Glastuinbouw in liquiditeitsnood vraagt crisismaatregelen om te overleven

Waar gasprijzen de afgelopen jaren rond de 20 euro per MWh schommelden op de spotmarkt, moest er in de eerste drie maanden van dit jaar 80 tot 140 euro neergelegd worden. Deze prijsstijging wordt in de land- en tuinbouw vooral gevoeld in de glastuinbouw waar belicht en verwarmd wordt om in de winter te kunnen produceren. Tomatenbedrijven zien door de exorbitante prijsstijging hun gasfacturen stijgen van bijvoorbeeld 150.000 euro per maand naar meer dan een miljoen euro.

“Sommige serrebedrijven zijn hierdoor in de liquiditeitsproblemen gekomen”, vertelt Pieter Van Oost, adviseur plantaardige productie bij Boerenbond. Hij benadrukt dat de situatie sterk van bedrijf tot bedrijf verschilt. “Er is heel veel variatie tussen de glastuinbouwbedrijven. Sommige bedrijven werken voor een eerder groot aandeel van hun gasaankoop met oudere, vaste contracten en merken minder van de prijsstijgingen. Andere bedrijven hebben een gedeelte vastgelegd en zijn voor het overige gedeelte afhankelijk van de spotmarkt.”

Heronderhandelen van energiecontracten en begrip voor wanbetaling

Een andere belangrijke maatregel die Boerenbond vraagt, is om de energiecontracten van injectietarieven te heronderhandelen met energieleveranciers. “Serretelers hebben contracten met energiemaatschappijen over de levering van elektriciteit die telers met hun WKK-installatie opwekken”, vertelt Van Oost. Doordat telers, zonder of met beperkte vaste gascontracten, plotseling te maken krijgen met sterke stijgingen, vraagt Boerenbond om ook de oude contracten met energiemaatschappijen open te breken zodat deze ook de huidige gestegen elektriciteitsprijzen weerspiegelen.

Ook vraagt de sector aan gasleveranciers om niet te snel de gaskraan dicht te draaien als bedrijven niet kunnen betalen. “Gasleveranciers moeten voor een eventueel faillissement met bedrijven in gesprek. Als bedrijven vroeger goede betalers waren, zou hier best rekening mee gehouden worden en zeker de gaskraan niet meteen dichtgedraaid moeten worden als er niet betaald kan worden. Een faillissement is voor niemand goed”, zegt Van Oost.

In WKK-installaties wordt gas omgezet in warmte, elektriciteit en CO2. Afhankelijk van de eigen behoefte verkopen serrebedrijven een gedeelte van de elektriciteit. WKK's werden lange tijd als duurzaam beschouwd waardoor er ook WKK-certificaten werden uitgereikt door de Vlaamse overheid. Eind vorig jaar heeft de overheid echter beslist om deze subsidieregeling versneld af te bouwen. Om de acute financiële situatie het hoofd te bieden, vraagt Boerenbond deze regeling voorlopig on hold te zetten. “De overheid was bovendien bezig met een extra heffing op aardgas in te voeren. Wij hebben gevraagd om dit voorlopig zeker niet te doen”, vertelt Van Oost.

Crisismaatregelen om meer liquiditeit binnen het bedrijf te houden

Omdat bedrijven in liquiditeitsproblemen verkeren, heeft Boerenbond bij de federale overheid verder een verzoek ingediend om de btw-teruggave te versnellen. Bedrijven doen driemaandelijks hun btw-aangifte en moeten dat bedrag lange tijd voorfinancieren. Door de gestegen gasprijzen, is ook de btw fors gestegen. Door sneller terug te betalen, kunnen bedrijven makkelijker hun energiefactuur voldoen.

Om meer liquiditeit bij de bedrijven te houden, heeft Boerenbond ook gevraagd om een tijdelijke ontheffing op de onroerende voorheffing voor serres in te voeren. Tevens zouden een aantal posten op de elektriciteitsrekening (tijdelijk) geschrapt moeten worden om het leed enigszins te verzachten. Van Oost: “Denk aan de bijdrage voor openbare verlichting.”

Ook vraagt Boerenbond voor het hernemen van een carry-back-regeling zodat vennootschappen en ondernemers-natuurlijke personen verliezen geleden in 2022 kunnen aanrekenen op hun vroegere winsten over 2021 en desgevallend recht hebben op de terugbetaling van hun voorafbetalingen over 2021.

Hij vervolgt: “Ook hebben wij gevraagd om de ondersteunende percentages van VLIF-subsidies voor energiebesparende maatregelen te verhogen. Zo ligt de subsidie voor batterijen voor opslag van zonne-energie momenteel op 15 procent. Dat zou voor ons naar 30 of 40 procent mogen. Maar ook de (dubbele) energieschermen in glastuinbouwbedrijven zouden een hoger VLIF-steunpercentage mogen krijgen en op kortere termijnen vervangen moeten kunnen worden. De nieuwe generatie energieschermen werkt immers efficiënter. ”

Om de verduurzaming van de land- en tuinbouwmogelijk te maken, moet volgens Boerenbond op bepaalde punten het wettelijk kader aangepast worden. Van Oost wijst op het feit dat vergunningen voor de plaatsing van een kleine of middelgrote bedrijfswindmolen vaak moeilijk verkregen worden. “Ook bestaat er momenteel geen goed kader voor de energie-uitwisseling tussen tuinbouw en industrie of huishoudens.”

Van Oost doelt daarbij onder andere op de aansluiting van glastuinbouwbedrijven op het warmtenet, waarbij bedrijven kunnen profiteren van restwarmte van de industrie. “Maar serrebedrijven kunnen ook warmte over hebben. Dit zouden zij bijvoorbeeld aan omringende huishoudens kunnen leveren. Momenteel is dit evenwel niet evident om de kostenverdeling op punt te zetten zodat die billijk is voor alle gebruikers.”