Milcobel: Coöperatief succes in zuivelland
Reeks CoöperatiesMilcobel is één van de grootste Belgische zuivelcoöperaties en biedt een goed voorbeeld van hoe coöperatief ondernemerschap kan werken in de moderne zuivelindustrie. De coöperatie steunt op drie kernwaarden: afzetzekerheid, gezamenlijke investeringen en medezeggenschap. Leden spelen een actieve rol in de dagelijkse werking en strategische keuzes van de coöperatie. Tom Schiettecat, directeur Milk & Farms bij Milcobel, vertelt hoe deze waarden bijdragen aan het succes van de coöperatie.
In 2025 heeft de VN het Internationale Jaar van de Coöperaties uitgeroepen. Dit jaar draait om het belang van coöperaties: organisaties waarbij leden samenkomen om gezamenlijke doelen te bereiken. Coöperaties komen in veel verschillende sectoren voor, zoals landbouw, energie en zorg, en helpen om dingen duurzamer, eerlijker en efficiënter te maken. In Vlaanderen spelen coöperaties een grote rol in het samenwerken tussen boeren, consumenten en andere partijen. In deze artikelenreeks kijken we naar hoe coöperaties werken, wat ze opleveren en welke uitdagingen ze tegenkomen in Vlaanderen.
Afzetzekerheid en investeringen
Eén van de belangrijkste voordelen van het lidmaatschap bij Milcobel is de zekerheid van melkafname. De zuivelmarkt is vaak onvoorspelbaar, met fluctuerende prijzen en een groeiende concurrentie. Milcobel biedt zijn leden de garantie dat hun melk altijd wordt opgehaald, ongeacht de marktomstandigheden. Schiettecat legt uit: “Als lid van de coöperatie weet je dat je melk gegarandeerd wordt opgehaald. Dit biedt afzetzekerheid op langere termijn, iets wat commerciële spelers vaak niet kunnen garanderen.”
Daarnaast investeren de leden gezamenlijk in de coöperatie. Dit betekent dat ze niet alleen financieel belang hebben, maar ook invloed kunnen uitoefenen op de koers van de organisatie. “De leden zijn mede-eigenaar van de onderneming, en delen dus mee in de winst. Ze hebben niet alleen een financieel voordeel, maar ook inspraak in de strategische keuzes van Milcobel”, zegt Schiettecat. Deze gezamenlijke investeringen zorgen voor een sterke binding en maken de coöperatie veerkrachtiger in een steeds veranderende markt.
Medezeggenschap en ledenbetrokkenheid
Medezeggenschap is een ander belangrijk element van het coöperatieve model van Milcobel. Leden hebben daadwerkelijk invloed op belangrijke strategische beslissingen, zoals de melkprijs en de lange termijnstrategie van de coöperatie. “Onze leden hebben een stem in de coöperatie. Ze kunnen hun invloed uitoefenen via hun vertegenwoordigers in de coöperatieraad en het ledenkringbestuur”, vertelt Schiettecat. Dit betekent dat leden niet alleen profiteren van de voordelen, maar ook actief mee de richting van de coöperatie bepalen.
De leden hebben directe invloed op zaken als de melkprijs, duurzaamheid en andere belangrijke onderwerpen
Leden zijn georganiseerd in negen regionale groepen, de zogenaamde ledenkringen. Deze groepen komen jaarlijks samen om belangrijke strategische beslissingen te nemen. Schiettecat: “De leden hebben directe invloed op zaken als de melkprijs, duurzaamheid en andere belangrijke onderwerpen. Ze spelen een sleutelrol in het besluitvormingsproces.”
Financiële en sociale voordelen
Voor de leden biedt Milcobel zowel financiële als sociale voordelen. De coöperatie probeert altijd een competitieve melkprijs uit te betalen. “De melkprijs is natuurlijk een belangrijke factor om leden te behouden. Soms komt de prijs onder druk te staan, maar op de lange termijn is het juist de competitieve melkprijs die boeren aan Milcobel bindt”, zegt Schiettecat.
Leden ontvangen ook een dividend op hun investering in de coöperatie. “In goede tijden zorgen we ervoor dat de winst wordt verdeeld onder de leden in de vorm van een dividend en nabetalingen”, voegt Schiettecat toe. Dit maakt de coöperatie financieel aantrekkelijker dan commerciële bedrijven, die zulke extra’s vaak niet bieden.
In goede tijden zorgen we ervoor dat de winst wordt verdeeld onder de leden
Strategische besluitvorming en duurzaamheidsvraagstukken
Schiettecat vertelt hoe Milcobel zijn leden actief betrekt bij strategische kwesties zoals de melkprijs en duurzaamheid. “Bij belangrijke onderwerpen zoals de melkprijssystematiek of duurzaamheid zoeken we actief het overleg op met onze leden. Duurzaamheid is nu meer dan ooit een topprioriteit voor de coöperatie, en we werken samen met onze leden om duurzamere productiepraktijken te implementeren”, benadrukt Schiettecat.
