EU bereidt nog strengere emissienormen voor

De industrie werkt schoner, de brandstoffen vervuilen minder en een toenemend aantal auto's is uitgerust met een katalysator. Dat heeft een positief effect op de luchtkwaliteit in Vlaanderen. Die is de voorbije twintig jaar licht verbeterd, zegt de Vlaamse Milieumaatschappij op basis van recent studiemateriaal, verzameld in drie dikke boekdelen en woensdag voorgesteld in Mechelen. Maar VMM waarschuwt ook voor de nieuwe Europese normen die een pak strenger zijn.

Nergens in Vlaanderen, behalve in Beerse waar de fluorconcentratie te hoog is, wordt de bestaande Europese grenswaarde overschreden. Maar met de nieuwe, strengere richt- en streefwaarden heeft Vlaanderen het wel moeilijk, geeft VMM toe. De richtwaarde voor zwaveldioxide (SO2) wordt overal in Vlaanderen licht overschreden. Hoboken scoort slecht (te hoog) voor wat betreft de uitstoot van zware metalen. Voor dioxines en bestrijdingsmiddelen zijn nog geen Europese normen van kracht.

In de voorbije 20 jaar zijn zowat alle lozingen van luchtverontreinigende stoffen door de industrie, de gebouwenverwarming, het verkeer, de land- en tuinbouw en andere bronnen gedaald. Die daling is soms spectaculair, bijvoorbeeld de verzurende emissie die 30 t.h. is afgenomen, de ozonafbrekende emissies zelfs met 43 t.h. Anderzijds zijn de broeikasemissies de voorbije 10 jaar met 12 procent gestegen.

Die stijging is grotendeels te wijten aan een verhoogde CO2-uitstoot door de industrie, de gebouwenverwarming en de raffinaderijen. Sommige gassen in de atmosfeer laten de invallende zonnestralen door en houden de door de aarde teruggekaatste warmtestralen tegen. Die combinatie, vergelijkbaar met het glas in een serre, heet broeikaseffect.

Naar luchtkwaliteit toe blijkt ozonoverlast een belangrijk probleem te zijn, vooral in Vlaams-Brababant, veel minder in West-Vlaanderen. Ozon heeft ook een schadelijke invloed op akkergewassen. Vooral in provincie Antwerpen is de overlast groot. Die provincie haalt ook slechte cijfers voor lood (Hoboken en Beerse) en benzeen (waar het hoogste jaargemiddelde gemeten wordt in Borgerhout).

Wat dioxines betreft zijn vorig jaar zeer sterk verhoogde waarden gemeten in Menen, Roeselare, Olen, Hoboken en Zelzate. De eerste meetresultaten van 2001 duiden op een verbetering, behalve in Hoboken en Wilsele. "Huisvuilverbrandingsovens zijn niet langer de belangrijkste bronnen van dioxine-emissie, maar wel de industrie, particuliere afvalverbranding in openlucht en de verwarming van gebouwen," weet VMM, "al kan je in Vlaanderen niet echt meer spreken van black points."