Meer boeren kiezen voor batterijen: "Energiekost in eigen handen en meer duurzaamheid"
ReportageDanny Matthysen, die op twee locaties braadkippen en mestkalveren houdt in Brecht, heeft een tweede batterijpakket in gebruik genomen. De batterij maakt het mogelijk om pieken op het net af te vlakken en geld bij te verdienen op de onbalansmarkt. De boer stelde zijn bedrijf open voor een demodag van Boerenbond over de mogelijkheden van batterijen op een landbouwbedrijf. “Op termijn zullen alle boeren gaan voor een groenestroomopwekker in combinatie met een batterij. Het stelt je in staat de energiekosten in de hand te houden en bovendien verhoog je de duurzaamheid van je bedrijf, iets wat op termijn steeds meer gevraagd zal worden door verwerkers.”
Kort voor de start van de Boerenbond-demodag batterij in Brecht poseert Dany Matthysen voor de twee batterijen die hij eerder dit jaar in gebruik nam. De landbouwer die op deze locatie 160.000 braadkippen houdt en 800 vleeskalveren, investeerde eerder al op een tweede kalverlocatie in batterijen. Hiermee kan hij de stroom die zijn zonnepanelen opwekken, tijdelijk stockeren. “Op piekmomenten kan ik de stroom vervolgens inzetten zodat de kosten voor ingekochte stroom gedrukt worden”, vertelt de landbouwer.
Eco Technics, de installateur van deze batterij en vele anderen batterijen bij landbouwbedrijven in de regio, becijferde dat Matthysen het batterijpakket, goed voor een opslag van 484 kWh, binnen de vier of vijf jaar terugverdiend heeft. “Bij welke investering in de landbouw is er sprake van een dergelijk rendement”, stelt de boer die een grote breuk constateert met het landbouwondernemerschap van vroegere tijden. “Vroeger was je vooral met je vee bezig. Tegenwoordig moet je veel breder kijken en redeneren en besteed je nog maar 40 procent van je tijd aan de dieren.”
Goede conjunctuur en stilstand in stallenbouw
Matthysen was vorige week gastheer van een demodag batterijen van Boerenbond. De landbouworganisatie houdt al enkele jaren op rij een serie demodagen door Vlaanderen over de inzet van groene stroomoplossingen, van zonnepanelen tot windmolens, pocketvergisters en batterijen. “Landbouwers hebben de wind in de zeilen en door het stikstofdossier liggen investeringen in uitbreidingen of nieuwe stallen stil. Men kijkt daardoor nadrukkelijk naar groenestroomoplossingen”, vertelt Laurens Vandelannoote, energie-consulent van Boerenbond.
Vandelannoote constateert dat de vraag naar batterijen dit jaar geëxplodeerd is, terwijl de vraag naar windmolens bijvoorbeeld op een laag pitje staat. “Elke dag krijg ik wel één of twee vragen van boeren over batterijen.” De interesse bleek ook uit de opkomst tijdens de demodag in Brecht. Zo’n 80 boeren uit de regio hadden de weg naar het veebedrijf gevonden.
Onder hen ook braadkippenhoudster Lotte Aertsen uit Wuustwezel. “Wij hebben vorig kwartaal een batterij van 250 kWh besteld. Deze zou begin volgend jaar geleverd moeten worden.” Melkveehouder Ton van den Broek is zo ver nog niet. “Wij overwegen een batterij in gebruik te nemen”, vertelt de boer uit Merksplas die bijgestaan wordt door zijn zoon die bij een chemiebedrijf in de Antwerpse haven werkt. “Hij heeft de meeste technische kennis.” Zijn andere zoon was thuisgebleven om de runderen te verzorgen.
Vandelannoote constateert dat dit jaar melkveehouders veel interesse tonen in de batterij, terwijl vorig jaar de pluimveehouders domineerden. Hij ziet een aantal verklaringen voor de plotselinge interesse in de batterij. “De techniek is natuurlijk vrij nieuw en het voorbije jaar is de prijs enorm afgenomen, misschien wel met de helft of meer.” Daarnaast is door de massale opkomst van zonnepanelen en windmolens, waarbij het stroomaanbod bij tijden explodeert, sprake van negatieve energieprijzen waardoor boeren geld moeten betalen voor het terugplaatsen van stroom op het net. “Op dat soort momenten kan de batterij natuurlijk bijzonder nuttig zijn door te voorkomen dat er stroom op het net geïnjecteerd wordt.”
