Grootste waterloopsanering ooit na zeven jaar afgerond

De sanering van de Winterbeek in Beringen, Tessenderlo, Diest en Scherpenheuvel-Zichem is afgerond. Het ging om de grootste saneringsoperatie van waterlopen ooit in Vlaanderen, waarbij 17 kilometer aan beek en oevers onder handen werden genomen in de afgelopen zeven jaar.

De Winterbeek was jarenlang verontreinigd door lozingen van onder meer het bedrijf Tessenderlo Chemie. Dat lozingswater bevatte vooral zouten (calciumchloriden), maar ook zware metalen zoals cadmium en radium. Het slib raakte verontreinigd, en op hun beurt pok de oevers en overstromingsgebieden.

In 2017 startten VMM samen met de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en Tessenderlo Chemie een grootschalige saneringsoperatie. Volgens Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) was de operatie uniek door zijn schaalgrootte en sectoroverschrijdende samenwerking. 

Sanering

Concreet werd eerst de bodemverontreiniging van de waterloop, van de oevers en het valleigebied in kaart gebracht. Het verontreinigde slib werd vervolgens samen met een deel van de bodem uit de waterloop gehaald. Ook de oevers werden afgegraven. In totaal werd zo 258.000 ton verwijderd. De vervuilde grond werd door Tessenderlo Group naar de 'Kepkensberg' in Ham gebracht, voor een duurzame en veilige opslag.

Nadien kregen de beekbodem en oevers een laag propere grond die vastgehouden wordt met natuurlijke materialen zoals boomstammen. Dat zorgt voor stromingsvariatie, wat goed is voor lokale fauna en flora. Uit onderzoek van onder meer de Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) blijkt dat voor de meeste verontreinigde stoffen de situatie in het water en de waterbodem sterk is verbeterd. "De waterplanten herstelden zich al, voor vissen en ongewervelden is het nog wachten", aldus VMM.

De laatste kilometers voor de monding in de Demer, stroomt de Winterbeek door het natuurgebied de Kloosterbeemden. Samen met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), dat het gebied beheert, werkten OVAM en VMM een saneringsaanpak uit die focust op vernatting van het ganse gebied. Dat is niet alleen beter tegen de verspreiding van verontreiniging, maar past ook binnen de “Blue Deal”, waardoor water langer beschikbaar blijft in periodes van droogte.

"Met deze sanering zorgen we voor een propere Winterbeek die nu nieuwe kansen biedt voor natuur en landbouw in het valleigebied, samen met een gezonde leefomgeving voor de bewoners en recreanten", besluit minister Demir.