Internationale biotechstart-ups reizen naar Gent voor dure maar revolutionaire droom

Weinig ondernemingen hebben zo’n hoge ‘cost of entry’ als de biotechindustrie. Het personeel is hooggeschoold, en de benodigde materialen zijn vaak zo duur als de wetgeving complex is. Het is een risicovolle industrie, maar risico’s kunnen lonen. Succesverhalen zien een torenhoge return of investment. Anderen zien miljoenen euro’s en jaren werk hopeloos verloren gaan. De enige zekerheid die deze ondernemers hebben, is dat het vaak jaren duurt alvorens een beloftevol idee zich vertaalt naar de eerste eurocent pure winst.

Toch zijn de knapste koppen binnen de sector erop gebrand om hun gedurfde ideeën waar te maken. De beste, maatschappelijk waardevolle ideeën maken kans op steun van Biotope Ventures, een investeringsfonds gelinkt aan biotope. Jaarlijks investeert Biotope Ventures 250.000 euro in een zestal startups.

Risicovolle begindagen

Gratis geld? Niet helemaal. De steun komt er in de vorm van een converteerbare lening. Biotech geeft financiële steun om een bedrijf te helpen doorstarten. In ruil zal het bedrijf bij een latere investeringsronde deze steun terugbetalen, in de vorm van aandelen. Let wel: het zal altijd gaan om een minderheidsaandeel, gewoonlijk onder de tien procent. Geen overdreven beloning. Het investeringsprogramma steunt bedrijven in hun meest risicovolle begindagen, en wil zo de nodige zuurstof geven aan ideeën die anders wellicht nooit het licht zouden zien.

Dat het concept werkt, is inmiddels wel bewezen. Slechts weken voor de aanvang van de meet-up maakt het biotechbedrijf Zymofix, een eerdere ontvanger van Biotope-steun, bekend dat het twee miljoen euro aan financiering heeft opgehaald bij diverse bronnen. Een investering die gericht is op het opschalen van innovatieve fermentatietechnologie voor duurzame landbouw en industrie.

Annick Verween beheert 'biotope by VIB' en is host van de avond. Zij en haar collega’s willen de komende drie weken twee tot vier nieuwe beloftevolle projecten uitkiezen. “Vanuit VIB zijn er twee trajecten”, zegt ze. “Enerzijds heb je onze eigen spin-offs, gebaseerd op onze eigen intellectuele eigendom. Hier heeft VIB een groot aandeel in, omdat VIB zelf het bedrijf opricht. Wij blijven hier meerderheidsaandeelhouder.”

250.000 euro per starter

Landbouwspin-offs zijn zeldzaam bij VIB. “De afgelopen 25 jaar hebben we er slechts vijf gelanceerd”, zegt Verween. “Dat is vrij beperkt, maar we werken ook anders dan vele universiteiten. We lanceren pas een spin-off wanneer een bedrijf voldoet aan al onze criteria én wanneer er voldoende financiering is. Een VIB spin-off wordt pas gelanceerd wanneer er nieuw kapitaal geinvesteerd is, omdat we weten dat het ontwikkelen biotechnologie zeer lang duurt.”

Bij biotope gaat het echter om start-ups die niet gelinkt zijn aan VIB. “We investeren in bedrijven in een heel vroeg stadium. Het gaat hier om bedrijfjes die geld nodig hebben om de wetenschappelijke en zakelijke onzekerheden binnen hun bedrijfsidee uit te spitten. De steun ligt vast op 250.000 euro, komende van Biotope Ventures. Bij een volgende ronde krijgen we in ruil voor het geïnvesteerde geld aandelen, maar het blijft een minderheidsparticipatie.”

Voorwaarden

De voorgestelde technologieën moeten aan drie eisen voldoen. “Eén: is de technologie zo beloftevol en robuust als we willen? Dat is voor ons de kernvraag”, zegt Verween. Ten tweede bekijken we of het probleem dat deze technologie oplost een zodanige toegevoegde waarde biedt dat de klant ervoor wil betalen.”

Gezonde naïviteit

Vele biotechinitiatieven stranden dus ook al bij de eerste investeringsronden. Een bedrijf dat 70 miljoen euro nodig heeft voor een product op de markt komt, is lang niet vreemd. “Zowel de spin-offs als de start-ups moeten investeerders al vroeg overtuigen dat ze een strategie hebben naar wetgeving en intellectuele eigendom toe. Veel ondernemers zijn nog altijd naïef in hoeveel tijd en geld er bij de opstart van een bedrijf komt kijken. Dat is een nadeel, maar ook een voordeel, want ik denk dat velen er anders niet eens aan zouden beginnen. Die naïviteit is dus ergens nodig voor innovatie.”

Naïviteit was er ook lang aan de kant van de investeerders. Volgens Verween hebben veel mislukte investeringen in het verleden investeerders meewarig gemaakt om nog grote risico’s te nemen. “Kijk maar naar kweekvlees”, zegt ze. “De afgelopen zes, zeven jaar is veel geld gegaan naar goeie ondernemers die een mooi verhaal kunnen vertellen, maar waarvan de technologie niet noodzakelijk heel robuust was. Er zijn veel bedrijven die kweekvlees kunnen maken in een petrischaaltje. Maar veel ondernemers hebben niet de expertise om het degelijk op te schalen en te verdelen. Het gevolg: veel teleurgestelde investeerders, wat maakt dat er nu veel minder buzz is rond de technologie dan een paar jaar geleden. De technologie was nog niet voldoende op schaal om realistische beloftes naar de toekomst te blijven.”

