Serretelers kreunen onder hoge gasprijzen: "Het is niet haalbaar om te blijven produceren"
De energiecrisis weegt zwaar op de Vlaamse glastuinbouwsector en de sierteeltsector onder glas. Volgens Boerenbond bereidt een groot aantal bedrijven in Vlaanderen zich voor om de komende maanden minder energie te gebruiken. Sommige bedrijven zullen vroeger op het seizoen stoppen en later starten. Belichte teelten die jaarrond gekweekt worden, zullen het erg moeilijk krijgen, zegt de sectororganisatie.
Warmtekrachtkoppeling rendeert niet
"Ik heb er al enkele slapeloze weken opzitten", zucht Didier Algoet van paprikakwekerij Algoet in Duffel. "We kunnen niet anders dan veertien dagen vroeger met onze teelt te stoppen, maar ondertussen moeten de rekeningen nog wel betaald worden natuurlijk. Wat er nu gebeurt hebben we niet in de hand en is het gevolg van wat er gebeurt op de wereldmarkt. Na de coronacrisis draait de economie weer op volle toeren, vergelijkbaar met een koe die na de winter weer op de weide mag. Dat voelen we natuurlijk sterk aan de energieprijzen." De tuinbouwer geeft aan dat er in de land- en tuinbouw altijd goede en slechte periodes zijn, maar benadrukt dat de huidige energiecrisis ongezien is.
Na de coronacrisis begint de economie opnieuw te draaien, zoals een koe die na een lange winter weer op de wei mag
Doordat tuinbouwers vandaag tot wel 20 procent meer moeten betalen voor aardgas, renderen warmtekrachtkoppelingsinstallaties - installaties die gas omzetten in elektriciteit - onvoldoende. "Kleine schommelingen kunnen we normaal gezien wel opvangen, maar nu heeft het geen enkele zin om elektriciteit te produceren", getuigt een tomatenteler uit Sint-Katelijne-Waver die liever anoniem wil blijven.
Didier Algoet betreurt op zijn beurt dan weer dat er tijdens corona geen strategische reserves zijn aangelegd door de overheid. "Ik begrijp dat de situatie door corona misschien niet helemaal te voorspellen was, maar in plaats van al het gas tijdens de lockdowns te verkopen aan China, had de overheid misschien toch beter haar voorzorgen genomen. Nu zijn we volledig afhankelijk van Rusland en dat voelen we. Daarbovenop was er in 2021 ook nog eens heel weinig wind en daarmee is de energiecrisis compleet."
"De verkoopprijs voor paprika's ligt momenteel rond de 0,40 euro per kilo", vertelt Algoet. "Maar als we onze kosten zouden doorrekenen, ligt die prijs wel vijf tot zes keer hoger. Het is dus voor ons onmogelijk om te concurreren tegen zuiderse producenten. Door meer te importeren voelt de consument dit minder aan de kassa, maar intussen vangen wij met een bang hart de klappen op."
Ook belichting van teelten is niet rendabel
Eenzelfde verhaal is te horen bij telers die belichting nodig hebben voor hun teelt. Komkommerteler Van den Eynde uit Kontich doet daarom het licht uit. “Het is aan deze energieprijzen niet rendabel om komkommers te telen”, laat hij weten. De teler heeft een gedeelte van zijn gasprijzen vastgelegd, maar een gedeelte koopt hij op de vrije markt. De prijs op deze markt bereikte deze week tijdelijk een piek op 160 euro per megawattuur, terwijl 45 euro zijn maximum is.
Van den Eynde behoort tot de weinig komkommertelers in België die jaarrond komkommers teelt. Ook hij wekt met een WKK-installatie zijn eigen stroom op, maar moet de gas dus inkopen. Hij levert komkommers aan een Belgische retailer. Doordat Van den Eynde stopt met belichting zal deze in ieder geval een gedeelte van zijn komkommers uit het buitenland moeten halen, bijvoorbeeld uit Spanje.
Hans Vanderhallen, directeur van de Coöperatie Hoogstraten bevestigt dat de huidige situatie mogelijk een invloed zal hebben op de bevoorrading van groenten, zoals tomaten, deze winter. "We komen zeker niet zonder tomaten te zitten. Het is nog te vroeg om conclusies te trekken, maar we zullen wel moeten nadenken over hoe Belgische telers deze evolutie kunnen opvangen", klinkt het.
Snijbloemen- en azaleatelers ook getroffen
Een andere sector die getroffen wordt door de energiecrisis, is de sierteelt onder glas. “De stijgende energiekosten treffen vooral de warmte teelten zoals de snijbloemen”, vertelt Miet Poppe van AVBS, de beroepsvereniging voor de Vlaamse sierteelt en groenvoorziening. Zij noemt voorbeelden als telers van rozen, anjers en azalea in de late fase. Hier wordt behalve verwarmd ook verlicht. “Energiekosten maken bij dat soort bedrijven twintig tot dertig procent van de totale kosten uit”, weet zij.
Volgens Poppe lopen vooral de bedrijven een risico die met variabele energieprijzen werken of maar een gedeelte van hun energieprijs hebben vastgelegd. Een voorbeeld van zo’n bedrijf is Rozen Scheers uit Kontich dat 30 procent van zijn energie heeft vastgelegd. “Inkopen van energie is op dit moment niet te doen”, geeft de teler aan.
Scheers heeft daarom een van zijn twee WKK-installaties buiten gebruik gesteld. “Wij verlichten nu veel minder.” Alhoewel de teler nu nog voldoende productie heeft doordat er in september veel zonlicht op zijn serre is gevallen, voorziet hij een productiedaling binnen enkele weken. “Geen idee hoe veel dat is, wij hebben ook nog nooit met deze situatie te maken gehad.”
Miet Poppe van AVBS vult nog aan dat veel telers (siertelers in haar geval) met vaste energieprijzen werken die nog enige tijd vastliggen. Zij worden nog niet getroffen, maar zijn wel bezorgd voor de situatie op de lange termijn. Een voorbeeld hiervan is Anjers De Nijs uit Erpe-Mere dat anjers teelt onder glas. “Onze energieprijzen liggen vast tot het einde van het jaar, maar wij vrezen toch voor de nabije toekomst”, vertelt zaakvoerder Koen De Nijs. De energiekosten maken bij hem zo’n twintig procent van de kosten uit. Een verdubbeling van deze kosten zou dan ook pijn doen, geeft De Nijs aan. “Ik denk wel dat de prijzen normaliseren, maar het is de vraag of ze ooit nog op het oude niveau belanden”, besluit hij.
Nood aan overheidsmaatregelen
Boerenbond hoopt dat er vanuit de overheid maatregelen genomen worden om landbouwers en consumenten te beschermen. "Al wordt dit wellicht beter op Europees niveau gecoördineerd", zegt woordvoerder Vanessa Saenen.
In Nederland wordt door Glastuinbouw Nederland, een netwerk van ondernemers in de glastuinbouw, een crisisteam samengesteld om de energiecrisis te counteren. De bedoeling is dat het team de impact van de hoge energieprijzen voor bedrijven intensief gaat volgen en daarnaast kijkt op welke manier acties mogelijk zijn. En daarover zal dan ook het gesprek aangeknoopt worden met onder meer de overheid en banken.
Voor België is het nog even afwachten of er maatregelen zullen volgen.
Bron: Eigen verslaggeving
