Europese Commissie gaat ondertekening Mercosurakkoord uitstellen tot januari
nieuwsHet komt er dan toch, het uitstel voor de ondertekening van het Mercosur-handelsakkoord. Het was een piste waar Italië en Frankrijk op aanstuurden, maar die op een ultimatum botste van de Braziliaanse president Lula da Silva. Nadat hij nadien toch een opening maakte voor uitstel, ging de Europese Commissie overstag. Donderdagavond kwam de bevestiging: er komt uitstel tot januari, maar een precieze datum is er nog niet.
Er zat druk op de onderhandelingen over Mercosur. Europees commissievoorzitter Ursula von der Leyen wou koste wat het kost zaterdag op een vliegtuig te kunnen stappen richting Brazilië om het akkoord, 25 jaar na de opstart van de onderhandelingen, te ondertekenen. Maar daarvoor heeft von der Leyen het mandaat nodig van de lidstaten, maar twee dagen onderhandelen leverde niet de gekwalificeerde meerderheid op.
Macron: “Akkoord is nog niet klaar”
Ook de massale aanwezigheid van protesterende landbouwers in Brussel op donderdag heeft dat proces wellicht niet vooruitgeholpen. Bij aanvang van de Europese top, en van het boerenprotest, liet Macron verstaan dat de Europese Unie haar boeren niet onder de bus mag gooien door een akkoord te ondertekenen met de Mercosurlanden dat “nog niet klaar is”.
"Frankrijk is van het begin duidelijk geweest: het akkoord is nog niet rond en kan dus niet ondertekend worden", aldus Macron. "We kunnen niet accepteren dat de coherentie van onze landbouw, onze voeding en de voedselveiligheid van onze burgers op het spel worden gezet met akkoorden die nog niet gefinaliseerd zijn."
Frankrijk heeft al van in het begin drie eisen op tafel gelegd: een vrijwaringsclausule die moet fungeren als noodrem wanneer de markten gedestabiliseerd worden, een spiegelclausule waardoor de boeren in de Mercosurlanden zich moeten houden aan dezelfde regels rond voedselveiligheid als de Europese boeren en extra controles aan de buitengrenzen.
Volgens Macron heeft de Commissie een reeks voorstellen gedaan en gaat het werk in de goede richting, maar is het simpelweg nog niet afgerond. Zo werd er woensdagavond nog een akkoord gesloten tussen het parlement en de lidstaten over de vrijwaringsclausule, nadat het parlement het voorstel van de Commissie nog had aangescherpt, maar is er nog geen stemming geweest over dat akkoord. De clausules zijn volgens de president ook nog niet voorgelegd aan de Mercosurlanden.
"Onze boeren kampen al met voldoende uitdagingen en moeten gerespecteerd worden. We kunnen hen niet opofferen met een akkoord dat niet ernstig is", aldus Macron. Hij herhaalde het Franse standpunt dat de stemming en de ondertekening uitgesteld moeten worden. En als de EU toch een stemming wil forceren voor zaterdag, zal Frankrijk tegenstemmen, zei hij.
Meloni: “Beetje extra tijd nodig”
Een tegenstem van Frankrijk hoefde niet meteen een probleem te vormen voor de nodige gekwalificeerde meerderheid. Maar dat ook Italië het te vroeg vond om zijn goedkeuring te geven voor het vrijhandelsakkoord, veranderde de zaak. "Het lijkt ons noodzakelijk om te wachten tot het pakket aanvullende maatregelen ter bescherming van de landbouwsector is afgerond en dit tegelijkertijd uit te leggen en te bespreken met onze landbouwers", zei de Italiaanse president Giorgia Meloni woensdag al.
Dat betekende volgens haar niet dat Italië het akkoord in zijn geheel zou tegenwerken of blokkeren. “Maar zoals we altijd hebben gezegd, zullen we het alleen goedkeuren als er voldoende garanties voor wederkerigheid voor onze landbouwsector.” De Italiaanse president gaf aan dat ze ervan overtuigd is dat zelfs al begin volgend jaar aan de voorwaarden van Italië kan voldaan zijn.
Braziliaanse president laat dan toch opening voor uitstel
Daar kwam evenwel al snel reactie op van Lula da Silva, de president van Brazilië. Hij stelde meteen een ultimatum: als het akkoord zaterdag niet wordt ondertekend, dan zal het ook niet meer gebeuren zolang hij president is. Zijn mandaat loopt nog tot eind 2026. Hij benadrukte nog dat het akkoord "voordeliger is" voor de Europeanen dan voor de Zuid-Amerikaanse landen.
Donderdag klonk hij al wat milder na een telefoongesprek met Meloni. Zij heeft hem beloofd dat uitstel van een week tot een maand wellicht voldoende is voor Italië om alsnog akkoord te kunnen gaan. Lula da Silva zou de boodschap doorgeven aan de leiders van de andere Mercosurlanden (Argentinië, Uruguay, Paraguay en Bolivië) zodat “zij kunnen beslissen wat ze moeten doen”.
Nog geen akkoord over beschermingsmaatregelen
Donderdagavond viel dan eindelijk de beslissing: de Europese Commissie stelt de ondertekening van het akkoord uit tot januari. Daarmee werd de druk van de ketel gehaald in de onderhandelingen tussen het EU-parlement en de lidstaten over de beschermingsmaatregelen die Europa wil voorzien om zijn landbouwers beter te beschermen. Over die beschermingsmaatregelen had het Europees parlement zich dinsdag al uitgesproken, maar moest er dus nog een akkoord worden bereikt met de lidstaten.
Zo stemde het parlement in met een mechanisme voor verscherpt toezicht op de invoer van gevoelige producten, zoals rundvlees, gevogelte en suiker. Als de boeren ernstige schade ondervinden, dan zou de EU de preferentiële tarieven opnieuw tijdelijk kunnen intrekken.
Daarnaast vroegen de parlementsleden dat de Commissie een onderzoek opent wanneer de prijs van een product uit Mercosurlanden minstens vijf procent langer is dan hetzelfde product en de invoer met vijf procent of meer toeneemt. De Commissie had voorgesteld om de drempels op tien procent te leggen. Om sneller te kunnen ingrijpen, willen de Europarlementsleden dat de maximale duur van zo’n onderzoek wordt ingekort: van zes tot drie maanden in het algemeen en van vier tot twee maanden voor de meest gevoelige producten.
Ten slotte bepleitte het halfrond een wederkerigheidsprincipe, dat de Commissie de mogelijkheid zou bieden om vrijwaringsmaatregelen te nemen wanneer producten uit Mercosur niet voldoen aan Europese standaarden op gebied van milieu, dierenwelzijn, gezondheid, voedselveiligheid of arbeidsbescherming.
Bron: Belga / eigen berichtgeving
Beeld: Europese Unie
