Frituristenbond vraagt op Nationale Frietjesdag aandacht voor bintje

“Op 1 augustus is het Nationale Frietjesdag”, luidt de eerste zin van een persbericht van Too Good To Go aan onze redactie. Het platform dat producten waarvan de houdbaarheidstermijn verstrijkt tegen een lagere prijs te koop aanbiedt, deelt in het persbericht informatie over het hergebruik van frietresten. Zo adviseert de organisatie bijvoorbeeld om frietrestjes te gebruiken als bindmiddel in de soep ter vervanging van de aardappel.

Onderzoek op internet wijst uit dat meerdere bedrijven 1 augustus inzetten om friet onder de aandacht te brengen. Het wereldwijde web geeft echter geen uitkomst over de herkomst van de traditie. We gingen te rade bij Bernard Lefèvre. Tegelijkertijd ondervroegen we hem over het sentiment in de sector en de uitdagingen op onder andere het vlak van aardappelbeschikbaarheid. Door het natte voorjaar is ook de aardappelteelt stevig verstoord.

Waar komt nationale frietjesdag vandaan?

Bernard Lefèvre: "Ik heb eigenlijk geen idee. Het initiatief komt niet van ons. Begin augustus is ook niet de meest logische moment, omdat er dan nog geen nieuwe aardappelen zijn. Wij kennen wel de Belgische frietweek, een VLAM-evenement dat in november plaatsvindt. Dan zijn er wel volop nieuwe frietaardappelen beschikbaar. Maar wij storen ons zeker niet aan een officiële frietjesdag op 1 augustus. Wat ons betreft is elke dag frietjesdag."

Is dit jaar niet uitzonderlijk? Door het natte weer hebben de voorjaarswerken, waaronder het poten van aardappelen vertraging opgelopen.

"Het is zeker zo dat het voorjaarswerk vertraging heeft opgelopen en dat daardoor de nieuwe aardappelen later in het jaar beschikbaar zullen zijn. De periode tussen oude en nieuwe oogst is hierdoor een beetje verlengd. Dat resulteert inderdaad in relatief hoge prijzen voor verse frietaardappelen, maar deze zijn hopelijk van tijdelijke aard", aldus Lefèvre.

Leidt dat tot hogere frietprijzen op lange termijn?

Bernard Lefèvre: "De prijszetting is een zaak van de individuele friturist. Feit is dat nieuws over verhoogde aardappelprijzen voor de friturist, die sterk is in het maken van frieten, maar minder in administratie, aanleiding is om in zijn boekhouding te duiken."

Waarom leidt een verlaging van de aardappelprijs nooit tot een verlaging van de frietprijs?

"Dat is een van de belangrijkste onderwerpen in het publieke debat in Vlaanderen. Zolang ik voor Navefri actief ben, krijg ik hierover vragen. De aardappelkosten betreffen maar een deel van de kosten van de friturist. Daarnaast heeft hij ook de maken met andere kosten (energie, anderen grondstoffen, personeel, red.) die constant stijgen" vertelt Lefèvre.

Welk deel van de kosten maken de aardappelprijzen uit?

Bernard Lefèvre: "De kosten voor aardappelen zijn ongeveer een derde van de kosten van de friturist. Bij verwerkers bedragen de aardappelkosten, de prijs die hij betaalt aan de boer, eveneens een derde van de kosten. Dat betekent dat aardappeltelers grofweg tien procent van de prijs van een frietje betaald krijgen voor hun aardappelen. Schommelingen in vergoeding voor boeren hebben hierdoor maar een beperkt effect op de frietprijs."

Maakt u zich door het natte voorjaar zorgen over de beschikbaarheid van frietaardappelen?

Bernard Lefèvre: "Ik zit al twintig jaar in het vak en de ervaring leert dat er altijd wel wat aan de hand is. Of zijn er te veel aardappelen en krijgt de boer onvoldoende betaald, of zijn er te weinig aardappelen en stijgt te prijs. De ervaring leert dat alles uiteindelijk wel op zijn pootjes terecht komt. Het is een feit dat de voorjaarswerken ernstig verstoord zijn, maar als ik door de velden fiets zie ik wel degelijk aardappelplanten in bloei staan. Hopelijk leidt het natte voorjaar alleen maar tot een vertraging van de oogst. We hopen op goed weer de komende weken en maanden en goede oogstomstandigheden in het najaar. Dan zie ik het toch nog wel goed komen."

Maakt u zich zorgen over de beschikbaarheid van frietaardappelen op langere termijn? De teelt van het bintje lijkt op zijn retour?

"Alhoewel het bintjesareaal dit jaar toegenomen zou zijn, hebben we zeker zorgen over de beschikbaarheid van dit ras op langere termijn. Het bintje is het ideale aardappelras voor friet, maar voor de boer is de teelt minder ideaal. Enerzijds neigen landbouwers naar andere rassen met een hoger rendement, rassen die vooral bedoeld zijn voor de diepvriesindustrie. Anderzijds vernemen wij ook dat het bintje meer hinder zou ondervinden van de klimaatsveranderingen waardoor de teelt op termijn in gevaar zou komen", aldus Lefèvre.

Dat is dus niet zo positief?

Bernard Lefèvre: "We maken ons ook niet perse meteen zorgen. Als rendement een argument is om niet langer bintjes te telen, kunnen we dat altijd bespreken. Als het klimaat de teelt beïnvloedt, pleiten we ervoor dat er geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van nieuwe rassen. Om deze onderwerpen te bespreken en onze zorgen over de beschikbaarheid van het bintje te delen, hebben we gevraagd om een onderhoud met BelPotato, de organisatie van aardappeltelers. Hopelijk komt er na de vakantie iets van dit onderhoud."

Waarom zou men de frietaardappel prioriteit moeten geven, als de vraag naar industrieaardappelen nog steeds stijgt?

"Het is zo dat de industrie aan de boer trekt, maar aan de andere kant zitten de grote, internationale diepvriesverwerkers samen met ons in dezelfde boot en hebben we gedeelde belangen", zegt de voorzitter van het Nationaal verbond van frituristen.

Hoe bedoelt u dat?

Bernard Lefèvre: "Net zoals de kleine, ambachtelijke chocolatier en bierbrouwer uithangborden zijn voor de grote, internationaal opererende bedrijven, is de friturist dat voor de aardappelverwerkers. België is niet alleen het land van bier en chocolade, maar ook van de friet. Dit imago schijnt ook positief af op de grote diepvriesgiganten als zij bezig zijn nieuwe afzetmarkten te ontginnen."