Fosfor groter probleem voor natuurgrasland dan stikstof

Hoewel de aandacht vooral gaat naar de bestrijding van stikstofvervuiling van de bodem, is fosforvervuiling een grotere boosdoener. Dat zegt Tobias Ceulemans van het Laboratorium voor Plantenecologie aan de K.U.Leuven in Knack. In de Journal of Applied Ecology tonen Ceulemans en zijn collega-onderzoekers aan dat er meer plantensoorten in natuurgraslanden gevoelig zijn voor fosforvervuiling dan voor stikstofvervuiling.

De Europese Nitraatrichtlijn bestrijdt vervuiling door stikstofuitspoeling in de bodem. Het onderzoek van Tobias Ceulemans wijst uit dat naast de stikstofproblematiek de reductie van fosfaatbemesting meer aandacht verdient.

De cijfers die Ceulemans en zijn collega’s verzamelden voor 61 plantensoorten op 132 West-Europese graslanden liegen er niet om. Voor ons land werden 52 graslanden bestudeerd, allemaal in natuurgebied gelegen. Het onderzoek toont aan dat er meer soorten gevoelig zijn voor fosforvervuiling dan voor stikstofvervuiling. Vooral soorten die voor hun voeding afhankelijk zijn van een symbiose met schimmels rond hun wortels en soorten waarvan de bloemen laag boven de bodem groeien, zijn gevoelig.

In het vakblad Global Ecology and Biogeography gaan ze nog een stap verder door aan te tonen dat fosfaten een veel ernstigere impact op het totale aantal planten in een grasland hebben dan nitraten. Het effect van nitraten blijkt vijf tot soms twintig keer kleiner te zijn dan dat van fosfaten. Een extra probleem is dat fosfaten heel persistent zijn in een bodem, waardoor hun effecten zich lang kunnen manifesteren. Het is dus zaak te vermijden dat er nog meer fosfaten in bodems van kwetsbare gebieden terechtkomen als men de bestaande biodiversiteit wil bewaren.

"Bovendien staan de effecten van stikstof- en fosforvervuiling los van elkaar waardoor het noodzakelijk is om beide effecten tegelijk te bestrijden als men een hoge plantendiversiteit in graslanden wil bewaren", beschrijft Knack. De nitraatrichtlijn alleen zal volgens de onderzoekers niet volstaan om dat doel te bereiken.