Europese lidstaten meer vrijheid in ggo-beleid?

De Europese Commissie heeft een voorstel aangekondigd waarbij lidstaten van de EU meer vrijheid krijgen om te beslissen of ze de teelt van genetisch gemodificeerde gewassen (ggo's) toelaten op hun grondgebied. Op die manier komt de Commissie tegemoet aan de vraag naar een duidelijke juridische basis voor lidstaten die ggo's willen bannen. Het voorstel wordt niet door iedereen positief onthaald.

Momenteel moet een gekwalificeerde meerderheid van lidstaten akkoord zijn vooraleer de teelt van een ggo-gewas in de EU wordt toegelaten. Deze voorwaarde heeft echter geleid tot een blokkering van ggo's in de EU omdat lidstaten het fundamenteel oneens zijn over het besmettingsgevaar voor andere gewassen en de impact op milieu en volksgezondheid.

De Commissie verandert daarom het geweer van schouder. Sceptische lidstaten kunnen de teelt op hun grondgebied verbieden, maar kunnen niet langer verhinderen dat andere lidstaten het licht wel op groen zetten voor de teelt van ggo-gewassen die door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) als veilig worden beschouwd.

Het voorstel wil tegemoetkomen aan de vraag naar een duidelijke juridische basis voor lidstaten die ggo's willen bannen. De voorbije jaren hebben diverse lidstaten de teelt van goedgekeurde ggo's op hun grondgebied verboden op basis van de vrijwaringsclausule. Die clausule bepaalt dat lidstaten aan de hand van nieuwe wetenschappelijke gegevens een tijdelijk verbod kunnen instellen tegen een goedgekeurde ggo, op voorwaarde dat EFSA en de Europese Commissie deze nieuwe informatie als correct evalueren. Europa is voor de teeltverboden van haar lidstaten reeds veroordeeld door de Wereldhandelsorganisatie.

Het voorstel wordt niet door iedereen enthousiast onthaald. Milieuorganisaties menen dat het risico op grensoverschrijdende besmetting niet wordt aangepakt en dat de traditionele en biologische landbouw onvoldoende worden beschermd. "Landen die op ethische gronden bepaalde ggo-teelten verbieden, kunnen dat moeilijk 'objectiveren' bij een klacht van een biotech-bedrijf", argumenteren ze. Ook in het Europees Parlement, dat zich de komende maanden over het voorstel zal buigen, weerklinken kritische geluiden. Volgens liberaal fractieleider Guy Verhofstadt "verzaakt de Commissie met het voorstel aan haar verantwoordelijkheid".

Jonas Hulsens, Greenpeace-campaigner, pleit voor een moratorium op de erkenning van nieuwe ggo's zolang er geen herevaluatie van de risico's is uitgevoerd. "De Commissie heeft vier keer gefaald om nationale verboden op door de EU toegelaten ggo's op te heffen. Nu geeft voorzitter Barroso de mislukking toe door een compromis voor te stellen. In een poging om voort te baggeren met zijn pro-ggo agenda, biedt hij de lidstaten nationale verboden aan als ze een oogje toeknijpen tijdens het EU-erkenningsproces voor de gezondheids- en veiligheidszorgen die ze kunnen hebben. Maar individuele verboden zijn geen alternatief voor een degelijke Europese erkenningsprocedure. Ggo-besmetting stopt niet aan de nationale grenzen".

"Ervaring leert ons dat lidstaten meer flexibiliteit nodig hebben om het naast elkaar bestaan van genetisch gemodificeerde en andere gewassen te organiseren", verdedigt eurocommissaris voor Gezondheid John Dalli het plan. Hij beklemtoonde nog dat het op wetenschappelijke evaluaties gebaseerde Europese toelatingssysteem wel onverkort overeind blijft.