Europa vraagt extra inspanningen voor biodiversiteit

In 2001 kwamen de Europese leiders overeen dat het aanhoudende verlies aan biodiversiteit op het continent tegen 2010 volledig moet stoppen. Die doelstelling ligt momenteel veraf. De uitvoering van de bestaande Europese regels loopt immers niet zoals het hoort. Zo heeft liefst 38 procent van de inbreukprocedures in milieuzaken te maken met biodiversiteit en de bescherming van de natuur.

"De doelstelling van 2010 is nog steeds haalbaar, maar ze vereist een versnelde uitvoering op het Europese en nationale niveau", zo verklaarde eurocommissaris voor Milieu Stavros Dimas maandag. De Griek lanceert daartoe een actieplan, dat de respectieve taken en verantwoordelijkheden van de Europese instellingen en de nationale overheden verduidelijkt. Ook wil de eurocommissaris een meer stringente aanpak, met indicatoren en concrete deadlines en doelstellingen.

Dimas eist van de lidstaten meer toewijding bij de uitvoering van Natura 2000. Dat netwerk omvat 20.000 sites die omwille van hun natuurlijke rijkdom speciale bescherming moeten genieten. Het netwerk, goed voor een vijfde van het totale land- en wateroppervlak van de vijftien oude EU-lidstaten, moet niet enkel beter ingevuld en beheerd worden, er zijn ook extra centen nodig. De Commissie wijst erop dat de meerjarenbegroting 2007-2013 onvoldoende fondsen bevat om de jaarlijkse kostprijs van 6 miljard euro te dekken. Ook de lidstaten zullen een duit in de zak moeten doen.

Dimas bepleit ook een uitbreiding van de actieplannen voor de bescherming van bedreigde soorten en wil de bestaande instrumenten beter aanwenden om bijvoorbeeld intensief gebruik van landbouwgrond met hoge natuurwaarde te vermijden, de visbestanden te herstellen en bosbranden te verhinderen.

Tenslotte hamert de Griek op een coherente Europese aanpak op het internationale toneel en bepleit hij meer aandacht voor het wetenschappelijk onderzoek naar biodiversiteit. Volgens een recent rapport van de Verenigde Naties lijden de Europese ecosystemen meer onder de activiteiten van de mensheid dan die van andere continenten. Slechts 1 tot 3 procent van de West-Europese wouden wordt totaal niet gestoord door menselijke activiteiten en sinds de jaren vijftig verloor het continent meer dan de helft van zijn wetlands én de meeste landbouwgronden met een hoge natuurwaarde.

In het Europese dierenrijk wordt 42 procent van de zoogdieren, 43 procent van de vogels, 45 procent van de vlinders, 30 procent van de amfibieën en 45 procent van de reptielen met uitsterven bedreigd. Wereldwijd is de situatie nauwelijks beter. Sinds eind jaren zeventig verloren de tropische regenwouden in de wereld een oppervlakte groter dan de Europese Unie. Elke drie à vier jaar wordt een totale oppervlakte vergelijkbaar met Frankrijk vernield. Het uitsterven van soorten gaan bovendien sneller dan de voorbije millennia. Aan dit tempo dreigt volgens de Commissie een "massavernietiging" op een schaal die men niet meer heeft gezien sinds het verdwijnen van de dinosauriërs.

Het verlies aan biodiversiteit is niet alleen een ramp voor natuurliefhebbers. De ecosystemen en soorten zijn essentieel voor economie, veiligheid, gezondheid en andere aspecten van het dagelijkse leven. Zo schatten economen de waarde van de diensten die ecosystemen leveren op 26.000 miljard euro per jaar. Dat is meer dan het dubbele van het bruto nationaal product van alle landen samen. Die diensten omvatten onder meer de lucht die we inademen, de regeling van het klimaat en de beschikbaarheid van voeding, brandstof, water en medicijnen.