Businessmodel aardbeienteelt onder druk door hoge gasprijzen
Het verdienmodel van veel verwarmde serreteelten staat sterk onder druk door de volatiele en zeer hoge gasprijzen van het moment. SBB Accountants & Adviseurs bracht de kritische kostprijs van energie in kaart voor de aardbeienteelt. “Bedrijven moeten voor aanvang van de volgende gestookte teelten – in het najaar van 2022 - zeer goed de energiekosten in beeld brengen en op basis daarvan keuzes maken voor het wel of niet planten.”
De doorsnee aardbeienteler kende redelijke tot goede jaren met een gemiddelde opbrengst van 3,5 tot 3,75 euro per kilo tegenover een gemiddelde kostprijs van 2,8 tot 3,1 euro per kilo. Dit ogenschijnlijk stabiele verdienmodel kwam plotseling ten einde voor sommige telers toen de grasprijs in het najaar van vorig jaar sterk begon te stijgen. “De gasprijs bedroeg jarenlang zo’n 25 euro per MWh maar nu ligt hij boven de 110 euro per MWh. Hierdoor is de kostprijs gestegen en zijn de opbrengsten niet meer voldoende om marge te behouden”, vertelt Bart Baets, consulent tuinbouw bij SBB.
Deze dalende tot negatieve marges gelden als de teler volgens het normale stookregime verwarmt en gas moet aankopen met een variabel contract. In de praktijk hebben veel telers de verwarming teruggeschroefd om zo de energiekosten onder controle te houden, maar daardoor is de productie verlaat. Telers die werken met vaste gascontracten, hebben wel gewoon door kunnen produceren.
Benchmarken door individuele bedrijven
Baets bracht de kostprijs en opbrengsten van tientallen glastuinbouwers actief in de aardbeien- en ook tomatenteelt in kaart over een aantal jaar. Het gaat om bedrijven die de combinatie hebben van gestookte serreteelte, plastic serres en stellingenteelt.
Sectorgemiddeldes maken het voor individuele bedrijven mogelijk om te benchmarken”, verklaart Baets de cijferoefening. Het accountants- en adviesbureau heeft hieromtrent een serie masterclasses uitgewerkt waarin het serrebedrijven slimmer wil laten ondernemen door de ontwikkelingsmogelijkheden, de financieringmix (19 april) en kostenstructuur (3 mei) te bekijken. Volgens de expert glastuinbouw hebben bedrijven niet altijd een duidelijk beeld van de kostprijsstructuur van de verschillende teelten op hun bedrijf. Deze structuur is juist op dit moment belangrijk nu de kosten voor energie en grondstoffen de pan uit rijzen.
Hoewel ook de prijzen voor meststoffen hoge toppen scheren, blijft energie de belangrijkste teeltkost. Bij 25 euro per MWH bedraagt de gasprijs 15 tot 20 procent uit van de totale kostprijs, bij 100 euro loopt dat op naar 50 tot 60 procent. Op basis van de berekeningen stelt SBB dat 50 MWh de kritische kostprijs betreft. “Vele bedrijven zullen dan break even draaien zonder marge op hun teelt. Dat is dus het moment dat je je moet afvragen of je wel aardbeien rendabel kan telen. Het is immers niet de bedoeling om er geld bij te geven.”
Winterteelt bij hoge gasprijs ter discussie stellen
De kans dat de prijzen van aardbeien plotseling gaan stijgen, acht Baets niet waarschijnlijk. De prijsevolutie vertoont over de laatste jaren een soortgelijk patroon. “Als je dezelfde marges wilt halen dan moet de opbrengst oplopen naar 4,5 tot 5 euro per kilo. Het is natuurlijk mogelijk, maar het lijkt mij niet waarschijnlijk. Zeker niet als je ziet dat de koopkracht door de inflatie sterk onder druk staat en dat mogelijk producten zijn waar het eerst op bezuinigd wordt.”
Als de gasprijs de komende maanden niet verder daalt, zullen de gestookte najaarsteelten onder glas een ander verloop kennen. Bedrijven zullen vroeger planten of sneller de gaskraan dichtdraaien en dus sneller de teelt beëindigen.
Waar de gasprijs komende winter vermoedelijk hoog blijft volgens Baets, zou dat in 2024 en 2025 zeker anders kunnen liggen. Op de termijnmarkt kunnen op dit moment prijzen worden vastgelegd voor respectievelijk 46 en 35 euro per MWh. “Het zijn niet meer de bodemprijzen van de afgelopen jaren, maar beter dan 110 euro per MWh. Misschien gaan we in toekomst wel verder vooruit plannen en kopen we niet langer gas in aan de laagste prijs, maar aan een vaste prijs. Dat zou stukje ondernemerszekerheid bieden”, aldus Baets die vermoedt dat de stabiele, lage prijzen op de spotmarkt verleden tijd zijn.
Bron: Eigen berichtgeving
