachthuizen (FEBEV). Deze schakels hebben op het eerste gezicht soms tegengestelde belangen, maar een sterke sector is in ieders belang. Als brancheorganisatie is het ons doel de sector sterker en weerbaarder te maken."
Kunt u iets vertellen over de ontstaansgeschiedenis van PORK.be?
Fontaine: "Wij zijn drie jaar geleden op aandringen van toenmalig landbouwminister Hilde Crevits in het leven geroepen nadat de sector naar verluidt al 15 jaar pogingen had ondernomen om iets soortgelijks op poten te zetten. De steun van de minister, die iets wilde doen voor de varkenshouderij die toen een ernstige crisis doormaakte, was erg belangrijk. Ik werd als directeur van VLAM door de sector gevraagd het pad te effenen voor de nieuwe brancheorganisatie en deze voor te zitten."
Waarom? Als VLAM-directeur maakt u zich sterk voor de promotie van Vlaamse land- en tuinbouwproducten in binnen- en buitenland.
Fontaine: "Het oprichten van de brancheorganisatie samen met de sector en de betrokken actoren was misschien wel ene logische opdracht voor VLAM als ecosysteem waar alle partijen zich thuis voelen. Nadien vroegen de leden van PORK.be nog even te blijven als voorzitter gezien ik neutraal was, betrokken en enige kennis terzake had verworven."
De sector maakt nu betere tijden door. Is de doelstelling van PORK.be mee geëvolueerd?
Fontaine: "De conjunctuur is inderdaad beter dan drie jaar geleden, maar onze hoofddoelstelling blijft onveranderd: de verschillende schakels bij elkaar brengen en om de sector sterker en robuuster te maken. Om dit te bereiken zijn er een aantal doelstellingen geformuleerd. Zo streven we naar een verduurzaming van de sector om antwoord te geven op maatschappelijke verwachtingen. Ketentransparantie en een beter ketenoverleg, een sterke marktwerking met meerwaardecreatie en vierkantsverwaarding en een robuuster verdienmodel vullen het lijstje aan."
Wat heeft u in drie jaar tijd bereikt?
Fontaine: "In de afgelopen drie jaar heeft PORK.be samen met haar leden verschillende initiatieven en successen gerealiseerd. Zo hebben we dankzij PORK.be de slachthuismonitor op poten gezet, die gefinancierd en gebouwd werd door de slachthuizen. Wekelijks worden er meatindexen geproduceerd, wat bijdraagt aan meer transparantie in de sector. Ook rond promotiecampagnes wordt intensief samengewerkt en er is bijvoorbeeld overleg geweest over de versterking van de export naar Duitsland en het bewaken van een eerlijke verloning voor varkenshouders die extra inspanningen leveren."
"Daarnaast hebben we met het BePork lastenboek samen met de ketenpartners grote stappen gezet. Twee eerdere lastenboeken, van Belpork en Codiplan met samen 60% dekking van de varkensmarkt, zijn geïntegreerd tot één lastenboek met meer dan 90% marktdekking."
"Ook moet Tracy® zeker benoemd worden. Een investering van €500.000 door Belpork heeft geleid tot een state-of-the-art tracingssysteem, Tracy® . Dit online dataspoor, gevalideerd door het FAVV, biedt mogelijkheden om extra inspanningen van varkenshouders stroomafwaarts te traceren en te verlonen."
Wat houdt Tracy® concreet in?
Fontaine: "Gegevens van de volledige keten worden in Tracy® gebundeld en zijn zo real-time inzichtelijk, van veevoerspecificaties tot de productiewijze, transport en de slacht, versnijding en verdere verwerking. Hierdoor kunnen we bijvoorbeeld inspelen op specifieke vragen vanuit de retail. Stel dat een retailer vraagt om vlees van varkens die in ruimere huisvestigingsomstandigheden gekweekt zijn. Wij kunnen via Tracy® de betreffende varkensbedrijven achterhalen, de slachthuizen kunnen deze loten apart houden en de extra vergoeding van de retailer kan zo bij de betreffende bedrijven terecht komen. Het maakt het mogelijk om bovenop het BePork-lastenboek nog extra eisen te stellen."
PORK.be hamert op het belang van BePork. Waarom?
Fontaine: "Door de samenvoeging van twee lastenboeken in één, BePork, vallen nu bijna 95 procent van de varkenshouder en 95 procent van de van de slachtingen onder dit lastenboek. Het vernieuwde BePork lastenboek, dat beheerd wordt door Belpork, een interprofessionele organisatie voor Belgisch varkensvlees, waarborgt bovenwettelijke kwaliteit en controle in de hele sector. Daarmee is het een ijzersterk kwaliteitslabel, met potentiële marketingwaarde, en biedt zelfs toegang tot exportmarkten. Zo wordt BePork als gelijkwaardig beschouwd door het Duitse QS-kwaliteitslabel. Hierdoor mag ook naar Duitsland geëxporteerd worden zonder dat bijkomende controles nodig zijn. En Duitsland is een belangrijke markt voor ons."
Is er nog verdere groei mogelijk met BePork?
Fontaine: "We zijn nu bezig om van BePork een kwaliteitslabel te maken waarmee de retail op termijn kan uitpakken op de verpakking. Als we alles op de rails hebben, willen we de retail bij de gesprekken betrekken."
"Het voeren van een kwaliteitslabel met lokaal geteeld vlees biedt ook veel waarden voor de retail en zou het Vlaamse varkensvlees minder uitwisselbaar maken voor buitenlands vlees en dus een sterkere positie geven. Een sterke positie op de thuismarkt is elementair."
Wat staat er de komende drie jaar op de planning?
Fontaine: "Wij zijn enkele maanden geleden dankzij financiële bijdragen van producenten, veevoerleveranciers en slachthuizen ook gestart met het uitwerken van een systeem waarmee de CO2-impact van Vlaams varkensvlees door de hele keten heen gemeten kan worden. Hiermee spelen we in op de eisen van de EU die op termijn van de retailers verlangt dat zij de klimaatimpact van hun producten inzichtelijk maken. Dit project wordt getrokken door Katrien D'hooghe van BFA en heeft een looptijd van twee jaar."
Hoe duurzaam is de sector vandaag?
Fontaine: "De Belgische varkenssector zet steeds meer in op duurzaamheid. Dat blijkt uit de resultaten die Belpork eerder dit jaar bekend maakte nadat het vier jaar lang de inspanningen van de varkenshouders heeft gemonitord. Uit deze analyse blijkt dat 72 procent van de varkenshouders gebruik maakt van alternatieve waterbronnen, 87 procent beperkt zijn energieverbruik en 15 procent gebruikt reststromen in het voeder van de dieren."
In hoeverre is de stikstofcrisis een bedreiging voor de toekomst? Veel bedrijven schreven zich in op de stoppersregeling.
Fontaine: "Stikstof is een belangrijke uitdaging, maar ik wil niet doemdenken. Ik ben al 30 jaar werkzaam in de land- en tuinbouw en het einde van bepaalde sectoren is al vaker voorspeld. Maar de sector heeft zich vaker heruitgevonden en zal dat opnieuw doen. En er zijn inderdaad al varkensbedrijven gestopt, maar aan de andere kant staan er ook al weer jonge veehouders te springen om op te starten. De Vlaamse varkenshouderij heeft zeker toekomst, vooral als we blijven inzetten op een sterke keten."
