Daling varkensproductie structureel ondanks betere prijsvorming

De varkensproductie, net zoals elke andere economische activiteit, kende decennialang een conjuncturele golfbeweging waarbij het aanbod reageerde op de prijs. Betere prijzen betekende dat varkenshouders meer biggen opzetten en bij slechte prijzen nam de productie af. Dat laatste is duidelijk te zien in 2022. Vorig jaar werden er in België 10,5 miljoen varkens geslacht, 9,2 procent minder dan het jaar ervoor (11,6 miljoen).

Michael Gore gedelegeerd bestuurder van FEBEV wees ter verklaring in een eerder artikel in VILT op de crisis in de varkenshouderij. “Door de aanhoudende slechte prijsvorming en een onzeker wettelijke kader hebben er vorig jaar veel varkenshouders de brui aan gegeven. Daardoor werden er minder varkens gehouden en vonden er minder slachtingen plaats."

Ook in Duitsland is een sterke daling van de varkensproductie te zien in 2022. Uit het laatste EU-marktbericht blijkt dat het aantal slachtingen van varkens er met 9,2 procent afnam ten opzichte van 2021. In vergelijking met 2016 is de varkensvleesproductie In Duitsland met bijna een vijfde afgenomen. In België was het verval minder dramatisch en vonden er in 2022 5,9 procent minder slachtingen plaats dan in 2016.

Onzekere toekomst

Nu de prijsvorming in de varkenshouderij behoorlijk is, zou je volgens het bovengeschetste marktmechanisme een tegenovergestelde reactie verwachten: het opzetten van meer biggen en een stijging van de productie. Alhoewel het te vroeg is om het effect van de prijzenverbetering te monitoren (de opfok van big tot slachtrijp varken bedraagt negen maanden, red.) denkt Joris Coenen niet onmiddellijk dat het komt tot een forse productiestijging. “Het lijkt erop dat er de komende tijd bedrijven zullen verdwijnen. Ik denk niet dat de extra productie als gevolg van de prijsstijging deze uitval compenseert”, vertelt de verantwoordelijke van Belgian Meat Office (BMO), een organisatie onder VLAM.

Coenen stelt dat de varkensuitval structureel is en wijst op de varkensstoppersregeling waarop varkensbedrijven kunnen intekenen en de onzekerheid die nog altijd met onder meer het stikstofdossier gepaard gaat. "Investeringskredieten zijn om dezelfde redenen wellicht moeilijker te bekomen, en zijn in elk geval ook duurder geworden.” Hij constateert om deze redenen dat oudere varkenshouders ermee stoppen en jongeren niet verder zetten.

Goede tijden voor blijvers

De hoge biggenprijzen van het moment zou kunnen duiden op een sterke vraag van varkenshouders naar nieuwe biggen. Maar het is volgens Coenen twijfelachtig of deze goede prijs door de binnenlandse vraag tot stand komt. “Je ziet op het moment ook veel biggenexport naar Spanje waar de sector kampt met een nieuwe PRRS-stam (een veelvoorkomende virusziekte bij varkens, red.), genaamd Rosalia.” Tegelijk is het aanbod van biggen uit Nederland en Denemarken lager dan vorig jaar.

De afbouw van de varkensproductie betekent in principe goed nieuws voor de overblijvers, stelt ook Coenen. “Minder aanbod van varkensvlees kan de prijzen stuwen.” Toch is de varkensexpert voorzichtig. “De consumptie van vlees gaat er in deze duurdere tijden ook op achteruit, wat wijst op een gedaalde vraag. Bijvoorbeeld in Duitsland, waar het verbruik per capita in 2022 daalde met 8,8 procent in vergelijking met 2021."