Kandidaat-lidstaten verdeeld over hervormingsplannen

In Polen zijn de hervormingsvoorstellen van de Europese Commissie de voorbije dagen met argusogen gevolgd. Liefst één op vijf Polen is immers werkzaam in de hoofdzakelijk kleinschalige landbouwsector. Maar de Poolse regering ziet redenen om tevreden te zijn: de voornamelijk kleine familiebedrijfjes worden niet zozeer getroffen door de plannen van de Commissie.

"Na een eerste analyse lijkt het me dat de voorstellen in de goede richting gaan en overeenkomen met de verwachtingen van Polen", zo verklaarde premier Leszek Miller. De Poolse regering hoopt wel dat de interne strubbelingen rond de landbouwhervorming - met Frankrijk als belangrijkste tegenstander - de uitbreiding niet zullen vertragen.

Ook de Poolse landbouwexpert Marek Wigier ziet positieve elementen. "Elke stap van de EU in de richting van een daling van de subsidies komt overeen met de positie van Polen: zo zouden de Poolse boeren sneller van eenzelfde steunniveau kunnen genieten als de boeren in de huidige EU en zouden ze ook sneller over vergelijkbare concurrentievoorwaarden beschikken".

Wigier raakt meteen aan één van de grootste knelpunten in de laatste fase van de uitbreidingsonderhandelingen. De EU stelt voor om de subsidies aan de landbouwers uit de kandidaat-lidstaten in eerste instantie te beperken tot 25 procent van wat de landbouwers in de Vijftien krijgen. Over een periode van tien jaar zou dit onevenwicht dan stap voor stap rechtgetrokken worden. Vrijwel alle kandidaat-lidstaten hebben dat voorstel onmiddellijk van tafel geveegd.

De Hongaarse premier Peter Medgyessy herinnerde donderdag eveneens aan dit twistpunt. "Hongarije kan slechts een overgangsperiode van drie jaar aanvaarden", herhaalde hij. "Het zijn de volgende onderhandelingen die zullen beslissen onder welke voorwaarden Hongarije zal toetreden". Medgyessy beklemtoonde wel dat "de Hongaarse boeren tevreden zijn" met de voorgestelde hervormingen.

Ook in Litouwen heerste tevredenheid. Pastras Austrevicius, de verantwoordelijke voor de landbouwonderhandelingen met de EU, ziet in de "scheiding van de directe betalingen van de productiehoeveelheden een positief element voor de competitiviteit tussen de boerderijen". Hij is ook akkoord met de prioriteit die de Europese Commissie verleent aan plattelandsontwikkeling.

De grootste krant in Litouwen vreest echter dat de hervorming gedwarsboomd zal worden door de tegenstand van Frankrijk, Ierland en de zuiderse EU-lidstaten. Een angst die gedeeld wordt door de Letse vice-minister van Landbouw Aivars Lapins: "Ik ben niet zeer optimistisch over de slaagkansen van de hervorming".

De Slovaakse vice-premier Maria Kadlecikova toonde zich ronduit ontgoocheld: "Ik had verwacht dat de Europese Commissie verder zou gaan, maar zij staat waarschijnlijk onder de invloed van de landbouwers in Spanje, Portugal en vooral Frankrijk".

Het is evenwel buurland Tsjechië dat de hardste kritiek ventileert. Niet toevallig is Tsjechië een land waar vooral grotere landbouwbedrijven, overblijfsels uit het communistische tijdperk, de dienst uitmaken. Vooral het plafond van 300.000 euro aan subsidies per jaar zit de Tsjechische regering dwars. Vice-minister voor Landbouw Tomas Zidek ziet in de hervorming "een valstrik voor de kandidaat-lidstaten waar de landbouw berust op grote ondernemingen".