“Droogte lijkt aan te houden, grondwaterpeil komt in gevaar”

De voorbije dagen verschenen er in veel Vlaamse kranten berichten over de droogte nu de regen al weken uitblijft. Toch ligt het neerslagniveau van de afgelopen drie maanden op de grens van normaal en droog, stelt Marijke Huysmans. Op basis van de weersvoorspellingen van het KMI voor de komende tien dagen, kan er binnen enkele dagen wel gesproken worden over droogte. “Op de kaart van het KMI kleuren grote gebieden van Vlaanderen over enkele dagen donkerbruin en is er sprake van uitzonderlijke droogte die normaal gezien eens in de vijftig jaar plaatsvindt. Helaas komen deze uitzonderlijke droogtes steeds vaker voor.”

Over de impact op de landbouw op dit moment kan Huysmans geen uitspraken doen al ziet zij op social media wel berichten langskomen van boeren die smachten naar regen. “Ook ik weet natuurlijk niet wat het weer gaat doen naar de zomer toe”, voegt zij er aan toe. Toch is er wel enige reden voor ongerustheid voor landbouwers. “Door de aanhoudende droogte zal het grondwaterpeil zakken en wordt de buffer voor de zomer al verder opgebruikt.”

Herhaling van 2018, 2019 en 2020?

De gedachten bij deze berichten gaan al gauw terug naar 2018, 2019 en 2020, drie uitzonderlijk droge jaren waarbij er in de landbouw grosso modo slechte oogstopbrengsten genoteerd werden. Huysmans stelt dat de uitgangspositie dit jaar beter is dan in 2019 en 2020. “Toen lag het grondwaterpeil bij het ingaan van de zomer op een zeer laag peil door het droge jaar ervoor. Dit jaar is deze situatie beter door de extreme regenval in 2021.”

Huysmans grijpt de media-aandacht aan om aandacht te vragen voor maatregelen die onze weerbaarheid tegen extreme periodes van droogte kunnen verbeteren. “Er is geen reden voor paniek, berusting of pessimisme. Vlaanderen is geen woestijn. In tegenstelling tot veel andere regio’s in de wereld valt er hier op jaarbasis voldoende regen. Er zijn oplossingen om onszelf weerbaar te maken tegen droogte en waterschaarste.”

Weerbaarheid van watervoorziening verbeteren

Terwijl boeren maatregelen kunnen nemen om het regenwater langer vast te houden (infiltratie, slimmer draineren, opslag regenwater), kan ook de consument een wezenlijke bijdrage leveren. De helft van het drinkwater bestaat uit oppervlaktewater, de andere helft uit grondwater. Van het grondwatergebruik in Vlaanderen, gaat de helft naar drinkwater. “Door hier bewuster mee om te gaan, regenwater op te vangen en te gebruiken en bijvoorbeeld je gazon niet te bewateren, kun je de druk op het grondwaterpeil enorm verminderen”, stelt zij.

De professor ziet heel wat in circulair watergebruik. “De voorbije jaren zijn er tal van projecten opgezet waarbij de industrie gezuiverd afvalwater uitwisselt met landbouwbedrijven. Ook wordt er actief gekeken naar het hergebruik van huishoudelijk afvalwater.”

Mogelijke maatregelen zijn uiteraard al langer bekend, maar Huysmans wijst ook op het gevaar van verharding. Veel regenwater wordt hierdoor niet afgeleid naar het grondwater, maar verdwijnt via de riool – na zuivering - in het oppervlaktewater. De toestand voor het oppervlaktewater is op dit moment ook nog niet zorgwekkend, benadrukt Huysmans. “Het waterpeil in de rivieren is op dit moment nog zeer behoorlijk.”