De aarde droogt op: 40% van het landoppervlak in de greep van droogte
nieuwsIn de afgelopen 30 jaar kreeg meer dan 75 procent van het wereldwijde landoppervlak te maken met een droger klimaat. In diezelfde periode is het droogtegebied uitgebreid met 4,3 miljoen vierkante kilometer, een oppervlakte 140 keer zo groot als België. Deze groei heeft aanzienlijke gevolgen voor de landbouw, die door structureel watertekort steeds moeilijker wordt. Momenteel beslaat het droogtegebied 40,6 procent van het landoppervlak van de planeet, Antarctica niet meegerekend. “Er is een transformatie gaande die het leven op aarde herdefinieert”, waarschuwen experts.
Volgens een VN-studie over woestijnvorming is in de afgelopen drie decennia een gebied ter grootte van 140 keer België gedegradeerd van gezond, productief land naar droogtegebied. Deze regio’s krijgen niet af en toe eens te maken met droogte, maar worden gekenmerkt door een structureel watertekort, waarbij minstens 45 procent meer water verdampt dan wordt aangevuld door regen of sneeuw. Droogtegebieden variëren in intensiteit, maar in alle gevallen gaat de capaciteit om water op te slaan structureel achteruit.
Van droog naar verwoestijning
“In tegenstelling tot tijdelijke droogteperiodes vertegenwoordigt langdurige droogte een permanente, onverbiddelijke transformatie van dorheid”, aldus Ibrahim Thiaw, uitvoerend secretaris van het VN-verdrag ter bestrijding van woestijnvorming (UNCCD). “Droogtes eindigen op een gegeven moment, maar wanneer het klimaat van een gebied structureel droger wordt, verdwijnt het vermogen om terug te keren naar eerdere, vruchtbare omstandigheden. De huidige drogere klimaten zullen niet terugkeren naar hoe ze ooit waren. Deze verandering herdefinieert het leven op aarde.”
Uit het rapport blijkt dat vooral Europa kwetsbaar is. Meer dan 95 procent van het Europese landoppervlak is in de afgelopen decennia droger geworden. Andere verdrogingshotspots zijn delen van het westen van de VS, Brazilië, Oost-Azië en Centraal-Afrika. “Zolang de opwarming van de aarde doorgaat, zal de vraag naar water blijven stijgen en zullen steeds meer gebieden uitdrogen”, stelt het rapport. In een worst-case scenario kunnen tegen 2100 maar liefst vijf miljard mensen in droogtegebieden wonen. Ter vergelijking: in 2020 leefden al 2,3 miljard mensen (één op drie) in deze regio’s, tegenover één op vijf in 1990.
Dorre toekomst
De transformatie van vruchtbare landschappen naar droogtegebieden heeft ingrijpende gevolgen voor de landbouw, ecosystemen en de mensen die in deze gebieden wonen. Veel van de getroffen regio’s, zoals Argentinië, Spanje en het Zwarte Zeegebied, zijn cruciale voedselproducenten. Langdurige droogte is nu de grootste oorzaak van de achteruitgang van landbouwsystemen en treft 40 procent van het wereldwijde akkerland. Zo zal de opbrengst van maïs in Kenia tegen 2050 naar verwachting halveren als de huidige trends aanhouden.
De economische impact is eveneens aanzienlijk. Afrika verloor tussen 1990 en 2015 ongeveer 12 procent van zijn bruto binnenlands product (bbp) als gevolg van droogte. Voor de komende vijf jaar voorspelt het rapport dat ook Azië bijna zeven procent van zijn bbp zal verliezen door verdroging.
Aanbevelingen
Het VN-rapport dringt aan op actie om de toenemende droogte het hoofd te bieden. Het pleit voor betere monitoring, duurzaam landgebruik, investeringen in waterbeheer en het versterken van de weerbaarheid van kwetsbare regio's.
“De urgentie van dit rapport kan niet genoeg worden benadrukt”, zegt Andrea Toreti, co-auteur en wetenschapper bij het Joint Research Centre van de Europese Commissie. “Toenemende droogte zal het wereldwijde landschap veranderen, traditionele levenswijzen uitdagen en samenlevingen dwingen hun relatie met land en water te herzien. Net zoals klimaatverandering en biodiversiteitsverlies, vraagt droogte om gecoördineerde internationale actie en een onwrikbare toewijding aan duurzame ontwikkeling.”
0
Wereldwijd landbouwareaal geclassificeerd al droogtegebied
0
Wereldwijd landoppervlak geclassificeerd al droogtegebied
0
30.9 Wereldbevolking die in droogtegebied leeftBron: Eigen berichtgeving
