"Groeiende wijnsector mogelijk alternatief voor land-en tuinbouwers”
De Belgische wijnbouw zit in de lift. 2022 was een recordjaar voor de sector en dit jaar lijkt de productie nog beter uit te vallen. Sinds de temperatuur in ons land stijgt door de klimaatopwarming, groeit de wijnbouwsector jaarlijks met 20 procent. Bij de nieuwkomers in de sector zitten veel land- en tuinbouwers die diversifiëren of nieuwe teelten zoeken. "Door de stikstofproblemen in de veeteelt, kunnen we de komende jaren misschien meer veetelers verwachten”, vertelt Lodewijk Wes, voorzitter van de vzw Belgische Wijnbouwers. Hij ziet alvast nog een groot groeipotentieel. “Met een productie van drie miljoen liter voldoen we maar aan slechts één procent van de Belgische vraag.”
Frankrijk trekt dit jaar 200 miljoen euro uit voor de wijnboeren als compensatie voor de vernietiging van hun wijnen. De vernietiging van oude voorraden moet de druk van de markt halen. Kelders puilen uit, terwijl de consumptie dalende is. Het gevolg is slechte prijsvorming. Volgens Le Comité National des Interprofessions Des Vins is de consumptie per inwoner gedaald van 100 liter in 1975 tot 40 liter in 2023. Vooral Franse producenten van goedkope bulkwijn doorstaan slechte tijden nu.
In België is de situatie niet vergelijkbaar. Vorig jaar produceerden Belgische wijnbouwers drie miljoen liter wijn. “Een absoluut record”, zegt Lodewijk Waes van vzw Belgische Wijnbouwers die zo'n 160 leden telt. Hij geeft aan dat de jonge wijnsector in België een enorme groei kende in de voorbije jaren. Op tien jaar tijd is onze productie vertienvoudigd. De Belgische wijn wordt op 1.000 hectare verbouwd door 259 wijnbouwers. De productie in Vlaanderen en Wallonië ligt ongeveer op hetzelfde niveau.
Ondanks de sterke groei is er van een overproductie geen sprake. “De Belgische consumptie ligt op 30 liter per inwoner per jaar. De Belgische wijnbouwers produceren daar maar één procent van”, vervolgt Waes die dan ook nog heel wat groeipotentieel ziet. “Nu moeten we de Belgen alleen nog wat chauvinistischer maken zodat ze onze Belgische wijnen kiezen. Dat is duurzamer dan het van ergens anders halen.”
Goede kwaliteit
Volgens Waes, zelf eigenaar van Wijndomein Waes in Zwijnaarde, doet Belgische wijn in kwaliteit niet onder voor wijn uit de klassieke wijnlanden waar het veranderende klimaat en de oplopende temperaturen de teelt juist bemoeilijken. De wijnsector is één van de weinige landbouwsectoren in Vlaanderen die lijkt te profiteren van de klimaatverandering. Ook dit jaar ziet het er goed uit en zou de sector de recordproductie van vorig jaar wel eens kunnen verbreken. “Er was veel zon in juni waardoor de bloei goed is verlopen en in september wordt er nog veel zon verwacht, net op het moment waarop de suikers in de druif aangemaakt worden.”
Niet alle druiventelers zien de oogst met vertrouwen tegemoet. Dirk Talpe die samen met zijn vrouw Patricia Lenoir wijndomein Ravenstein in Wervik runt, denkt dat de opbrengst bij hem dit jaar lager zal uitvallen. “Door de vele regen in juli en augustus hebben we een enorme ziektedruk gehad. Daardoor is het blad wat aangetast, hetgeen de rijping tegenwerkt.”
Snelle groei
De ontwikkeling van wijndomein Ravenstein is symbolisch voor de ontwikkeling van de sector in Vlaanderen. In 2017 werden er de eerste druivenplanten geplant en lange tijd combineerden de West-Vlamingen de teelt met een sierteeltbedrijf. Bloemisterij Talpe was gekend om zijn vaste planten en chrysanten. Vorig jaar werd de sierteeltactiviteit afgestoten en leggen de ondernemers zich fulltime toe op wijnbouw. “De combinatie was niet langer vol te houden, het werd te arbeidsintensief”, verklaart de teler en wijnbouwer. Door de slechte prijsvorming in de sierteelt, was de keuze makkelijk te maken.
Inmiddels hebben Talpe en zijn vrouw zes hectare druiven, waarvan vier hectare in productie en twee in aanbouw. De uitbouw van hun wijndomein Ravenstein is met succes verlopen. Vorig jaar verzilverde het koppel twee gouden medailles en één zilveren medaille bij de wedstrijd "Beste Belgische Wijnen". Dit jaar vielen de West-Vlamingen terug in de prijzen: ze behaalden een zilveren medaille op de internationale wedstrijd "Cool Climate Wines" in Polen. Tevens werd hun wijn dit jaar opgenomen in de prestigieuze Gault & Millau wijngids.
Alternatief voor land- en tuinbouwers
Talpe is niet de enige land- of tuinbouwer die zijn heil zocht in de druiventeelt en wijnbouw. Waes stelt dat de druiventeelt een interessant alternatief is gebleken voor onder meer Limburgse fruittelers. "Deze hebben bijvoorbeeld de teelt van appels afgestoten en leggen zich nu toe op wijndruiven die zij verkopen aan wijnbouwers", aldus Waes. Dat wordt bevestigd door de statistieken van Statbel. In Vlaanderen is Limburg met voorsprong de grootste wijnproducten met 627.009 liter in 2022. In Antwerpen lag de productie ‘maar’ op 129.941 liter. De Antwerpse productie in 2022 was overigens wel met 391 procent gestegen ten opzichte van 2021.
Lodewijk Waes ziet dus een groot groeipotentieel voor Belgische wijn. Niet alleen is er aan de vraagzijde bij de consumenten nog groei, op vlak van productie is er ook nog heel wat ruimte. Al zijn het zeker niet enkel en alleen oud-landbouwers die een druiventeelt voor wijnbouw opzetten, toch verwacht hij juist bij deze groep de komende jaren de nodige groei. “Landbouwers hebben land tot hun beschikking. Bovendien hebben zij, vooral de veetelers, het erg moeilijk door de stikstofproblemen en mogelijk gaan zij op zoek naar alternatieve verdienmodellen of teelten."
Bron: Eigen berichtgeving
