Grondwitloofseizoen afgetrapt in Hoegaarden bij nieuwe teler
Dit weekend werd het officiële startschot gegeven voor het grondwitloofseizoen door vzw Brussels Grondwitloof. Plaats van afspraak was het bedrijf De Koperen Ketel van akkerbouwer Yves Flawinne die vorig jaar pas startte met de teelt, die een rijke geschiedenis kent in Vlaanderen. De vzw, die zich inzet voor de belangen en promotie van de sterk vergrijsde sector, ziet veel mogelijkheden voor de wintergroente in de korte keten voor landbouwers die hun activiteiten willen verbreden. Door de geringe investeringen die ermee gepaard gaan, kun je volgens de teler je broek niet scheuren aan de teelt van "het witte goud".
De kachel op het landbouwperceel van akkerbouwer Yves Flawinne in Hoegaarden doet surrealistisch aan. Het is niet bedoeld om de Vlaams-Brabander die nabij op zijn knieën witloofwortels aan het intafelen is, te verwarmen. De stoof moet de ondergrond van de metalen teeltkoepels verwarmen waar het witloof geteeld wordt. “Ik ken maar enkele telers die nog op deze manier te werk gaan”, zegt hij daar zelf over. Veel grondwitlooftelers doen dat binnen.
We treffen Flawinne een dag na de officiële opening van het grondwitloofseizoen. Het door de vzw Brussels Grondwitloof georganiseerde evenement vond dit weekend voor de tiende keer plaats. In aanwezigheid van hoogwaardigheidsbekleders Lode Ceyssens (voorzitter Boerenbond) en Tom Dehaene (gedeputeerde voor Landbouw en Streekproducten voor Vlaams-Brabant) werden zondag de eerste witloofstronken uit de grond getrokken.
De keuze voor het bedrijf van Flawinne als gastbedrijf was symbolisch. “Hiermee willen we jonge landbouwers stimuleren om de grondwitloofteelt op te pakken”, Rudy Pasgang voorzitter van vzw Brussels Grondwitloof over de telefoon. Hij is er zeker van dat meer jonge landbouwers de komende jaren met de teelt zullen starten. Volgens hem is er meer vraag dan aanbod. Flawinne is met zijn 49 jaar bezwaarlijk een jongeling te noemen, maar in de wereld van de grondwitlooftelers behoort hij tot de junioren, geeft hij zelf aan.
Vergrijzing en achteruitgang areaal
Niet alleen is er met een gemiddelde leeftijd van 59 sprake van vergrijzing, ook het areaal is de voorbije decennia sterk gekrompen. Dit is het gevolg van de opkomende, minder arbeidsintensieve hydroteelt. Anno 2022 kent Vlaanderen naar schatting 120 bedrijven tegenover 185 in 2010 en een meervoud daarvan in 1980. Volgens Pasgang en andere liefhebbers is de smaak van grondwitloof veruit superieur aan die van op water geteelde witloof. Dit vertaalt zich ook in de prijs die in de supermarkt richting de tien euro loopt.
De vergrijzing en achteruitgang in het areaal was enkele jaren geleden aanleiding voor de vzw Brussels Grondwitloof - samen met Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant - om de cursus grondwitloofteelt nieuw leven in te blazen. Beide organisaties zetten zich in voor de ontwikkeling van de sector en waren er in 2008 getuige van dat het Brusselse grondwitloof door Europa erkend werd als streekproduct van een beschermde geografische aanduiding. Ook Vlaanderen heeft het culturele erfgoed van de witloofteelt ingezien en het label streekproduct toegekend aan Brabants grondwitloof.
