Juncker wil geen hete aardappelen meer op zijn bord

Lidstaten die het niet eens raken over glyfosaat of genetisch gemodificeerde maïs en de hete aardappel dan maar doorschuiven naar de Europese Commissie? Als het van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker afhangt, behoort dat binnenkort tot het verleden. De Luxemburger heeft enkele voorstellen op tafel gelegd voor meer transparantie en verantwoordingsplicht bij de goedkeuring van Europese uitvoeringsbesluiten.

Van de toelating van producten op de eenheidsmarkt over roamingregels tot antidumpingmaatregelen: op tal van domeinen kan de Commissie uitvoeringsbesluiten nemen om Europese wetgeving in de praktijk te implementeren. Die ontwerpbesluiten worden wel op voorhand getoetst door experts van de lidstaten, en in 98 procent van de gevallen zetten die ook met de vereiste gekwalificeerde meerderheid het licht op groen.

Maar er is een aantal geladen beslissingen, bijvoorbeeld over het gebruik van glyfosaat of de toelating van genetisch gemodificeerde gewassen, waarbij de lidstaten er nooit in slagen om de vereiste meerderheid pro of contra te bereiken. Dat brengt de Commissie in een lastig parket. De voorbije twee jaar werd ze zeventien keer wettelijk verplicht om dan zelf de definitieve beslissing te nemen, zonder duidelijke politieke steun vanuit de hoofdsteden.

Juncker had eerder al laten verstaan dat hij komaf wil maken met deze gang van zaken. "Het is niet juist dat de Commissie door het parlement en de raad wordt gedwongen om een besluit te nemen als de lidstaten niet onderling kunnen besluiten of ze al dan niet het gebruik van glyfosaat in herbiciden verbieden", zo stelde de Commissievoorzitter in september vorig jaar al.

Juncker heeft nu een aantal gerichte aanpassingen klaar. Zo wil hij dat het stemgedrag van de experts in de laatste (beroeps)fase van de besluitvormingsprocedure openbaar wordt gemaakt en dat onthoudingen dan niet meer meetellen. Lastig voor een land als België, dat wegens onenigheid tussen de gewesten in het verleden meer dan eens voor een onthouding moest kiezen. Juncker wil ook dat het dossier kan opgetild worden naar het niveau van de ministers als de experts er niet uit raken. De voorstellen worden nu voorgelegd aan de lidstaten en het Europees Parlement.

Bart Staes (Groen) reageert alvast ontgoocheld. Staes wil dat Europarlementsleden en ministers samen beslissen over zaken die een politieke keuze inhouden. "Dit was een uitgelezen kans om de beslissingsmacht terug in eigen handen te nemen en te zorgen voor de bescherming van onze gezondheid, mensenrechten en het milieu. Maar dit voorstel schiet haar doel voorbij. Het verandert niets aan de politieke verantwoordelijkheid en zal dus ook de volksgezondheid niet ten goede komen."