Energietransitie in de visserij: schepen krijgen sensorpakket dat inzicht geeft over brandstofverbruik

In Zeebrugge wordt het eerste Belgische vaartuig uitgerust met een snelheidsmeter op de romp. Later krijgt het ook een torsiemeter die meet hoeveel kracht de motor zet op de schroef om vooruit te komen. In combinatie met de nieuwe brandstofmeters die begin dit jaar al werden geïnstalleerd en de data die al in VISTools verzameld werd zoals trekkracht, GPS-positie en de werking van waterpompen, bieden de sensoren inzicht in het exacte energieverbruik aan boord en de factoren die er invloed op hebben. "Brandstof maakt 20 tot 30 procent uit van de kosten van een reder", duidt Sander Meyns van de Rederscentrale. "Kleine wijzigingen hebben daarom een grote impact op de rendabiliteit. De nieuwe sensoren zullen ons leren waar de kleine en grote verbeteringen zitten. Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) zal dit voor de reders via VISTools verwerken tot een jaarlijks vaartuigrapport, waarin ze hun verbruik met dat van gelijkaardige vaartuigen kunnen vergelijken. Zo kunnen we op korte termijn evolueren naar energiezuiniger vissen."

Resultaten op lange termijn

Op lange termijn zouden de data ook gebruikt moeten worden door wetenschappers, reders en scheepswerven om energie-efficiënte vaartuigen te bouwen die weinig tot geen fossiele brandstoffen verbruiken. ILVO diende vrijdag een projectvoorstel in om samen met drie scheepswerven, UGent, de Rederscentrale en het Agentschap Landbouw en Zeevisserij deze volgende stap te zetten. "Met de data kunnen onderzoekers en scheepswerven modellen ontwerpen voor hydrodynamische rompvormen en propellers. Het biedt ook inzicht in welke alternatieve brandstoffen geschikt zijn om de energietransitie in de visserij te maken. Per brandstoftype willen we in kaart brengen hoe haalbaar het is, rekening houdend met veiligheid en de impact op de grootte van de schepen", zegt Femke Aers van ILVO.

Europees voorbeeld

België is het eerste land in Europa waar een dataplatform op grote schaal in de vloot wordt uitgerold. Van de 64 Belgische vaartuigen hebben intussen 37 vaartuigen het datasysteem VISTools aan boord dat gelinkt is met de meetsensoren. De installatie van de sensoren gebeurt in het kader van Digivloot, een collectief project van de Rederscentrale in samenwerking met ILVO en gefinancierd door OVIS, het ondersteuningsfonds voor Visserij in Transitie. “Met VISTools kunnen vissers en reders realtime opvolgen hoe rendabel hun trip is. Ze weten hoeveel brandstof het vaartuig verbruikt en zien op een kaart welke visgronden het interessantste zijn”, legt Meyns de meerwaarde van het datasysteem uit. “Tegelijk kunnen ze plekken met weinig of te jonge vis mijden, wat goed is voor de visbestanden en de rendabiliteit van de visserij op langere termijn.” De data in de VISTools software zullen ook accuratere visquota opleveren, wat nu nog gemaakt wordt op basis van oudere data.

Wetenschappers kunnen de data uit VISTools niet alleen gebruiken voor onderzoek naar brandstofverbruik, maar zullen ook veel preciezer de impact van menselijke activiteiten op het mariene ecosysteem kunnen berekenen. “Het systeem biedt een scala aan nieuwe mogelijkheden voor alle gebruikers”, besluit Hans Polet van ILVO. “Het brandstoffenonderzoek is een heel relevante en nieuwe toepassing. In de toekomst kunnen bedrijven nog meer nieuwe tools voor reders en vissers ontwikkelen en kan de overheid het beleid telkens voeren op basis van openheid en samenwerking. Op die manier draagt VISTools bij aan de ontwikkeling van een economisch rendabele, duurzame visserijsector in België.”