Flawinne behoorde vorig jaar tot de eerste lichting afgestudeerden. Na een succesvol verlopen eerste jaar, heeft de Vlaams-Brabander zijn witloofareaal vergroot naar 1 hectare. De volledige oogst verkoopt hij in de korte keten, in de automaten waar hij sinds enkele jaren ook zijn aardappelen verkoopt. Op letterlijk een steenworp afstand van de Franstalige grens verkoopt hij ook veel aan Waalse consumenten. “Mijn huidige cliënteel hoop ik natuurlijk ook te kunnen verleiden om grondwitloof te verkopen.” Met de bedrijfsverbreding wil hij zich voorbereiden op de eventuele toekomstige intrede van zijn zonen in het landbouwbedrijf. Met 90 hectare slaagt de boer er prima in om zijn boterham te verdienen, maar voor meerdere gezinnen is het bedrijf te klein, stelt hij.
Trekker in de korteketenverkoop
Tijdens de opleiding kreeg de Vlaams-Brabander, die naast het witloof en aardappelen ook nog bieten, maïs en graan teelt, te horen dat de korte keten bij uitstek geschikt is voor de verkoop van grondwitloof. De groente zou zelfs de verkoop van andere producten kunnen opkrikken. “Witloof is één van de drie trekkers in de korteketenverkoop. Samen met asperges en aardbeien is het een product waarvoor mensen in de auto stappen en naar een hoevewinkel rijden. Dat doet men niet voor een kilo appelen”, vertelt Pasgang die zelf in Tielt-Winge grondwitloof teelt en pas eind deze maand zijn eigen hoevewinkel opent.
Volgens Pasgang en Flawinne is de teelt een ideale aanvulling op de akkerbouwgewassen. “Op dit moment is het wel druk omdat we met het rooien van bieten, aardappelen, en witloofwortellen en het inzaaien van tarwe zitten, maar in november hebben we alleen maar grondwitloof.” De boer wordt nog geholpen door zijn vrouw, terwijl ook zijn schoonfamilie regelmatig komt helpen bij het schoonmaken van het witloof.
De wortelen worden in oktober geoogst en in de loop van de wintermaanden ingetafeld op het stuk landbouwgrond dat aan zijn bedrijf paalt. Met een tweedehands rooi- en zaaimachine, de platen voor de teeltkoepels en niet te vergeten de kolenkachel zijn de investeringen relatief beperkt. “Je kunt niet failliet gaan aan de grondwitloofteelt”, zegt de teler zelf. Enige aandachtspunt voor landbouwers die denken aan verbreding met grondwitloof: “Je moet niet alleen tractorboer zijn. Het is veel handwerk en je moet veel op je knieën werken.”
In het begin van de week zijn weergoden de teler, die in de buitenlucht op zijn knieën zijn werk doet, gunstig gezind. Het zonnetje schijnt, uit de radio klinkt muziek terwijl er regelmatig een voorbijganger toetert. Ook een regenbui kan hem overigens niet uit zijn humeur slaan, vertelt hij. “Dan zet ik een tentje op en werk in daaronder.”
Van oktober tot april
Na het intafelen worden de wortelen met een laagje aarde bedekt. Dit dient als isolatielaag en zorgt ervoor dat de wortel een krop schiet. Na 35-45 dagen zijn de kroppen volgroeid en worden ze onder de aarde vandaag gehaald, wederom een manuele klus waarbij dit keer een riek vereist is. De geoogste wortelen worden in de wintermaanden op afroep in de forcerie opgekweekt waardoor Flawinne van oktober tot april productie heeft. En dan begint het voorjaarwerk in de akkerbouw weer.
Witloofambassadeurs en nieuwe website
De vzw maakte van de officiële lancering van het grondwitloofseizoen gebruik om drie mensen te eren en te kronen tot witloofambassadeurs. Monique Swinnen, Frans Croon en Frans Van Meldert verdienden hun strepen al in de witloofsector. Daarnaast werd ook de nieuwe website, www.grondwitloof.be officieel voor geopend verklaard. In de namiddag werd het bedrijf opengesteld voor het brede publiek met infostands en uitleg over het telen van grondwitloof.
Bron: Eigen berichtgeving
