Europese Commissie viseert cadmium in fosfaatmeststof

Eén van de belangrijkste wetsvoorstellen binnen het EU-actieplan voor een circulaire economie is een nieuwe meststoffenverordening die de interne handel in organische meststoffen vlotter moet doen verlopen. Met dat voorstel wordt ook een maximum cadmiumgehalte in fosfaatmeststoffen geïntroduceerd. In het Europees Parlement formuleerde de commissie Internationale handel een aantal bezwaren. De lage grenswaarde voor cadmium krijgt kritiek omdat ze wetenschappelijk niet gefundeerd zou zijn en het handelsverkeer kan verstoren. De handelscommissie wil vooral de kansen van Europese meststoffenfabrikanten gaaf houden.

Bijna alle producttypen opgenomen in de bestaande meststoffenverordening zijn conventionele, anorganische meststoffen die het resultaat zijn van een energie- en CO2-intensief chemisch proces. Met een lineaire economie voor ogen is de Europese Commissie organische meststoffen gunstig gezind maar zij vallen buiten het toepassingsgebied van de verordening. De regelgever is terughoudend om ze op te nemen vanwege hun wisselende samenstelling. Van kunstmest daarentegen is de inhoud altijd exact gekend.

Een geharmoniseerd wettelijk kader ontbreekt zodat fabrikanten van organische meststoffen geconfronteerd worden met nationale milieueisen die vaak erg gedetailleerd zijn, en niet van toepassing op erkende kunstmeststoffen. Vrij verkeer van organische meststoffen in de EU op basis van een wederzijdse erkenning blijkt erg moeilijk haalbaar. Wie handel drijft, krijgt te maken met lastige administratieve procedures. De Europese Commissie wil daar wat aan doen want nu importeren we fosfaaterts terwijl zuiveringsslib en andere afvalstoffen grote hoeveelheden fosfor bevatten.

Het wetsvoorstel moet dus gezien worden als een impuls voor een grootschalige meststoffenproductie in de Unie op basis van organische en andere afvalstromen. Meer handel in innovatieve bemestingsproducten is niet alleen goed voor het sluiten van de kringloop, maar ook voor de portemonnee van de boer. Met dezelfde verordening wil Brussel ook een milieuprobleem aanpakken, namelijk de aanwezigheid van cadmium in anorganische fosfaatmeststoffen. Een aantal lidstaten heeft op eigen houtje al grenswaarden bepaald.

De Europese Commissie wil de oude meststoffenverordening vervangen door de nieuwe. Met de achterliggende doelstellingen (harmonisering, minder afhankelijk worden van import) heeft de commissie Internationale handel in het Europees Parlement geen moeite. Rapporteur Jaroslaw Walesa maakt niettemin duidelijk dat het voorstel een aantal zwakke punten heeft. Hij vreest dat de lage grenswaarde voor cadmium in fosfaat door handelspartners aangevochten kan worden bij de WTO, en bovendien de eigen meststoffenfabrikanten kan dwarszitten bij het aankopen van de grondstof. De Europese Unie is bijna geheel afhankelijk van de import van fosfaaterts. Een tekort aan natuurfosfaat dat bruikbaar is voor de productie van meststoffen kan nadelig zijn voor Europese fabrikanten.