Burgeronderzoek toont op 43 procent van meetplaatsen een uiterst slechte zwemkwaliteit aan
Uit een burgeronderzoek van vzw Waterland blijkt dat op 43 procent van de meetplaatsen de E. colinorm, die stelt dat het veilig is om te zwemmen overschreden werd. In meer dan de helft van de meetplaatsen was het wel veilig om te zwemmen. De metingen werden niet enkel in erkende zwemwateren genomen, maar op 401 verschillende plaatsen in de Vlaamse en Brusselse waterlopen.
Meer dan 200 Vlamingen en verenigingen gingen de afgelopen weken op 401 plaatsen op zoek naar sporen van de bacterie E. coli in rivieren, kanalen, beken en plassen. Ze deden dat op vraag van de vzw Waterland, die de campagne ‘Watermonsters’ doopte. “Zwemmen in open water is een tastbare manier om het contact met het water terug te vinden. Maar we hebben vandaag echter geen goed zicht op waar het in Vlaanderen nu goed of slecht gesteld is met die zwemwaterkwaliteit”, stelt Waterland in hun rapport. Om de zwemwaterkwaliteit te analyseren wordt onder meer de E. colibacterie onder de loep gelegd. Omdat deze bacterie geen indicator is voor de ecologische waterkwaliteit, wordt dit niet door de overheid opgevolgd in alle waterlopen. Daarom zette de vzw zelf een actie op poten.
Voor de beoordeling van E. coliwaarden heeft de vzw de Vlaamse richtlijnen voor water in zwemvijvers- en plassen als leidraad genomen. Deze normen stellen dat een concentratie boven 2.000 kolonievormende eenheden (KVE) per 100 milliliter water wordt beschouwd als een risico voor de gezondheid. In concentraties tussen 1.000 en 2.000 KVE wordt zwemmen afgeraden voor kinderen, ouderen of mensen met een lage weerstand. Onder de 1.000 KVE is zwemmen over het algemeen veilig.
In hun eerste metingen zag Waterland in meer dan een derde van de stalen E. coliwaarden boven de 2.000 KVE per 100 milliliter. Iets meer dan de helft van de meetplaatsen (57%) is van voldoende kwaliteit voor de brede bevolking om in te zwemmen, met waarden onder 1.000 KVE.
De E. coliwaarde dient ook als een belangrijke maatstaf om de prestaties van ons rioleringsnetwerk te evalueren
ABS: “Waterkwaliteit verbeteren vergt inspanningen van iedereen”
1 december 2023Bronnen
De E. colibacterie kan op drie manieren in het water terechtkomen. “De voornaamste bron is de overstortwerking uit rioleringen”, duidt Waterland in het rapport. “Dit gebeurt wanneer bij hevige regenval het rioleringssysteem te veel water te verwerken krijgt, waardoor ongezuiverd in de waterloop stroomt. Hoewel dit in principe alleen bij zeer hevige neerslag hoort voor te komen, zijn er sommige rioolstelsels waar de overstorten vaker actief zijn dan wenselijk. Een tweede bron zijn woningen die nog niet op de riolering aangesloten zitten. De E. coliwaarde dient ook als een belangrijke maatstaf om de prestaties van ons rioleringsnetwerk te evalueren. Een derde bron van E. coli kunnen we verwachten van het uitrijden van dierlijke mest op de velden. Dit zullen we vooral tijdens het mestseizoen kunnen terugvinden bij overvloedig uitrijden van mest die dan in de waterlopen terechtkomt.”
“De belangrijkste conclusie van onze analyse is dat de hoogste samenhang tussen de concentraties van E. coli en de drie verschillende bronnen werd gevonden bij huishoudelijke lozingen”, gaat Waterland verder. “We hebben ook een correlatie vastgesteld met overstorten, zij het in mindere mate en zonder correctie voor het weer. De landbouwdruk toont geen specifieke relatie met onze resultaten, maar het is mogelijk dat dit in sommige gebieden toch een rol speelt. Bovendien kan in natuurgebieden en recreatiegebieden tijdelijk een E. colibesmetting optreden door wilde dieren of bijvoorbeeld honden die in het water spelen.”
Opvolging
De vzw geeft aan dat hun meting een momentopname van maart 2024 is. Een positief of negatief meetresultaat wil niet noodzakelijk zeggen dat dit de permanente waarde is. “Om nauwkeuriger conclusies te trekken en verbanden te leggen tussen E. coliwaarden en bronnen van verontreiniging, zijn meer en regelmatige metingen noodzakelijk”, aldus de vzw. In de toekomst wil Waterland samen met waterloop- en infrastructuurbeheerders de waterlopen verder analyseren.
“Verder onderzoek om tendensen vast te stellen waar overheden mee aan de slag kunnen, is noodzakelijk”, aldus Waterland. Daarnaast stelt de vzw dat het koppelen van deze metingen aan de meetnetwerken van Aquafin en VMM nuttig zou zijn om een beter beeld te krijgen van de waterkwaliteit en de bronnen van vervuiling in Vlaanderen. “Deze aanpak zou helpen bij het ontwikkelen van gerichte maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren en de E. coliverontreiniging te verminderen.”
