Landbouworganisaties bereiken akkoord met Vlaamse regering

Voorstel

De regering-Jambon legde donderdag een tekst met voorstellen op tafel waarover de partijen de hele voormiddag hadden onderhandeld. De regering zou met het voorstel over zo goed als alle punten op één lijn gezeten hebben, alleen de kwestie van de bescherming van de landbouwgronden leek intern niet helemaal afgeklopt. Met name N-VA en cd&v sloegen er niet in om aan hetzelfde zeel te trekken.

De landbouworganisaties en cd&v willen dat de overheid en Natuurpunt stoppen met de aankoop van landbouwgronden om in te richten als natuurgebied. Maar dit is een moeilijk punt voor N-VA. De overheid zou uiteindelijk afgesproken hebben om zich “terughoudend” op te stellen in het aankopen van landbouwgrond. Maar in Speciale Beschermingszones (SBZ's), gebieden waar de Europese Habitat - en Vogelrichtlijn geldt, en in overstromingsgebieden zou wel nog aangekocht kunnen worden.

Over andere zoenoffers zoals minder administratie, soepelere bemestingsregelgeving in kwetsbare gebieden en een gegarandeerde toegang tot water voor boeren, waren wel een akkoord gevonden binnen de regering. Ook over het stikstofdecreet waren de coalitiepartners het eens: dit komt niet op de onderhandelingstafel te liggen. Met dit voorstel onder de arm ging het overleg met de landbouworganisaties Boerenbond, Groene Kring, het Algemeen Boerensyndicaat van start.

"Het is belangrijk dat we vandaag tot een begin van oplossing komen", liet Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens alvast voor de start van het overleg optekenen. "Er moeten duidelijke oplossingen komen, maar het mag vandaag ook niet stoppen", aldus Ceyssens.

Bij ABS wilde men vooraf niets kwijt over het overleg. "We gaan het overleg afwachten. Maar het moet concreet worden", aldus beleidsmedewerker Mark Wulfrancke.

Afwachten

Heel de namiddag en avond werd reikhalzend uitgekeken tot welk akkoord de regeringspartijen en de landbouworganisaties uiteindelijk gingen komen. "Het gaat al de hele middag op en neer", stelde VRT NWS. "Het ene moment zit de regering samen met de landbouworganisaties, het andere moment overleggen de ministers onderling." In de avond werd al duidelijk dat er reeds een deelakkoord was over onder meer een verlichting van de administratieve lasten zoals het vereenvoudigen van de mestbankaangifte, soepelere afspraken rond mestregels in bepaalde gebieden en het versoepelen van de regels voor kalenderlandbouw. Maar het overleg bleef blokkeren op het punt van de bescherming van de landbouwgrond.

Net voor het aanbreken van een nieuwe dag leken alle neuzen dan toch in dezelfde richting gedraaid te zijn. "De Vlaamse regering en de landbouworganisaties zijn het eens over een pakket maatregelen dat tegemoet komt aan de terechte verzuchtingen van Vlaamse landbouwers", meldde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA). "Een ambitieus en toekomstgericht akkoord met respect voor de natuur. Dank aan allen die dit mogelijk maakten."

Op X liet Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) weten dat het akkoord "een belangrijk signaal is dat onze Vlaamse landbouw een strategische sector is en blijft". Groene Kring beschouwt het akkoord dan weer "als een vruchtbaar begin van een broodnodig strategisch traject dat in een toekomst voor jonge boeren kan voorzien".

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) postte op X: "Ambities afzwakken die het evenwicht met de natuur zouden verstoren was nooit een optie. Dat heeft deze regering duidelijk gemaakt. Goed akkoord voor leefmilieu en landbouw."

