Boerenprotest in Europa gaat crescendo
AnalyseHet protest van landbouwers in verschillende Europese lidstaten lijkt maar niet af te nemen. In Brussel vond woensdag een protestactie plaats van onder meer Franse en Belgische landbouworganisaties. En na aanhoudend protest in Duitsland, lijkt ook het protest in Frankrijk verder uit de dijen. Voor de nieuwe regering van de Franse premier Gabriel Attal is het alle hens aan dek om de woede van de boeren bekoeld te krijgen.
Protest voor Europees Parlement
Woensdag, de dag dat het stikstofdecreet ter stemming werd gebracht in het Vlaams Parlement, vond er een protestactie plaats op het Luxemburgplein in Brussel. Voor het gebouw van het Europees parlement voerden vertegenwoordigers van de Franse organisatie Coordination Rurale en de European Milk Board (EMB) actie. Zij kregen ook steun uit Vlaamse hoek. Vertegenwoordigers van ABS waren er aanwezig om van zich te laten horen.
EMB en CR: “Boeren staan onder grote druk
EMB wees erop dat er de laatste tijd in heel veel Europese landen boerenprotesten plaatsvinden. “Om verschillende redenen, maar het onderliggende probleem is hetzelfde”, klinkt het bij de organisatie. “Boeren kunnen vandaag geen deftig inkomen halen uit hun werk. Door jarenlang minachting te tonen voor de situatie van landbouwers, zijn boeren steeds onder grotere druk komen te staan. Die druk kan alleen weggenomen worden met fundamentele, duurzame hervormingen van het systeem”, aldus voorzitter Kjartan Poulsen. EMB pleit voor een kostendekkende prijzen. “Die zijn noodzakelijk binnen de context van de Europese Green Deal. Alleen met stabiele prijzen zullen de landbouwers tegemoet kunnen komen aan de milieu-eisen.”
Véronique Le Floc'h, voorzitter van de Franse organisatie Coordination Rurale (CR), stelde dat de huidige boerenprotesten in Europa duidelijk maken dat de slechte vooruitzichten voor de landbouwsector aangepakt moeten worden. "Het ultraliberale Europese beleid voortzetten, met vrijhandelsovereenkomsten en import van levensmiddelen die niet aan onze normen voldoen, vormt een reële bedreiging voor de boeren."
ABS: “De zoveelste noodkreet”
“Onze deelname aan deze actie was een zoveelste noodkreet”, verklaart ABS-voorzitter Hendrik Vandamme de deelname van de organisatie. “De problemen van de landbouw draaien niet alleen om stikstof. Het gaat ook om het gevecht om de steeds schaarser wordende open ruimte.” Volgens de voorzitter wordt landbouwgrond steevast aanzien als restruimte. “Het platteland is een speeltuin geworden, maar niet voor de boer. De boer wordt er alleen maar gedoogd.” Een trend die in zijn ogen ook in de hand wordt gewerkt door het Europees beleid waarbij de voorzitter vooral de Green Deal viseert.
Hij verwijst daarbij naar het Vlaams pachtdecreet, het parkendecreet en nu komt daar ook het stikstofdecreet bij. “Die zetten de ontmanteling van de landbouw enkel kracht bij. Landbouw was en blijft de eerste behoeder van de open ruimte, maar als dank hiervoor worden we nu weggejaagd door terreinbeherende organisaties. Voor hen is het een winstgevend en lucratief spel geworden om met torenhoge subsidies boeren van hun gronden te verjagen”, stelt Vandamme.
Hij stelt ook vast dat de kostprijs van de primaire voedselproductie enorm gestegen is. Door alle extra Europese en Vlaamse regelgeving die er verder nog aankomt, zal die kostprijs alleen maar toenemen. Dat is volgens ABS geen probleem als daar ook extra inkomsten tegenover staan. Maar dat is niet het geval. “De verschillende overheden durven de burger niet te confronteren met de gevolgen van de foute keuzes die ze gemaakt hebben. Daarom krijgen goedkope producten uit derde landen steeds vlotter markttoegang. Dat die producten zijn geteeld op een manier die hier verboden is, vormt geen belemmering voor hen”, aldus de ABS-voorzitter.
De verschillende steunmechanismes die er voor de landbouw bestaan, noemt hij een vergiftigd geschenk. “Het wantrouwen van overheidsinstanties tegenover landbouw heeft geresulteerd in een enorme bureaucratische mallemolen”, meent Vandamme. Hij heeft ook zijn buik vol van “de stuurlui die aan wal staan”. “Quasi dagelijks worden we overvallen door profeten die het allemaal veel beter weten, terwijl die nog nooit een modern landbouwbedrijf gerund hebben, laat staan er economisch verantwoordelijk voor geweest zijn. Dat is evenwel geen belemmering om volop in de subsidiepot te graaien en op het beleid te wegen, met alle gevolgen van dien.”
Protestactie met omgekeerde verkeersborden gaat over de tongen
17 januari 2024Landbouwers vragen volgens ABS niet veel. “We willen enkel hun maatschappelijke taak kunnen vervullen en eerlijk behandeld worden. We vragen erkenning als essentiële sector in een steeds woeligere wereld waar zekerheden steeds minder zeker worden. We hebben recht op een landbouw en open ruimte beleid dat de landbouwer eerlijk behandelt en dito grondenbeleid”, vat voorzitter Vandamme het buikgevoel dat bij de Vlaamse landbouwers leeft, samen.