Blijvende bij het voorbeeld, nuanceert Verween wel dat kweekvlees wel degelijk beloftevol kan zijn. “Maar waar investeerders vroeger geneigd waren de uitleg van ondernemende wetenschappers blindelings te volgen, werkt men nu met experten om deze start-ups al van bij het begin grondig te analyseren. De uitdaging zit hem heel vaak in de opschaling. Technologie die werkt op een schaal van 100 milliliter, is niet noodzakelijk toepasbaar wanneer je spreekt over duizenden liters productie. Daar werd vroeger vaak te gemakkelijk van uit gegaan.”

Bodem en plant-based

Het afgelopen congres ziet wel enkele trends passeren. Aandacht voor bodemzorg is flink toegenomen, en plant-based is koning.

“Plant-based werkt zeer goed naar bedrijven toe”, zegt Verween. “Al is ook hier meewarigheid van bedrijven die zeer veel geld hebben gestoken in bijvoorbeeld vleesvervangers, die niet leverden wat men beloofde. Toch blijf ik erbij: de eerste die een plantaardige burger ontwikkelt, niet te onderscheiden van een dierlijke hamburger qua smaak én prijs, zal succesvol zijn.”

Geld niet de drijfveer

Die twijfels geven dan ook bestaansreden voor biotope. Het investeringsprogramma biedt steun aan maatschappelijk relevante technologieën die nog niet het vertrouwen van de investeringsmarkt gewonnen hebben. “Of we return krijgen op onze investeringen? ? Dat is momenteel nog niet te voorspellen”, zegt Verween. “Het feit dat investeerders er zelden geld op durven inzetten, zegt genoeg. De financiële return is ook niet onze drijfveer. Wat wel? Dat we Vlaanderen op de kaart willen zetten wat betreft biotech en agrifood.”

Voor deze missie moeten dus risico’s genomen worden. Veel bedrijven blijven anders vast in een Catch 22.

Maar dat een initiatief als biotope werkt, is nu al bewezen. “In het verleden hebben we 250.000 euro geïnvesteerd in Zymofix. Zij delen nu het nieuws dat ze in een vervolgronde het vertrouwen hebben gewonnen van investeerders. Dit toont dat als je ondernemers het geld en de faciliteiten geeft op het juiste moment, ze de cirkel kunnen doorbreken en worden opgepikt door anders risicoaverse ondernemers.”

Agri investment Fund

Biotope is overigens niet het enige investeringsprogramma voor beginnende start-ups. Zo is er het Agri Investment Fund (AIF), die ook één van de investeerders in Biotope Ventures is. Dit is een fonds van de groep Boerenbond dat zich toespitst op Agro-food, met grootste focus op Agri-tech. Zij investeren in ondernemingsprojecten die rechtstreeks of onrechtstreeks, op korte of op lange termijn, kunnen bijdragen tot een verbetering van de competitieve situatie van de land‐ en tuinbouw binnen het werkgebied van Boerenbond. Recent nog verbindt het AIF zich tot twee miljoen euro als co-lead investeerder samen met VIVES IUF in een financieringsronde van 5,2 miljoen voor de opstart van UCLouvain spin-off BiocSol, dat een nieuw type microbiële biopesticiden ontwikkelt. De oplossingen van BiocSol zijn gebaseerd op een decennium van onderzoek, en via deze financiering willen ze hun werking uitbreiden en opschalen.

BiocSol's eerste biopesticiden, die al positieve initiële resultaten toonden in veldproeven, richten zich op aardappelziektes (Phytophthora infestans en Alternaria solani) en valse meeldauw in sla en druiven. Deze schimmel- en oömyceetpathogenen ontwikkelen in sneltempo resistentie tegen traditionele (chemische) behandelingen, waardoor wereldwijd een aanzienlijk deel van de jaarlijkse oogst wordt vernietigd en de voedselzekerheid wordt bedreigd. Een nieuw, duurzaam hulpmiddel ontwikkeld door BiocSol moet dit tegengaan.

Vroegtijdig investeren

"Deze nieuwe investering past goed in de strategie van AIF, aangezien het eerste product zich richt op aardappelen, traditioneel een belangrijk gewas voor de Belgische landbouw. Bovendien stelt het ons in staat om toe te treden tot het snelgroeiende AgTech-ecosysteem in Wallonië," zegt Patrik Haesen, CEO van Agri Investment Fund. "We zijn bijzonder onder de indruk van de innovatieve aanpak van BiocSol, dat enkele van de meest urgente landbouwproblemen aanpakt door meerdere werkingsmechanismen te creëren om pathogenen te bestrijden die snel resistentie ontwikkelen tegen de huidige oplossingen."

"Door voor het eerst de rol van co-lead op zich te nemen voor deze kapitaalronde, zet AIF een volgende stap in zijn ontwikkeling", voegt Sonja De Becker, voorzitter van Agri Investment Fund, toe. "Hoewel veel investeerders aarzelen om vroegtijdig te investeren in oplossingen voor gewasbescherming vanwege de langere time-to-market, zien wij het als onze strategische rol om deze kloof te overbruggen en veelbelovende bedrijven zoals BiocSol op gang te helpen."