Besliste maatregelen

Na het overleg werden al enkele maatregelen van het akkoord toegelicht. Zo zou de Vlaamse overheid, met name het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), stoppen met het aankopen van herbevestigd agrarisch gebied. Voor percelen met een agrarische bestemming zou de overheid tot 1 oktober geen grond meer aankopen, tenzij de gronden in Europees beschermde natuurgebieden of overstromingsgebieden liggen. Ook voor werken van algemeen belang geldt deze uitzondering. Over het aankoopbeleid van natuurorganisaties werd niets afgeklopt. Wel zou een overleg opgestart worden om aankopen met subsidies "maximaal te heroriënteren naar aankopen in groen gebied".

Over het stikstofbeleid, waarbij het stikstofdecreet niet op de onderhandelingstafel lag, meldt de Vlaamse regering dat het onderzoek naar de omslag van een depositie- naar een emissiemodel meteen opgestart zal worden en er deze maand nog een overleg is met de Europese Commissie over de maatwerkgebieden en de natuurdoelen.

Verder zou nulbemesting in beschermde VEN-gebieden (Vlaams Ecologisch Netwerk) niet meer op tafel komen tijdens de MAP7-onderhandelingen. En zal een taakgroep opgestart worden die de vereenvoudiging van regelgeving en de administratieve lasten bekijkt. Hierbij zou het schrappen van disproportionele hoge boetes bij administratieve fouten in de Mestbankaangifte via een parlementair initiatief nog dit bemestingsseizoen ingevoerd worden. Daarnaast zal Vlaanderen de administratieve lasten verlagen en de vergunningsprocedures vereenvoudigen voor het opvangen, opslaan en winnen van water voor landbouwers en zullen de kalenderlandbouwregels versoepeld worden.

'Compleet akkoord'

“Zijn hier vandaag alle Vlaamse problemen voor onze boeren opgelost? Neen", reageert Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens. "Iedereen met gezond boerenverstand beseft ook dat wat tijdens vier jaar conflictmodel is scheefgegroeid, niet op enkele dagen kan worden rechtgetrokken. Hebben wij hier vandaag concrete zaken gehoord, die vertrouwen geven om terug te gaan naar een overlegmodel: ja! Als Boerenbond hebben we meegewerkt aan concrete oplossingen. Dit is niet het einde, maar een nieuw startpunt.”

Volgens Mark Wulfrancke van ABS is het akkoord compleet met veel concrete zaken die er op het terrein zullen toe doen. "Voor een aantal zaken zijn de maatregelen in dit akkoord een beginpunt, geen eindpunt", reageert Wulfrancke nog. "En wie beweert dat dit akkoord verdere polarisatie of andere negatieve gevolgen heeft, die is fout. Dit is een stevig akkoord met garantie op de toekomst. Het is jammer dat we hiervoor bijna drie weken op straat zijn moeten komen. Maar het is dankzij de massale acties dat niet alleen dit akkoord bereikt is, maar dat de stem van de landbouw een pak serieuzer zal genomen worden. Dit is volledig te danken aan alle landbouwers die de afgelopen dagen op straat gekomen zijn, maar ook alle mensen achter die landbouwers die de boerderijen draaiende gehouden hebben."

Ceyssens bedankte na het overleg ook nog de minister-president en de ministers: “De voorbije weken hebben ze oprecht naar ons geluisterd en in het belang van onze boeren over hun eigen schaduw gestapt. Uiteraard rekenen wij op hen om deze concrete voorstellen nu ook snel uit te rollen."

“Ik wil ook hulde brengen aan alle boeren en boerinnen, jong en oud, uit elke hoek van Vlaanderen, lid van onze organisaties of niet, die de voorbije weken op een waardige manier actie hebben gevoerd", sluit Ceyssens af. "Zij creëerden de opening om tot deze oplossingen te komen. Het is nu aan de Vlaamse regering om ervoor te zorgen dat zij niet meer op straat moeten komen, maar terug kunnen gaan doen wat ze zeven dagen op zeven met heel veel passie in weer en wind doen, lekker en duurzaam voedsel produceren!”