Omgekeerde plaatsnaamborden
Dat de onvrede groot is, bleek ook uit het feit hoe snel de actie met de omgekeerde plaatsnaamborden verspreid geraakte in Vlaanderen. Gestart in de Westhoek, als nieuwe actie van Boerenhart Vlaanderen, stonden al gauw in heel Vlaanderen plaatsnaamborden op hun kop. Zonder centrale communicatie maar via berichten in Whatsapp-groepen ging de actie als een lopend vuurtje. In elke Vlaamse provincie werden tientallen borden omgedraaid. Hoewel het Agentschap Wegen en Verkeer waarschuwde voor gevaarlijke situaties, lieten burgemeesters ze her en der wel hangen omdat ze het protest steunden.
Ook in Frankrijk komen boze landbouwers op straat
21 januari 2024Blokkade van Parijs niet uitgesloten
De inspiratie voor die actie haalden de Vlaamse landbouwers bij hun Franse collega’s. Eind vorig jaar werden daar uit protest de eerste plaatsnaamborden op hun kop gehangen. Intussen gaan de boeren daar een stap verder. Vorige week donderdag zijn ze in Toulouse gestart met filterblokkades op belangrijke invalswegen. Ook hier verspreidde het protest zich als een olievlek over het land. Begin deze week stierven zelfs een boerin en haar minderjarige dochter tijdens het protest toen een auto inreed op de blokkade. Er wordt verwacht dat er tegen vrijdag in elk arrondissement in Frankrijk acties zullen plaatsvinden.
Dat zorgt voor de nodige zenuwachtigheid bij de politieke leiders in het land. Maandagavond al sprak de kersverse premier Gabriel Attal met een delegatie landbouwers. De premier toonde begrip voor de boeren en beloofde om snel zelf boerderijen te gaan bezoeken om meer te weten te komen over de sector. Dat de Franse politiek de problemen van de landbouwers serieus neemt, blijkt ook uit het feit dat president Emmanuel Macron zich deze week rechtstreeks tot de boeren richtte. Daarbij liet hij weten dat hij de regering gevraagd heeft alle zeilen bij te zetten om concrete oplossingen te vinden voor de problemen die ze ondervinden. Minister van Landbouw Marc Fesneau heeft intussen aangekondigd dat hij binnen de week met belangrijke aankondigingen komt.
Wekenlange boerenprotesten in Duitsland
Daarmee wil de politiek vermijden dat het tot een blokkade van Parijs komt of dat de actie uitgroeit tot een bredere protestbeweging. Dat gebeurde de afgelopen weken ook in Duitsland. Daar startten de eerste protesten eind vorig jaar en recent kwamen de landbouwers meer dan een week lang elke dag op straat. Die protestweek eindigde met een grote blokkade door 6.000 tractoren en een veelvoud aan landbouwers in de hoofdstad Berlijn.
De directe aanleiding voor het protest in Duitsland was het wegvallen van de belastingsvrijstelling voor diesel voor landbouwtractoren, maar aan de basis ligt een breed ongenoegen van de landbouwers over het gebrek aan respect dat ze krijgen van politiek en maatschappij.
Waalse boeren plannen volgende week actie
Ook in Wallonië neemt de onrust intussen toe. Landbouworganisatie Féderation Wallonne de l’ Agriculture (FWA) wil vanaf maandag 29 januari een actieweek houden. De Waalse boeren willen op die manier hun ongenoegen tonen over te lage inkomsten, te ingewikkelde wetgeving en te veel administratie.
"We hebben het niet over blokkades, maar eerder over wegversperringen. Volgende week zullen er elke dag acties plaatsvinden in een andere Waalse provincie”, aldus de organisatie. Marianne Streel, voorzitter van FWA, is van mening dat het op die manier mogelijk zijn "om de mensen mee te krijgen, om hen uit te leggen dat de kwestie ook hen aangaat".
Twee andere Waalse landbouworganisaties, Fugea en FJA, werden al gecontacteerd door de FWA, maar hebben nog geen officiële beslissing genomen hebben over hun deelname aan de actie.
Poolse boeren boos over Oekraïense import
Ook in het Oosten van Europa rommelt het al lange tijd. Poolse boeren hebben afgelopen woensdag meer dan 160 wegen geblokkeerd in het land. Ze klagen daarmee de "ongecontroleerde" import aan van Oekraïense voedingsmiddelen. De boeren eisen een herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie. “De buitensporige opening van de Europese Unie en de toevloed van goederen van buiten de Europese Unie, ook uit Oekraïne, hebben de Poolse markt grondig verstoord", aldus de Poolse landbouwminister Czesaw Siekiersk. Hij zei dat de te lage rendabiliteit van de landbouwproductie "zichtbaar is in de meeste EU-lidstaten".
Het is niet de eerste keer dat Poolse landbouwers om deze reden op straat komen. Al maandenlang houden ze filterblokkades aan de grens met Oekraïne om hun ongenoegen te uiten. Ook andere Oost-Europese landen klagen al langer over de import van Oekraïense producten en steunden een importverbod voor Oekraïens graan, zoals bijvoorbeeld Roemenië of Litouwen. De Europese Unie moest met geld over de brug komen om de gemoederen te bedaren.
Europese Commissie zoekt antwoord op onrust
De brede onrust in Europa onder landbouwers baart ook de Europese Commissie stilaan zorgen. Donderdag organiseert ze een bijeenkomst met landbouworganisaties, de voedingssector, ngo’s en experts. Daarmee wil de Commissie een antwoord bieden op de onrust. Ook is het de bedoeling om draagvlak te scheppen voor het belang om ecologische transitie en landbouw met elkaar te verzoenen. Vorige week organiseerde het Europees Parlement nog een debat over de socio-economische situatie van landbouwers.
