Kan Canadese lokroep nog meer Vlaamse landbouwers verleiden?

Om de vergrijzing in de landbouwsector op te vangen en voedselzekerheid veilig te stellen, dringen onderzoekers in Canada aan op agrarische immigratie. Het is niet de eerste keer dat het Noord-Amerikaanse land zijn hoop op buitenlanders vestigt. Actieve promotiecampagnes in de tweede helft van de negentiende en begin twintigste eeuw waren gericht op het aantrekken van West-Europese boeren. Een fors aantal Vlaamse boeren gaf toen gehoor aan de Canadese oproep. Behoort een nieuwe Vlaamse emigratiegolf tot de mogelijkheden anno 2023? Professor Yves Segers van Centrum Agrarische Geschiedenis ziet alvast enkele historische parallellen, zoals politieke onzekerheid en druk op landbouwgrond. Maar komt er ook een massale emigratiegolf?

17 mei 2023  – Laatste update 17 mei 2023 16:32
Dieter Gagelmans Canada

Meer dan 40 procent van de Canadese landbouwers gaat naar verwachting binnen tien jaar met pensioen. Dat zal leiden tot een tekort van 24.000 boeren in de Canadese land- en tuinbouw. Dat is althans de uitkomst van een onderzoek van een aantal Canadese instellingen, die in één adem waarschuwen voor een mogelijk voedseltekort als gevolg van de teruglopende boerenstand.

De studie constateert dat het aantal agrarische ondernemers in het land in 20 jaar is gedaald van 346.000 tot 262.000. Van de overgebleven ondernemers is een groot deel dus al op leeftijd en bovendien heerst er bij twee derde van hen onzekerheid over een mogelijk overname. De onderzoekers opperen dat Canada de komende tien jaar 30.000 immigranten moet opnemen om het personeelstekort op te vangen en de voedselveiligheid te waarborgen.

De onderzoekers roepen de Canadese overheid op om tot een nationale strategie te komen zoals dat ook het geval zou zijn in landen die met soortgelijke uitdagingen te maken hebben, zoals Japan en Nieuw-Zeeland. Daar zouden nationale strategieën bestaan of uitgewerkt worden die buitenlandse landbouwers stimuleren om te immigreren.

promotiecampagne

Historische parallel

Volgens Professor Yves Segers, coördinator van het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) en hoogleraar Rurale Geschiedenis aan KU Leuven, is het zeker niet de eerste keer dat de Canadese overheid zich tot buitenlandse landbouwers richt. “Vanaf 1870 zie je dat de Canadese overheid actief boeren zoekt in Noordwest-Europa. Deze boeren werd een mooie toekomst in voorgespiegeld met 60 hectare gratis land dat zij in cultuur moesten brengen. ”Agrarische immigratie maakte zo ook de westwaartse ontginning van Canada mogelijk. De eerste immigranten vestigden zich immers (net zoals in de Verenigde Staten) aan de Oostkust vanwaar ze westwaarts trokken.

Segers constateert dat vanaf dan de Belgisch-Vlaamse immigratie een versnelling hoger schakelt. “Al vanaf 1850 zie je als gevolg van de mislukte aardappelteelt in België en het verdwijnen van de rurale textielnijverheid in vooral Oost- en West-Vlaanderen dat arme boeren hun geluk in andere landen zoeken. Veel boeren trokken toen naar Wallonië en Noord-Frankrijk, maar er zijn er ook veel die de tocht overzee waagden naar de Verenigde Staten. Vandaaruit is er ook een groep in Canada beland.

15.000 Vlaamse boeren

Naarmate de waterverbinding tussen Antwerpen en Canada verbeterde en de Canadese overheid actief op zoek ging naar Vlaamse boeren, die een imago hadden van harde werkers, piekte de uitstroom naar Canada. In hun nieuwe thuisland zijn Vlaamse boeren veelal actief geworden in de tabaksteelt, maar ook in de suikerbietenteelt en de melkveehouderij, weet Segers die het aantal Belgische Canada-emigranten tussen 1890 en 1930 op zo'n 30.000 schat, waarvan de helft Vlaming. Velen vestigden zich in de regio Manitoba en Ontario, waar plaatsen zoals Brussels aan deze geschiedenis doet herinneren.

Yves_Segers portret

Vlaamse immigranten in Canada werden vooral actief in de tabaks- en suikerbietenteelt en melkveehouderij

Yves Segers - Hoogleraar Rurale Geschiedenis aan KU Leuven

Een tweede golf van Vlaamse emigranten tekent zich af na de Tweede Wereldoorlog. Onder hen ook de familie van Michael De Grootte. Deze West-Vlaamse familie maakt in 1948 de overtocht en werd actief in de tabakssector in de regio Tilsonburg, Ontario. Boerenzoon Michael, die zijn fortuin uiteindelijke vergaarde in de transport, zou uitgroeien tot een bekende zakenman en filantroop. Ook de bekroonde Canadese schrijver Guy Vanderhaeghe heeft Vlaamse boerenroots.

De Canadese lokroep bereikte overigens niet alleen Vlamingen. Het waren voornamelijk Nederlanders die de oversteek maakten. “Nederlanders zijn toch wat avontuurlijker en ondernemingsgezinder dan de wat honkvastere Vlamingen”, stelt Segers. Dit wordt beaamd door Vlaming Dieter Gagelmans (31) die dit jaar een melkveebedrijf in Canada overnam van een gepensioneerde boer zonder opvolging. “In heel Canada komt 85 procent van de melkveeproductie van melkveehouders die in eerste of tweede generatie Nederlanders zijn”, aldus Gagelmans.

Politieke onzekerheid en druk op grond

Zelf emigreerde de ondernemer uit Vlaanderen door het onzekere politieke klimaat en de grote druk op de landbouwgrond met torenhoge prijzen tot gevolg. “Hier is veel meer en goedkoper land beschikbaar en bovendien wordt het beroep van boer hier nog met respect en bewondering aanschouwd”, vertelt Gagelmans wiens ouders nog steeds een melkveebedrijf van 120 koeien runnen in Westmalle.

Behoort Gagelmans misschien tot de voorhoede van een nieuwe emigratiegolf naar Canada? “Wie weet”, stelt Segers die wijst op een aantal historische parallellen. “Canada zoekt mogelijk goede boeren en Vlaamse kandidaat-boeren zien door het stikstofprobleem en de gronddruk weinig perspectief in Vlaanderen.” Een grote golf aan landbouwemigratie ziet de professor op korte termijn echter niet op gang komen. “Daarvoor zijn Vlamingen toch wat te behoudend.”

Ook zijn er een aantal praktische bezwaren die een massale emigratie naar Canada in de weg staan. “Je moet veel eigen vermogen hebben. Het melkquotum bedraagt 110.000 euro per koe”, vertelde Gagelmans in een eerder interview met VILT. De jonge boer werkte een vergoedingssysteem uit waarbij hij binnen 15 jaar de zittende melkveehouder uitkoopt.

Bron: Eigen berichtgeving

Beeld: CAG / Dieter Gagelmans

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek