Italiaanse maffia lonkt naar agro-business

Velen dachten dat de strijd gewonnen was. In lange rijen kwamen maffiosi begin jaren negentig in de bajes terecht. Kroongetuigen, die de eeuwenoude zwijgplicht hadden doorbroken, praatten hun ex-collega's bij bosjes aan de galg. De Italiaanse staatsveiligheid schonk de 'verraders' achteraf een nieuw gezicht en een nieuwe identiteit. En de maffia zat op knieën, zo dacht men.

Nieuwe gegevens lijken de feestvreugde echter te verstoren. Zo kwam het Italiaanse kleinhandelsverbond Confcommercio op de proppen met cijfers waarvan politici en speurders onwel werden. De maffia zou immers tussen Milaan en Palermo een vijfde van de kleinhandels controleren. De "Piovra" sluit jaarlijks zowat 153 miljard euro (6.172 miljard frank) in zijn armen, ongeveer 15 procent van het Italiaanse Bruto Binnenlands Product. Het totale vermogen van de maffia bedraagt 40 biljoen frank. Tijdens de VN-conferentie over de georganiseerde misdaad in Palermo liet Siciliaans procureur Piero Grasso zich ontvallen dat de maffia alive and kicking is.

"Weinig geweren, veel investeringen". Zo omschrijven experten de huidige werkwijze van "de erfgenamen van Vito Corleone". In plaats van terug te grijpen naar de traditionele broodwinningsmethoden, zoals prostitutie, drugs en afpersing, legt de moderne maffia zich meer toe op andere takken van de economie. "De interesse gaat vooral uit naar grote ketens, de landbouwbusiness en de financiën- en dienstensector". Bovendien moesten door de klappen die de maffia in de jaren negentig incasseerde, herstructureringen worden doorgevoerd. Het resultaat is dat de clans steeds kleiner en meer in het geheim te werk gaan, en dat speurders momenteel niet weten waar te beginnen zoeken.

Het beste voorbeeld is de hopeloze jacht op 'capo dei tutti capi' Bernardo Provenzano. De momenteel 68-jarige Provenzano is al sinds 1963 op de vlucht voor het gerecht, en de meest recente foto waarover speurders beschikken, zou inmiddels al 40 jaar oud zijn. Sinds de arrestatie van Salvatore Riina in 1993 zou de clandestiene organisatie geleid worden door "het fantoom". Hij is overigens opnieuw een lid van de Corleone-clan die in de jaren '70 en '80 op brutale wijze de fakkel overnam. Niemand weet wat Provenzano momenteel uitspookt.

"Wanneer ik hem zou tegenkomen en hij me de weg zou vragen, weet ik nog eens niet hoe ik hem zou moeten herkennen", geeft zelfs Grasso toe in zijn boek 'De onzichtbare maffia'. Op een vlak zijn alle speurders het echter eens: Provenzano zit vermoedelijk in Palermo.

In 1992 ging er een schokgolf door Italië toen de wagen van de populaire onderzoeksrechter Giovanni Falcone met 100 kilo springstof de lucht werd ingeblazen. De tijd van de vreedzame coëxistentie lag definitief achter de rug, de staat zou met de grove borstel door de georganiseerde misdaad gaan. Vandaag, zo melden speurders, bereidt de nieuwe maffia zich in alle stilte voor op nieuwe uitdagingen: onder meer de globalisering en de omschakeling naar de euro.