In de zuivelindustrie wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Niet alleen vanwege strengere regelgeving, maar ook door de druk van klanten die eisen stellen aan de duurzaamheid van producten. Schiettecat legt uit: “De druk vanuit klanten en regelgeving dwingt ons als coöperatie om onze leden te ondersteunen bij het naleven van de steeds strengere eisen. We zorgen ervoor dat duurzaamheid een integraal onderdeel is van ons hele bedrijfsmodel.”
Uitdagingen in de zuivelindustrie
Net als veel andere zuivelbedrijven, staat Milcobel voor verschillende uitdagingen. De fluctuerende zuivelprijzen, beïnvloed door de wereldmarkt, vormen een constante zorg. “De marktvraag vanuit landen als China heeft invloed op de prijs van melk in Europa. Wanneer China bijvoorbeeld besluit meer zelfvoorzienend te worden, heeft dat direct effect op de prijsstelling in Europa”, zegt Schiettecat.
De oorlog in Oekraïne heeft de kwetsbaarheid van de aanvoer van grondstoffen aangetoond
Geopolitieke kwesties, zoals de oorlog in Oekraïne, zorgen bovendien voor verstoringen in de aanvoer van voeder en andere producten die essentieel zijn voor de zuivelproductie. “De oorlog in Oekraïne heeft de kwetsbaarheid van de aanvoer van grondstoffen aangetoond. Dit is een uitdaging die we samen met onze leden moeten aanpakken”, zegt Schiettecat.
Toekomstvisie en duurzaamheidsinspanningen
Duurzaamheid is ook een grote uitdaging voor de sector, met steeds strengere regelgeving en eisen. “De wetgeving wordt steeds strenger. Zowel coöperaties als commerciële bedrijven moeten zich aanpassen om te voldoen aan de eisen van de toekomst”, zegt Schiettecat.
Milcobel was één van de eerste die systemen voor waterhergebruik implementeerde
De zuivelaar heeft concrete stappen gezet richting een duurzamere toekomst. Zo is de coöperatie een pionier op het gebied van waterhergebruik en -zuivering. Schiettecat vertelt: “Zuivelproductie vereist veel water voor reiniging. Milcobel was één van de eerste coöperaties die systemen voor waterhergebruik implementeerde.”
Ook op het gebied van energie neemt Milcobel initiatieven. De coöperatie investeert in zonnepanelen en andere duurzame energiebronnen om haar productieproces te verduurzamen.
“Daarnaast richten we ons ook steeds meer op het ondersteunen van onze leden bij hun duurzaamheidsprestaties. We hebben vier jaar geleden een duurzaamheidsmonitor gelanceerd waarmee we de inspanningen van onze leden meten en belonen”, zegt Schiettecat.Die monitor biedt inzicht in de besparingen die boeren realiseren, de vermindering van de uitstoot en het gebruik van groene stroom. Schiettecat: “We willen weten hoeveel besparingen er zijn, hoeveel minder uitstoot er is en hoeveel groene stroom de boeren produceren. Dit helpt ons te begrijpen wat echt werkt.”
Zuivelcoöperaties Milcobel en FrieslandCampina willen fuseren
18 december 2024Voordelen van het lidmaatschap
Milcobel benadrukt het belang van het coöperatieve model. “In een coöperatie ben je niet alleen lid, je legt ook kapitaal in en hebt medezeggenschap. Maar je krijgt daar ook andere voordelen voor terug, zoals toegang tot informatie, kennis en opleidingen”, zegt Schiettecat. Dit is belangrijk voor melkveehouders die in een sector werken die regelmatig onder druk staat. De coöperatie zet sterk in op netwerken: “In een coöperatie ontmoet je elkaar, je bouwt een netwerk op. Het is belangrijk voor landbouwers om samen te werken.”
Leden van Milcobel hebben invloed op belangrijke beslissingen, zoals de nakende fusie met FrieslandCampina. Schiettecat legt uit: “Het was de coöperatieraad die de focus op fusies met andere coöperaties legde. Daarom kozen we voor FrieslandCampina.”
Opleiding en innovatie
Milcobel stimuleert duurzame innovatie bij de boeren, zonder deze op te leggen. “We ondersteunen en inspireren onze boeren met best practices, maar de keuze ligt bij hen”, zegt Schiettecat. Milcobel werkt samen met zijn leden om competitief te blijven, ondanks de druk van niet-coöperatieve bedrijven.
Het coöperatieve model in de landbouw
Schiettecat is ervan overtuigd dat coöperatie essentieel blijft voor de toekomst van de landbouw. “We geloven dat er belangrijke meerwaarde zit in het bundelen van krachten”, zegt hij. Het coöperatieve model biedt meer dan ooit perspectief en toekomst aan landbouwers, zeker nu deze sector vaak onder druk komt te staan. Als coöperatie leveren we ook inspanningen om de kloof met de consument te dichten.
Milcobel blijft transparant in zijn communicatie, ook als dat soms kritiek oplevert. “We zijn zo open mogelijk over onze keuzes, bijvoorbeeld op vlak van levervoorwaarden en melkprijssystematiek. Het is belangrijk om eerlijk te zijn; dat is onze plicht ten aanzien van onze leden”, besluit Schiettecat.
