Hoofdrolspeler van de dioxinecrisis Lucien Verkest overleden

Lege winkelrekken. De preventieve afslachting van zeven miljoen kippen, 60.000 varkens en duizenden runderen. 2.000 landbouwbedrijven maandenlang geblokkeerd. De dioxinecrisis blijft nazinderen als het grootste voedselschandaal in onze contreien, met persoonlijke, financiële en gezondheidsdrama’s tot gevolg. 

Alles begon in maart 1999. Pluimveehouders merkten een verdachte oversterfte bij hun dieren. Ook de leg ging achteruit. Er werd een onderzoek ingesteld, met onthutsende resultaten. Eind april kwam een grootschalige dioxineverontreiniging aan het licht. Marcel Colla, toenmalig minister van Volksgezondheid bij de socialisten, wachtte echter nog een maand om de handel in kippen en eieren van Belgische oorsprong stop te zetten. Dat gebeurde pas nadat het schandaal werd uitgebracht in het VRT-journaal. De bevoegde minister nam ontslag, net als CVP-landbouwminister Karel Pinxten, al werd diens naam achteraf gezuiverd door de dioxinecommissie.

Hoe dan ook betekende het een schokgolf voor de Belgische politiek. De crisis was uitgebroken slechts weken voor de parlementsverkiezingen van ’99, en de resultaten lieten zich raden.

Landbouwcrisis

Maar dit was geen crisis die enkel voelbaar was aan de top. België verdedigde het dioxinedossier zeer pover bij de Europese gemeenschap, met een uitvoerverbod van zuivel- en vleesproducten tot gevolg. De Belgische economie kelderde. Vele landbouwers zagen geen uitweg uit de crisis, met financiële drama’s en zelfdodingen tot gevolg. 

Lucien en Jan Verkest werden in 2009, tien jaar na de feiten, schuldig bevonden aan valsheid in geschrifte, gebruik van valse stukken en bedrog in koopwaar. Het hof van beroep in Gent veroordeelde Jan en Lucien Verkest in 2010 tot twee jaar celstraf, waarvan de helft met uitstel. In 2013 veroordeelde de Gentse correctionele rechtbank hen tot het betalen van meer dan een miljoen euro aan schadevergoedingen aan benadeelden in de dioxinecrisis. In 2018 werden ze nog eens verplicht tot het betalen van 24 miljoen euro aan het Federaal Voedselagentschap FAVV. 

Gebroken

Tegen deze uitspraak gingen de Verkests in beroep, maar nog voor het proces kon voorkomen benam Jan Verkest, zoon van Lucien, zichzelf van het leven. Bij zowel Jan en Lucien bleef de affaire als olie aan hen kleven, tot de dood. In een interview met De Morgen in 2017 vertelde zijn advocaat dat vader en zoon Verkest ‘gebroken’ waren. 

In een interview met De Standaard in 2019, spreekt Deins burgemeester Jan Vermeulen (CD&V) zich minnelijker uit over de Verkests. “Bij ons in Deinze heeft niemand hen ooit scheef bekeken voor die hele affaire’, aldus de burgemeester. “Ik ben zijn omgeving daar erkentelijk voor. Die hele periode heeft zich hier laten voelen: alles wat van Deinze kwam, was slecht.”