VLIF-steun draagt ook bij aan vraag
Een andere verklaring is ook het bestaan van investeringssteun door het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Batterijen zijn opgenomen in de maatregelenlijst van VLIF-steun met een steunpercentage van 40 procent. Voor jonge boeren loopt dat op tot 50 procent. “Daarnaast wordt er in VLIF gewerkt met een forfaitair bedrag van 450 euro per kWh. Omdat de prijzen van batterijen sterk gedaald zijn (tot 350 à 400 euro per kWh) betekent dit in de praktijk dat het subsidiepercentage nog hoger ligt”, aldus Vandelannoote.
De terugverdientijd van vijf jaar die Ecotechnics berekent, houdt geen rekening met de subsidie. Boerenbond, die evenmin rekent met de subsidie, gaat in zijn adviesverlening aan boeren eerder uit van een verdienperiode van acht jaar voor een batterij die focust op het ondersteunen van het landbouwbedrijf. Het grote verschil zit hem in het inzetten van de batterij voor de onbalansmarkt. “Elke energieleveranciers moet zijn gebruik in evenwicht houden. Als er grote verschillen tussen geschat gebruik en aanbod en effectief gebruik en aanbod optreden, moet de leveranciers stroom extra kopen of verkopen. Op deze momenten kun je de batterij laten ontladen”, klinkt het bij Eco Technics.
Vandelannoote spreekt in verband met de onbalansmark over een “extraatje”. Hij verklaart: “Je weet ook niet hoe lang de onbalansmarkt interessant blijft. Energieleveranciers zijn bezig met de aanleg van grote parken om hier zelf op in te kunnen spelen. Het is dus goed mogelijk dat ze de kleine batterijen niet meer nodig hebben op termijn. Bovendien loop je ook een bepaald risico. Het blijft toch een soort van speculeren.”
Verhogen van de autoconsumptie
In zijn adviesverlening aan boeren focust Vandelannoote in eerste instantie op de anderen voordelen van de batterij. “Het is in eerste instantie bedoeld om eigen opgewekte groene stroom te kunnen opslaan en zo de autoconsumptie op je bedrijf te verhogen. Waar normaal gezien tot 40 procent van de opgewekte stroom uit zonnepanelen op het bedrijf kan worden ingezet, kan dat percentage met een batterij verhoogd worden tot zeventig procent, afhankelijk van de individuele situatie.”
Behalve het vergroten van de eigen consumptie van zelf opgewekte stroom, kan een batterij ook dienen voor het opvangen van pieken. “Het zijn deze pieken waarop een bedrijf extra belast wordt”, verklaart Vandelannoote. “Door deze pieken op te vangen met de inzet van de batterij kun je de stroomkosten reduceren.”
Op de derde plaats van belangrijke voordelen van de batterij staat het mechanisme van de day-ahead markt. Belpex, dat fungeert als een platform voor de handel in elektriciteit tussen producenten, leveranciers en traders op de Belgische energiemarkt, stuurt een dag op voorhand de elektriciteitsprijzen van de volgende dag door. “Boeren kunnen hierdoor inschatten op welk moment de elektriciteitsprijs laag ligt en zij hun batterij kunnen laden. Hierdoor kunnen ze vermijden op dure momenten stroom in te kopen”, aldus Vandelannoote.
Hausse nog niet voorbij
De energieconsulent voorspelt dat de hausse van de batterij voorlopig niet voorbij is. Hij verwacht dat een combinatie van groenestroomopwekkers en een batterij de regel gaat worden in landbouwend Vlaanderen. “Landbouwers slagen er hierdoor enerzijds in in om het stroomgebruik en kosten op hun bedrijf beheersbaar te houden, anderzijds vergroten ze hiermee de duurzaamheid van hun bedrijfsvoering.” Hij voorspelt dat duurzaamheid steeds meer een thema gaat worden. “Grote bedrijven, waaronder verwerkers, worden steeds meer gedwongen door wetgeving om hun CO2-voetafdruk te verminderen. Grote kans dat zij dat in toenemende mate gaan verlangen van bedrijven verderop in de keten.”
